Lezzayer ⴷⵣⴰⵢⵔ (azwel unṣib:ⵜⴰⴳⴷⵓⴷⴰ ⵜⴰⵎⴳⴷⴰⵢⵜ ⵜⴰⵖⵔⴼⴰⵏⵜ ⵜⴰⴷⵣⴰⵢⵔⵉⵜ Tagduda Tazzayrit Tamagdayt Taɣerfant) d tamurt tamaziɣt i d-yezgan deg Tefriqt Ugafa. Tamanaɣt ines d Lezzayer, tiɣremt ugaren tiyaḍ deg umḍan n imezdaɣ. Zgan-d deg tilisa-s seg ugafa ilel agrakal, seg ugafasammer Tunes, seg usammer Libya, seg unẓulasammer Nijir, seg unẓulamalu Mali ak d Muriṭanya, ma s tama tella tamurt n Meṛṛuk.

Ayen Yemmuggen s Tegzel Imseɣret, Devise (fr) ...
Lezzayer
الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية (ar)
Republik Demokratik Rakyat Algeria (ms)
People's Democratic Republic of Algeria (en)
الجزائر (ar)
Algeria (ms)
Algeria (en)
Thumb Thumb
Bando n dzayr Armoiries de l'Algérie (fr) Suqel

Imseɣret Qassaman

Devise (fr) Suqel «S weɣref i weɣref»
Ansa
Thumb Thumb
 28°N 1°E

Tamanaɣt Lezzayer
Imezdaɣ
Teɣṛed 43 900 000 (2020)
 Tiineẓẓi n imezdaɣ 18,43 imezdaɣen/km²
Gentilé (fr) Suqel Azzayri, Tazzayrit, Izzayriyen, Tizzayriyin
Tutlayt tunṣibt Taɛrabt
Tamaziɣt tafuṣḥit tazzayrit
Ddin Tineslemt
Tarakalt
Amur seg Tafriqt ugafa, civilisation islamique (fr) Suqel, Amḍal aɛrab d Fransa
Tajumma 2 381 741 km²
Tezga-d ɣef yiri Ilel agrakal
Isek yeflalen tahat (2 918 m)
Point le plus bas (fr) Suqel Ceṭṭ Melɣiɣ (−40 m)
Tilisa yakked
Asefk amazray
Asnulfu 3 Yulyu 1962
5 Yulyu 1962
Événement clé (fr) Suqel
Jour férié (fr) Suqel
Tuddsa tasertayt
Anagraw asertay régime semi-présidentiel (fr) Suqel
Exécutif (fr) Suqel gouvernement de l'Algérie (fr) Suqel
Assemblée délibérante (fr) Suqel Parlement en Algérie (fr) Suqel
 Aselway n Lezzayer Ɛebdelmaǧid Tebbun (19 Duǧember 2019)
 Aneɣlaf amezwaru n tmurt n Lezzayer Nadir Larbaoui (fr) Suqel (11 Wamber 2023)
Corps judiciaire suprême (fr) Suqel Cour suprême (fr) Suqel
Tadamsa
Produit intérieur brut nominal (fr) Suqel 163 472 233 246 $ (2021)
Tadrimt dinar azzayri
Amekzay uglim
Izṭi akudan
Domaine internet (fr) Suqel .dz
Plan de numérotation (fr) Suqel +213
Numéro d'appel d'urgence (fr) Suqel 14 (fr) Suqel, 17 (fr) Suqel, 1548 (fr) Suqel d 1055 (fr) Suqel
Azamul n tmurt DZ
Nniḍen

Tansa n web el-mouradia.dz…
Mdel

Lezzayer, i yesɛan tajumma n 2 381 741 km2, d tamurt tamezwarut deg temɣer deg Tefriqt ak d tmura n illel agrakal.

Lezzayer tewwi-d timunent-ines si tmurt n Fṛansa ass n 5 Yulyu 1962, mbed ṭṭraḍ icudden. Nettat d taɛeggale n Tdukli n Iɣlanen, Tadukli n Tmura n Tefriqt, d Tamdunt Taɛṛabt.

Deg tmendawt n Lezzayer yersa-d belli tamurt n Lezzayer d tamurt tineslemt, Taɛṛabt d Tamaziɣt, d annect-a i ibennun tinekkit[Awal 1] n wegdud Azzayri.

Aẓar n yisem

Thumb
Tamanaɣt n Lezzayer (Icosium, mbeɛd Al Jazair id yefkan isem Lezzayer).

Isem n tmurt n Lezzayer yusa-d seg yisem n tmanaɣt-ines. Dɣa, caḍen isegziyen i fkan i yisem agi. Asegzi amezwaru yeqqared belli Lezzayer yusad seg Alger, isem aɛewwaj arumi n yisem Alguère s tkatalant. Aneggaru agi yeffɣed si teɛrabt "Ǧazayer", isem i s-yefka Buluɣin mmis n Ziri (neɣ Dziri), win i d-ixelqen tadinastit tazirit ass-nni mmi yesekka tamdint n Lezzayer deg useggas n 960 f agaluz n temdint taqdimt i yesɛan isem s trumant Icosium. Netta yefka-as isem n Lezzayer at Mezɣenna. Asegzi-niḍen yeqqared belli isem n Lezzayer yettwakksed si teɛrabt الجزائر (al-Djaza'ir), asget n جزيرة (Djazira) neɣ « tigzirt », acku Lezzayer tella am tegzirt: yar uneẓruf d yellel.

