Дөңгелекауыздылардың нерв системасы

Нерв системасы. Дөңгелекауыздылардың миы бес бөлімнен:алдыңғы (tеlепсерһаlоп), аралық (dіепсерһаlоп),ортаңғы (mеsепсерһаlоп), мишық (mеtепсерһаlоп), сопақша мидан (mуеlепсерһаlоп) тұрады. Әсіресе алдыңғы ми және мишық басқа омыртқалылардың миынан кішірек. Көрсетілген ми бөлімдері бір тегістікте орналасқан, ал жоғарғы дамыған омыртқалылардікі секілді олардың иректері болмайды. Ми қақпағында нервтік заттар болмайды, ол дерлік эпителиядан тұрады. Аралық мидың үстіңгі жағында көру төбешіктері мен эпифиз, ал оның төменгі жағында ми воронкасымен гипофиз орналасқан.

• Мидан 10 жұп нерв тарайды. Жұлын нервтері екі түбірлі болып (арқа және құрсақ) кеткенімен, бұлар басқа омыртқалылардың нервтері сияқты бір-бірімен косылмайды, сондыктан ондай нерв аралас нерв болмайды. Сезім органдары — өте қарапайым. Есіту органы ішкі құлақтан ғана тұрады. Көздері де нашар жетілген. Миногаларының қасаң қабығы жетілмеген, ал миксиндердің паразиттік тіршілігіне байланысты көздері өте нашар жетілген. Иіс органы дара

болғанымен иіс нервтері жұп болады. Иіс қапшықша-сының түп жағынан іші қуыс өсінді шығып, мидын, астынан хорданың бастамасына дейін созылады. Бұл өсіндінің атқаратын қызметі толық анықталмаған. Шамалы ғана ойыстанған бүйір сызығының түбінде кезеген нервтің ұштары жатады.

• Зәр шығару органдары — мезонефрикалық (теsоперһгоs) бүйректерден құралады. Бұлардың алдыңғы бөліміне мезонефростың (ргоперһгоs) қалдықтары жалғасады. Зәр заттарын шығару түтігінің қызметін вольфов каналдары

атқарады. Бұл каналдар зәр-жыныс қуысына барып ұштасады.

• Жыныс бездері — дара, олардың арнаулы түтіктері болмайды. Жыныстық клеткалар — гонаданың қабырғасын жарып, денесінің ішіне құйылады. Одан арнаулы тесіктер арқылы зәр-жыныс қуысына құйылып, зәртүтік өзегі арқылы сыртқа шығарылады. Миксиндер қос жынысты болады (гермафродит).

Тағы қараңыз

• Дөңгелекауыздылар

^[1]

Дереккөздер

1. «Омыртқалылар зоологиясы» С. П. Наумов- Алматы «Мектеп» баспасы