გრავიტაციული მუდმივა

გრავიტაციული მუდმივა — პროპორციულობის G კოეფიციენტი ნიუტონის მსოფლიო მიზიდულობის კანონის გამომსახველ ფორმულაში

${\displaystyle F=G{\frac {m_{1}m_{2}}{R^{2}}}}$,

გრავიტაციული მუდმივა G მსოფლიო მიზიდულობის კანონის ნაწილია.

სადაც F არის მიზიდულობის ძალა, M და m — ურთიერთქმედ სხეულთა მასები, r — მათ შორის მანძილი. გრავიტაციული მუდმივას სხვა აღნიშვნებია: γ ან f (იშვიათად k²). გრავიტაციული მუდმივას რიცხვითი მნიშვნელობა დამოკიდებულია სიგრძის, მასის, ძალის ერთეულთა სისტემის შერჩევაზე.

• ერთეულთა CGS სისტემაში G=(6.673±0.003)·10^-8 დნ·სმ²·გ^-2 ან სმ³·გ^-1·წმ^-2;
• ერთეულთა SI სისტემაში G=(6.673±0.003)·10^-11 ნ·მ²·კგ^-2 ან მ³·კგ^-1·წმ^-2.

გრავიტაციული მუდმივას ყველაზე უფრო ზუსტი მნიშვნელობა მიღებულია ცნობილი მასის ორ სხეულს შორის მიზიდულობის ძალის ლაბორატორიული გაზომვისას გრეხითი სასწორის მეშვეობით.

დედამიწის მიმართ ციურ სხეულთა (მაგ., თანამგზავრთა) ორბიტების გამოთვლისას იყენებენ გეოცენტრული გრავიტაციული მუდმივას — გრავიტაციული მუდმივის ნამრავლს დედამიწის მასაზე (მისი ატმოსფეროს ჩათვლით):

GE=(3,98603±0,00003)·10¹⁴მ³·წმ^-2 მზის მიმართ ციურ სხეულთა ორბიტების გამოთვლისას იყენებენ ჰელიოცენტრულო გრავიტაციული მუდმივას — გრავიტაციული მუდმივის ნამრავს მზის მასაზე:

GE_s=1,32718·10²⁰ მ³·წმ^-2.

GE-ს და CS_s-ის ეს მნიშვნელობები შეესაბამება 1964 საერთაშორისო ასტრონომთა კავშირის ყრილობაზე მიღებულ ფუნდამენტურ ასტრონომიულ მუდმივებს.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 246.