From Wikipedia, the free encyclopedia
სვეტლანა ევგენის ასული სავიცკაია (რუს. Светла́на Евге́ньевна Сави́цкая; დ. 8 აგვისტო, 1948, მოსკოვი) — საბჭოთა კოსმონავტი, გამომცდელი მფრინავი, პედაგოგი და საზოგადო მოღვაწე, ტექნიკურ მეცნიერებათა კანდიდატი, სსრკ საჰაერო ძალების მაიორი. მსოფლიოში მეორე კოსმონავტი ქალი ვალენტინა ტერეშკოვას შემდეგ და მსოფლიოში პირველი ქალი-ასტრონავტი, რომელიც ღია კოსმოსში გავიდა.
საბჭოთა კავშირის ორგზის გმირი (1982, 1984). სსრკ მფრინავი-კოსმონავტი (1982). სსრკ სპორტის დამსახურებული ოსტატი (1970). სკკპ/რფკპ წევრი 1975 წლიდან.
სსრკ უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი (1989-1991 წწ). რუსეთის ფედერაციის ფედერალური კრების II, III, IV, V, VI, VII, VIII მოწვევის სახელმწიფო სათათბიროს დეპუტატი რუსეთის ფედერაციის კომუნისტური პარტიიდან (1995 წლის 17 დეკემბრიდან).
ერთადერთი ქალი, რომელიც ორჯერ გახდა საბჭოთა კავშირის გმირი.[1]
რუსეთის მიერ უკრაინაში შეჭრის გამო, იგი დაექვემდებარა ევროკავშირის, შეერთებული შტატების, დიდი ბრიტანეთის და მრავალი სხვა ქვეყნის საერთაშორისო სანქციებს.
დაიბადა 1948 წლის 8 აგვისტოს მოსკოვში. მამა — საბჭოთა მფრინავი და სამხედრო მეთაური, საჰაერო მარშალი ევგენი სავიცკი (1910-1990),[2] დედა — ლიდია სავიცკაია (1924-1986 წწ.), დიდი სამამულო ომის დროს მსახურობდა კორპუსში, სადაც მისი მომავალი მეუღლე იყო მეთაური; შემდგომში მუშაობდა სკოლის მასწავლებლად.[3] მამას, რომელიც უპატრონოდ გაიზარდა, არაჩვეულებრივი შეხედულებები ჰქონდა ქალიშვილის აღზრდაზე, ბავშვობიდანვე მისცა მას სრული თავისუფლება — სვეტლანა სკოლაში ფაკულტატური სტილით სწავლობდა, მაგრამ ამავდროულად სწავლობდა „ჩინებულად“. მფნავის პროფესია თავად აირჩია.[4]
1966 წელს დაამთავრა მოსკოვის №637 სკოლა (ახლანდელი „საბჭოთა კავშირის ფლოტის ადმირალის, ნ. გ. კუზნეცოვის სახელობის №1465 სკოლა“). იგი ჩაირიცხა მოსკოვის საავიაციო ინსტიტუტში, რომელიც დაამთავრა 1972 წელს. მოსკოვის საავიაციო ინსტიტუტში სწავლის დროს ასევე სწავლობდა კალუგის საავიაციო ფრენის ტექნიკურ სკოლაში, რომელიც დაამთავრა 1971 წელს ინსტრუქტორ-პილოტის კვალიფიკაციით.
1969 წლიდან 1977 წლამდე სვეტლანა სავიცკაია იყო სსრკ საჰაერო პილოტაჟის ეროვნული ნაკრების წევრი. 1970 წელს მან მოიგო მსოფლიო ჩემპიონატი დიდ ბრიტანეთში; დაამყარა 3 მსოფლიო რეკორდი პარაშუტით ფრენაში სტრატოსფეროდან ჯგუფურ ნახტომებში და 18 საავიაციო რეკორდი რეაქტიული თვითმფრინავით. 1970 წელს მიენიჭა სსრკ სპორტის დამსახურებული ოსტატის წოდება.
ინსტიტუტის დამთავრების შემდეგ მუშაობდა პილოტ-ინსტრუქტორად, სწავლობდა გამომცდელ პილოტთა სკოლაში. 1976 წელს მან დაიწყო მუშაობა გამომცდელ პილოტად სსგ „აფრენა“-ში. მან ფრენები შეასრულა მიგ-21, მიგ-25, სუ-7, ილ-18, ილ-28 თვითმფრინავებზე.
