რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე

რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე — მხარე დასავლეთ საქართველოში, მოიცავს ისტორიულ–გეოგრაფიული პროვინციების რაჭის, ლეჩხუმის და ქვემო სვანეთის ტერიტორიებს. რეგიონის საერთაშორისო კოდია: GE-RL. რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარეში შედის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები:

ადმინისტრაციული ერთეული
რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე
ქვეყანა	საქართველო
ადმ. ცენტრი	ამბროლაური
შიდა დაყოფა	ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი, ლენტეხის მუნიციპალიტეტი, ონის მუნიციპალიტეტი და ცაგერის მუნიციპალიტეტი
კოორდინატები	42°38′00″ ჩ. გ. 43°08′00″ ა. გ.
სახელმწიფო რწმუნებული	პარმენ მარგველიძე
დაარსდა	1995
ფართობი	4690 კმ²
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	32 089 (2014) კაცი
სიმჭიდროვე	6,48 კაცი/კმ²
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 99,65 %[1]
სარწმუნოებრივი შემადგენლობა	მართლმადიდებლები 99,16 %[2]
სასაათო სარტყელი	UTC+04:00
ოფიციალური საიტი	http://rls.gov.ge/
რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე ვიკისაწყობში

ადმინისტრაციული დაყოფა

რუკა	მუნიციპალიტეტები
	ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი
	ლენტეხის მუნიციპალიტეტი
	ონის მუნიციპალიტეტი
	ცაგერის მუნიციპალიტეტი

ზოგადი ცნობები

მხარის ფართობი შეადგენს 4954 კვ.კმ–ს, მოსახლეობა — 32 089 ადამიანს (2014), მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ–ზე — 6,48 კაცს. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი ამბროლაური. მხარეში 256 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:

• ქალაქი — 3: ამბროლაური, ონი, ცაგერი;
• დაბა — 2: ლენტეხი, ხარისთვალა;
• სოფელი — 251.

ადგილობრივი მმართველობა

რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარეში აღმასრულებელ ხელისუფლებას განახორციელებს საქართველოს მთავრობის წარმომადგენელი - სახელმწიფო რწმუნებული. სახელმწიფო რწმუნებული, საქართველოს მთავრობის დავალებით, კოორდინაციას უწევს რეგიონული პოლიტიკის განხორციელებასა და ადგილობრივი თვითმმართველობის რეფორმის ცალკეულ ღონისძიებებს, შეიმუშავებს ან/და ახორციელებს სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პროგრამებს და მონაწილეობას იღებს რეგიონული განვითარების ღონისძიებებში, საქართველოს მთავრობისთვის წარმოსადგენად ამზადებს რეკომენდაციებსა და წინადადებებს შესაბამისი სამოქმედო ტერიტორიის ეკონომიკური განვითარების პრიორიტეტული მიმართულებების შესახებ, ხელს უწყობს სოფლის მეურნეობისა და სპორტის განვითარებას, კულტურისა და ისტორიული ძეგლების დაცვასა და სხვა ღონისძიებების განხორციელებას, მონაწილეობას იღებს თავდაცვისუნარიანობის ამაღლებისა და სამოქალაქო თავდაცვის ღონისძიებათა განხორციელებაში და სხვა.

მხარეში ადგილობრივი თვითმმართველობა ხორციელდება წარმომადგენლობითი (საკრებულო) და აღმასრულებელი (მერია) ორგანოების მიერ. მხარის შემადგებლობაში შედის 4 თვითმმართველო ერთეული-მუნიციპალიტეტი: ამბროლაური, ლენტეხი, ონი და ცაგერი.

