Кук аралдары

Кук аралдары (кук.Kūki ‘Airani,ағылш. Cook Islands, мао. -{Kūki 'Āirani}-) — Тынық мұхиттың Полинезия аралдарындағы топарал. Жаңа Зеландияның иелігіндегі территория.

Кук аралдары кук.Kūki ‘Airani мао. -{Kūki 'Āirani}- ағылш. Cook Islands
Байрақ Елтаңба
Әнұран: «Te Atua Mou E» «Құдай — шындық»
Тарихы
Тәуелсіздік күні	4 тамыз 1965 жыл (Жаңа Зеландиядан)
Мемлекеттік құрылымы
Ресми тілдері	кук тілі, ағылшын тілі
Елорда	Аваруа
Ірі қаласы	Аваруа
Үкімет түрі	Унитарлы конституциялық монархия
Патшасы Патшайым өкілі Премьер-министрі	III Чарльз Сэр Том Марстерс Марк Браун
Мемлекеттік діні	зайырлы мемлекет
Географиясы
Жер аумағы • Барлығы	Әлем бойынша 209 орын 236,7 км²
Жұрты • Сарап (2016) • Тығыздығы	▼ 17 459[1] адам (218) 73,76 адам/км²
Экономикасы
ЖІӨ  • Қорытынды (2005)  • Жан басына шаққанда	183,2 млн $ (221) 9100 $
Валютасы	Жаңа Зеландия доллары (NZD) Кук аралдары доллары (бұрын)
Қосымша мәліметтер
Интернет үйшігі	.ck
ISO коды	CK
ХОК коды	COK
Телефон коды	+682
Уақыт белдеулері	UTC-10

Географиясы

15 арал екіге (Солтүстік және Төменгі) топтасады. Жалпы ауданы 240 км². Халқы 16,5 мың (1998). Раротонга (67 км²) және Мангаиа аралдары (52 км²) көбірек қоныстанған. Төменгі топтың аралдары, негізінен, жанартау әрекеттерінен (Раротонга, биіктігі 643 м) пайда болған. Солтүстік аралдар – маржандық атолл. Климаты тропиктік пассаттық. Әкімшілік орталық – Аварау қаласы. Кук аралдарын 1773 – 74 ж. ағылшын теңіз саяхатшы Джеймс Кук ашқан.

Саясаты

Кук аралдары Жаңа Зеландия мен еркін ассоциация келісімін жасаған жерлер. Бұл оларға ішкі өзін-өзі басқаруды қамтамасыз етеді, бірақ Жаңа Зеландия олардың қорғаныс мен сыртқы саясат мәселелері бойынша жауапкершілігін алады.

Кук аралдарының негізгі экономикасы туризм мен балықшылық. Олар сонымен қатар қосымша әуе қозғалысы мен қаржылық қызметтерді дамытуға тырысады.

Климаты

Кук аралдары тропикалық климатқа ие. Олар жылы мен ылғалды, жыл бойы температура жоғары болады.

Жыл бойы орташа температура 20-27 градус Цельсий аралығында болады. Ең ыстық уақыт желтоқсан мен ақпан айларында, ең салқын уақыт маусым мен тамыз айларында болады.

Жауын-шашын жыл бойы мол болады. Ең көп жауын-шашын желтоқсан мен наурыз айларында болады. Тропикалық циклондар маусымы желтоқсан мен апрель айларында болады.

Кук аралдары күн көп шығатын жерлер. Жыл бойы орташа күн сағаттары 10 сағаттан асады.

Аралдары

№	Арал	Орталығы	Ауданы, км²	Халқы[2] (1.12.1996)	Халқы (1.12.2001)	Халқы (1.12.2006)	Халқы[3] (1.12.2016)
Оңтүстік топ
1	Раротонга	Аваруа	67,1	10 374	9 451	10 226	13 044
2	Аитутаки	Арутанга	18,3	2 272	1 743	1 975	1928
3	Атиу		26,9	942	600	558	437
4	Мангаиа		51,8	1 083	739	631	499
5	Мануаэ		6,2	—	—	—	—
6	Мауке		18,4	643	469	372	297
7	Митиаро		22,3	318	226	193	155
8	Такутеа		1,2	—	—	—	—
Солтүстік топ
9	Манихики		5,4	656	497	344	213
10	Нассау		1,3	99	72	75	78
11	Палмерстон		2,1	49	48	62	58
12	Пукапука		1,3	778	662	507	444
13	Ракаханга		4,1	249	158	127	80
14	Суворов		0,4	4	1	—	—
15	Тонгарева	Омока	9,8	604	351	254	226
Барлығы[4]			236,7	18 071	15 017	15 324	17 459

Дереккөздер

1. 2016 ж. тұрғындар мен тұрғын жай санағы. Басты дереккөзінен мұрағатталған 28 тамыз 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 23 қазан 2017.
2. COOK ISLANDS Kūki 'Āirani City population.(қолжетпейтін сілтеме)
3. Перепись 2016 года. Басты дереккөзінен мұрағатталған 28 тамыз 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 23 қазан 2017.
4. Cook Islands Demographic Profile 2006-2011  (орыс.). Ministry of Finance and Economic Management.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 23 сәуір 2017.