სიონიზმი (ებრ. צִיּוֹנוּת) — იდეოლოგია, რომლის საფუძველზე განვითარდა ებრაული ნაციონალისტური მოძრაობა — ებრაელი ერის განთავისუფლებისა და ებრაული სახელმწიფოს დაარსებისთვის ერეც ისრაელში.
სახელის წარმოშობა
სიტყვა „სიონიზმი“ მომდინარეობს იერუსალიმის ერთ-ერთი ბორცვის სახელიდან — „სიონი“. ფილოსოფოსმა ნათან ბირნბაუმმა (1864-1937) პირველად გამოიყენა ეს სიტყვა ერთ-ერთ პუბლიკაციაში 1893 წელს, ჰოვევეი სიონის მოძრაობის აღწერისას. ეს სიტყვა მოძრაობის სახელი საყოველთაო გახდა პირველი მსოფლიო სიონისტური კონგრესის (ვენა 1897) შემდეგ, სადაც ჰერცლმა თავის გამოსვლაში ნაციონალური მოძრაობა ამ სიტყვით მოიხსენია.
ისტორია
სიონიზმი გაჩნდა იმპერიალიზმის ხანაში. სიონიზმი ითვალისწინებდა დიდი სახელმწიფოების დახმარებით დამოუკიდებელი ებრაული სახელმწიფოს შექმნას. სიონიზმი აისახა ავსტრიელი ჟურნალისტის, თეოდორ ჰერცელის წიგნში „ებრაული სახელმწიფო“ (1896). 1897 წელს ჩატარდა I მსოფლიო სიონისტური კონგრესი. სიონისზმის საფუძველია იუდაიზმი, საიდანაც სიონიზმმა აიღო დებულებები ებრაელი ერის რჩეულობის, განსაკუთრებული ისტორიული ბედის და აღთქმულ ქვეყანაში თავმოყრის შესახებ. სიონისტები ამტკიცებენ, რომ მიუხედავად განსხვავებებისა, ებრაელები წარმოადგენენ ექსტრეიტორიულ ერთიან მსოფლიო ერს. 1948 წლიდან სიონიზმი გახდა ისრაელის სახელმწიფოს იდეოლოგია. იგი ცდილობს უზრუნველყოს ებრაელების თავმოყრა პალესტინაში, გააფართოვოს მისი საზღვრები.
ლიტერატურა
- გაბიძაშვილი, ო., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, თბ., 1985. — გვ. 380.
რესურსები ინტერნეტში
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
