Юпитер серіктері
From Wikipedia, the free encyclopedia
Юпитердің расталған орбиталары бар 95 серігі бар. Бұл сан ішкі серіктерден бөлінген деп есептелетін метр өлшемді серіктердің санын, сондай-ақ телескоптар қысқа уақытқа ғана түсірген жүздеген мүмкін болатын сыртқы, бір шақырымдық тұрақты емес серіктерды қамтымайды. Юпитердің барлық серіктері бірге Юпитер жүйесі деп аталатын серіктік жүйені құрайды. Серіктердіңішіндегі ең массиві-галилеяның төрт серігі: Ио, Еуропа, Ганимед және Каллисто, оларды 1610 жылы Галилео Галилей мен Симон Мариус дербес ашты және жер де, күн де емес денені айналып өткен алғашқы нысандар болды. Кейінірек, 1892 жылдан бастап, Рим құдайы Юпитердің немесе оның грек баламасы Зевстің иелерінің (немесе басқа жыныстық серіктестердің) немесе қыздарының аттарын алған Юпитердің ондаған әлдеқайда кіші серіктері табылды. Галилея серіктері Юпитерді айналып өтетін ең үлкен және ең үлкен нысандар болып табылады, ал қалған 91 белгілі серік пен сақиналар бірге орбитадағы жалпы массаның небәрі 0,003% құрайды.
Юпитердің серіктерінің сегізі - Юпитердің экваторлық жазықтығына қатысты көп көлбеу емес прогрессивті және дөңгелек орбиталары бар қарапайым серіктер. Галилеялық серіктер планетарлық массасына байланысты сфералық пішінге ие және егер олар Күннің айналасында тікелей орбитада болса, оларды үлкен планеталар деп санауға жеткілікті. Ішкі серіктердеп аталатын қалған төрт қарапайым жер серігі әлдеқайда кішірек және Юпитерге жақын орналасқан; олар Юпитердің сақиналарын құрайтын шаң көзі ретінде қызмет етеді. Юпитердің қалған серіктері сыртқы тұрақты емес серіктер болып табылады, олардың прогрессивті және ретроградтық орбиталары Юпитерден әлдеқайда алыс және жоғары көлбеу және эксцентриситеттерге ие. Бұл серіктердің ең үлкені, мүмкін, Юпитердің күн орбиталарынан басқа кішкентай денелермен соқтығысуы оларды бірнеше шақырымдық фрагменттерге бөліп, ұқсас орбиталарда орналасқан серіктер тобын құрғанға дейін басып алған астероидтар болса керек. Юпитердің 87 белгілі қате серіктерінің 38-і әлі ресми атауды алған жоқ.