Amezruy

Tislamit n Lezzayer

Ass mi teɣli Rum, yrnan s-deffiris iwendalen, llan Ibizanten imidusen dacu yeğa i wakken ad ilin aṭas n tigeldiwin timaziɣin timecṭaḥ g Arris daɣen, kra degsent ugin y mir-id ussan inselmen jar 665 d 708, g useggas n 665, iɛraben ẓedmen i tikkelt tamenzut f Tafrikt ugafa armi (tamazɣa) g useggas n 683 yeṭṭef Ɛuqba n nafiɛ aḥelli. Cciln azbu n tageldunt Dihya, g aseggas n 708 uɣalen imaziɣen timdefirt maca ɣelben-ten iɛraben, ihi ṭfen tamurt imaziɣen, yǧan ajjed nsen d tutlayt nsen igejdan.

Taslekt tafransit

Tufad Fransa imerwasen n Bakri d Bucnaq d sebba f aken ad tekcem ar Lezzayer s usagen n Sidi Freǧ g useggas n 1830

Tagrawla n nuwember

Ass n 31 tuber 1954 llan iserdasen idzayriyen sewjaden (ttheggin) i imenɣi, ggunin (arjan) ass n tatusant n irumiyen imi llan marra deg yiḍ netmaɣra, ttun iman-nsen, maca g idurar iserdasen wten (ssufɣen) tarṣaṣt tamenzut f 00:00, akka i tebda ( tekkmassa) tegrawla n ugdud i yellan ddau uḍar n temharsa (colonisation) n Fransa.


Tewwwi-d azarug -ines ass n 5 yulyu aseggas n 1962, tkecm-itt Fransa di yulyu n 1830 ass mi tella s ddaw n tecḍat n Turk taɛutumanit. Am wakken i s-yenna Ccix Muḥend u Lḥusin:

Ikecm-ed Urumi di ṣṣif
Ad iffeɣ s ssif
Di ṣṣif
Qbel lexrif...

Tedda Lezzayer abrid yeččur s yisennanen tebda amezruy -ines g wass mi tegred tagrawla n umenzu n wember 1954 deg wedrar n Wawras, ymagred ass n tatusant lɛid (adriz) n irumiyen. refden-tt irgazen d tlawin am Ɛebban Remḍan, Ḥusin At Ḥmed, kolonel Uɛemran, Mesṭafa U Bulɛid, Muḥemmed Buḍyaf, Ḥasiba Ben Buɛli, Ferḥat Ɛebbas, Xiḍer, cadhen ismawen-nsen d ayen i d-fkan i Lezzayer.

Tarakalt

Tamurt n Lezzayer d tamurt tamenzut i meqqren akk ɣef timura n tigrakalin s tajumma ines, d tamurt tis snat i meqqren g timura n umenẓaw n Tafriqt, tesɛa tamurt n Lezzayer g tama n wenẓul amur ameqqran nu unezruf ismis Sehra. deg ugafa, aṭlas atelli

Tarakalt tadeblant

Tebḍa tamurt n Lezzayer ɣef 58 n twilayin, yal tawilayt tesɛa agraw aɣerfan f ixf nnes lwali. Yal tawilayt tebḍa ɣef asunen, yal asun yebḍa ɣef tɣiwanin. Tikkelt taneggarut i tetwabḍa dyes tamurt n Lezzayer tella deg useggas n 2019.

Thumb

Tamendawt n Lezzayer n useggas 1963 tebḍa tamurt ɣef 48 n twilayin:

Ugar n yisallen N°=, Isem aqbayli ...
N°= Isem aqbayli Isem aɛṛab Isem aṛumi
1AdrarأدرارAdrar
2CclefالشلفChlef
3LeɣwaṭالأغواطLaghouat
4Um Lebwaqiأم البواقيOum El Bouaghi
5TabatentباتنةBatna
6BgayetبجايةBéjaïa
7TibeskertبسكرةBiskra
8BeccarبشارBéchar
9BlidaالبليدةBlida
10TubiretالبويرةBouira
11TamenɣastتمنراستTamanrasset
12TbessetتبسةTébessa
13TlemsanتلمسانTlemcen
14TyaretتيارتTiaret
15Tizi Wezzuتيزي وزوTizi Ouzou
16Lezzayer (tamanaɣt)الجزائر العاصمةAlger
17ǦelfaالجلفةDjelfa
18JijelجيجلJijel
19SṭifسطيفSétif
20SɛidaسعيدةSaïda
21SkikdaسكيكدةSkikda
22Sidi Belɛebbasسيدي بلعباسSidi Bel Abbes
23ƐennabaعنابةAnnaba
24GalmaڨالمةGuelma
25QsenṭinaقسنطينةConstantine
26LemdiyyetالمديةMédéa
27MestɣanemمستغانمMostaganem
28TamsiletالمسيلةM'sila
29MɛeskerمعسكرMascara
30WarglaورڨلةOuargla
31WehranوهرانOran
32LbeyyeḍالبيضEl Beyedh
33IlliziإليزيIllizi
34Burǧ Buɛririǧبرج بوعريريجBordj Bou Arréridj
35BumerdasبومرداسBoumerdès
36ṬṭarefالطارفTaref
37TindufتندوفTindouf
38TisemsiltتيسمسيلتTissemsilt
39LwadالواديEl Oued
40TixenceltخنشلةKhenchela
41Suq Ahṛasسوق أهراسSouk Ahras
42TipazaتيبازةTipaza
43MilaميلةMila
44Ɛin Deflaعين الدفلىAïn Défla
45NɛamaالنعامةNâama
46Ɛin Timucentعين تيموشنتAïn Témouchent
47TaɣerdaytغردايةGhardaïa
48ƔilizanغيليزانRélizane
Mdel

Asegzi n wawalen

  1. Tinekkit: Identité.

Ẓer daɣen

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.