მხარეში, საქართველოს მთავრობის წარმომადგენლობის უზრუნველსაყოფად მთავრობა ნიშნავს სახელმწიფო რწმუნებულს. ამ თანამდებობაზე, დღემდე მუშაობდნენ:

• თედო ისაკაძე (1995-1999)
• ოთარ სირაძე (2004-2008)
• დავით გაგოშიძე (2008-2014)
• პარმენ მარგველიძე (2014-2017)
• არჩილ ჯაფარიძე (2017-2020)
• პარმენ მარგველიძე (2021-დღემდე)

მოსახლეობა

• მოსახლეობის რიცხოვნობა — 32 089 კაცი (2014)
  • მათ შორის: ქალაქის — 6023 კაცი; სოფლის — 26 066 კაცი;
• მოსახლეობის სიმჭიდროვე — 6,48 კვ.კმ-ზე;

მოსახლეობის ეროვნული შემადგენლობა (2014):

• ქართველი — 99,7 %,
• რუსი — 0,1 %,
• ოსი — 0,1 %,
• სხვა — 0,1 %.

მოსახლეობის რიცხოვნობა მსხვილ დასახლებებში (2014):

• ქ. ამბროლაური — 2047 კაცი,
• ქ. ცაგერი — 1320 კაცი,
• ქ. ონი — 2656 კაცი,
• დაბა ლენტეხი — 947 კაცი.^[3]

მხარე / რაიონი-მუნიციპალიტეტი[4]	1959 წ. აღწ.	1970 წ. აღწ.	1979 წ. აღწ.	1989 წ. აღწ.	1991'	2002 წ. აღწ.	2014 წ. აღწ.	2016'	2017'	2018'
რაჭა-ლეჩხუმი და ქვემო სვანეთი	90 405	79 979	69 834	57 776	55 700	50 969	32 089	31 500	30 800	30 200
ამბროლაურის	26 667	24 128	20 916	17 065	16 800	16 079	11 186	11 100	10 800	10 700
ლენტეხის	14 692	13 479	12 963	11 227	9800	8991	4386	4400	4300	4200
ონის	21 784	19 016	15 493	12 318	12 400	9277	6130	6100	6000	5900
ცაგერის	27 262	23 356	20 462	17 166	16 700	16 622	10 387	10 000	9700	9400

ეკონომიკა

მხარის უდიდესი ნაწილი მაღალმთიანია და ეკონომიკა ძირითადად სოფლის მეურნეობას ემყარება. რეგიონში განვითარებულია მემცენარეობა (ძირითადად მევენახეობა, მეკარტოფილეობა) და მეცხოველეობა.

• მთლიანი რეგიონული პროდუქტი: 107 121.5 ათ. ლარი

აქედან:

• მრეწველობა — 12 999.5 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 12 %;
• მშენებლობა — 10 027 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 9 %;
• სოფლის მეურნეობა — 63 300 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 59 %.
• მომსახურება (ვაჭრობა, განათლება, ტურიზმი, ჯანდაცვა, ტრანსპორტი და სხვა) — 20 795 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 20 %.
• ქვეყნის მთლიან შიდა პროდუქტში მხარის მთლიანი პროდუქტის ხვედრითი წილია 0.9 %.
• მთლიანი რეგიონული პროდუქტი მოსახლეობის ერთ სულზე გაანგარიშებით შეადგენს 2207 ლარს.^[5]

ღირსშესანიშნაობები

მხარის ტერიტორიაზე მდებარეობს ბუნების, არქიტექტურისა და კულტურის მრავალი ძეგლი, მათ შორის უმნიშვნელოვანესია:

• ნიკორწმინდის ტაძარი
• ბარაკონის ტაძარი
• ხოტევის ციხე
• მინდა ციხე
• მრავალძალის ეკლესია
• კვარაციხე

ისტორია

მხარის ადრინდელი ისტორია იხილეთ სტატიებში:

• რაჭა
• ლეჩხუმი
• სვანეთი
• რაჭის მაზრა
• რაჭის საერისთავო
• საქართველოს ისტორია
• ლეჩხუმის მაზრა
• რაჭველები
• ლეჩხუმელები

სქოლიო

1. georgia-ethnic-2014
2. georgia-religion2014
3. Ethnic composition of Georgia 2014
4. Georgia division
5. http://www.government.gov.ge/files/53_74_847928_racha-lechkhumi.pdf დაარქივებული 2012-09-06 საიტზე Wayback Machine. გვ. 17

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

რაჭა-ლეჩხუმის და ქვემო სვანეთის მხარე