სიფილისი

სიფილისი (Siphylis) ქართულად — ათაშანგი. ევროპაში იგი 1493 წლამდე ცნობილი არ იყო. ფაქტია, რომ კოლუმბის ეკიპაჟის ზოგიერთი წევრი აქტიურად მონაწილეობდა ფრანგი მეფის, შარლ VII-ის იტალიაში შეჭრაში 1494 წელს და სწორედ ამ დროს, ამ ქვეყანაში დაიწყო აღნიშნული დაავადების ეპიდემია. სიფილისის გამომწვევია გრძელი, სპირალურად დახვეული ბაქტერია. – Treponema pallidum.

სიფილისი
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  ბაქტერიები სახეობა:  სიფილისი
ლათინური სახელი
siphylis
სურათები ვიკისაწყობში

ეპიდემიოლოგია

სიფილისი ტიპური ანთროპონოზური დაავადებაა. ავადდებიან მხოლოდ ადამიანები, რომლებიც ბაქტერიის რეზერვუარს წარმოადგენენ. აღნიშნული ბაქტერია ორგანიზმში ჩვეულებრივ შეიჭრება სქესობრივი აქტის დროს. შესაძლებელია აგრეთვე შემთხვევითი დასენიანებაც არაპირდაპირი გზით, მაგალითად კოცნისას.

დაავადების განვითარება

სიფილისი გადის განვითარების 3 სტადიას. პირველადი სიფილისის დროს, დასენიანებიდან 10–30 დღის შემდეგ, გარეგან სასქესო ორგანოებზე წარმოიქმნება ზედაპირული, მცირე ზომის წყლული. დაავადების მეორე სტადიაზე ვლინდება კანზე და ლორწოვან გარსზე ჩნდება გამონაყარი. ამ პერიოდში ავადმყოფი ძალზე სენგადამდებია. მესამეული სიფილისის დროს სხვადასხვა ქსოვილებსა და ორგანოებში ვითარდება გუმი. აღნიშნულ სტადიაზე განსაკუთრებით ხშირად ზიანდება ცენტრალური ნერვული სისტემა, რასაც საბოლოო ჯამში ავადმყოფი მიჰყავს დამბლამდე და ფსიქიკის მოშლამდე.

ლიტერატურა

• Bliss, Katherine Elaine. "The Science of Redemption: Syphilis, Sexual Promiscuity, and Reformism in Revolutionary Mexico City" Hispanic American Historical Review 79:1 1999, pp. 1–40.
• Parascandola, John. Sex, Sin, and Science: A History of Syphilis in America (Praeger, 2008) 195 pp. ISBN 978-0-275-99430-3 excerpt and text search
• Shmaefsky, Brian, Hilary Babcock and David L. Heymann. Syphilis (Deadly Diseases & Epidemics) (2009)
• Stein, Claudia. Negotiating the French Pox in Early Modern Germany (2009)

რესურსები ინტერნეტში

• "Syphilis - CDC Fact Sheet" აშშ-ს დაავადებათა კონტროლის ცენტრი
• UCSF HIV InSite Knowledge Base Chapter: Syphilis and HIV დაარქივებული 2013-01-20 საიტზე Wayback Machine.