1975-1978 წლებში მან საბრძოლო-სასწავლო მიგ-25პუ-ით დაამყარა ქალთა შორის ფრენის სიჩქარისა და სიმაღლის 4 რეკორდი:[5]
1978 წლის მაისიდან 1981 წლის ივნისამდე მუშაობდა გამომცდელ პილოტად მოსკოვის მანქანათმშენებელ ქარხანაში „სიჩქარე", ა. ს. იაკოვლევის საპროექტო ბიუროში.
1980 წლის აგვისტოში იგი გაგზავნეს კოსმონავტების რაზმში. 1981 წლის ივნისში იგი დაინიშნა კოსმონავტ-მკვლევრად ММЗ «Скорость»-დან.
1982 წელს, როგორც მკვლევარმა კოსმონავტმა, განახორცილა ფრენები კოსმოსური ხომალდებით „სოიუზT-5“, „სოიუზ T-7 და ორბიტალურ სადგურით „სალიუტ-7“.
1984 წელს, როგორც მფრინავი-ინჟინერი, გაფრინდა კოსმოსური ხომალდით სოიუზ T-12 და სალიუტ-7 ორბიტალურ სადგურზე. ფრენის დროს, ქალებს შორის პირველმა, განახორციელა ღია კოსმოსში გასვლა.
იგი ემზადებოდა ფრენისთვის სალიუტ-7 სადგურზე 1986 წელს სოიუზ T-15C- ზე, როგორც მსოფლიოში პირველი, სრულიად ქალთა ეკიპაჟის მეთაური (სამი ქალი კოსმონავტი), მაგრამ ეს გაფრენა არ შედგა.
სავიცკაიამ 1993 წლის ოქტომბერში, პენსიაზე გასვლის გამო, მაიორის წოდებით დატოვა კოსმონავტთა კორპუსი.
1993 წლიდან ასწავლის მოსკოვის საავიაციო ინსტიტუტში, დოცენტი, ტექნიკურ მეცნიერებათა კანდიდატი.
2014 წლის 7 თებერვალს, 2014 წლის ზამთრის ოლიმპიური თამაშების გახსნის ცერემონიაზე სოჭში, მას წილად ხვდა პატივი აღემართა რუსეთის ფედერაციის დროშა, როგორც საბჭოთა კავშირისა და რუსეთის კოსმონავტების ჯგუფის შემადგენლობაში, სერგეი კრიკალიოვის მეთაურობით.
იგი წარდგენილი იყო ქალაქ მოსკოვში „სამოქალაქო კავშირის“ რეგიონალური სიის 1-ლი ნომრით, არჩეული იყო კომუნისტური პარტიიდან.
1996 წლიდან 2019 წლამდე, II, III, IV, V, VI და VII მოწვევის სახელმწიფო სათათბიროს დეპუტატობის პერიოდში, იგი თანაავტორი იყო 43 საკანონმდებლო ინიციატივისა და შესწორებების შესახებ ფედერალური კანონების პროექტებში [6] .
მეუღლე — ვიქტორ სტანისლავის ძე ხატკოვსკი (დ. 1944), მფრინავი, ინჟინერ-კონსტრუქტორი მოსკოვის ილიუშინის მანქანათმშენებელ ქარხანაში.
ვაჟი — კონსტანტინე (დ.1986).
ძმა — ევგენი სავიცკი (დ. 1958).
სვეტლანა საცკაიას ბარელიეფი-პორტრეტი დამონტაჟდა სარატოვის რეგიონში, იური გაგარინის სახელობის კოსმოსის დამპყრობელთა პარკში და გაიხსნა 2021 წლის 9 აპრილს.
1984 წლიდან ვიაზმაში (25 ოქტომბრის და რეპინის ქუჩების კვეთა) არის სავიცკაიას სახელობის მოედანი „მიგ-17“ მემორიალით.
2022 წლის 25 თებერვალს, უკრაინაში რუსეთის შემოჭრის ფონზე, იგი შეიტანეს ევროკავშირის სანქციების სიაში.[7] 2022 წლის 11 მარტს შეტანილი იქნა დიდი ბრიტანეთის სანქციების სიაში [8] . 2022 წლის 30 სექტემბერი შეტანილი იქნა აშშ-ს სანქციების სიაში.[9]
2023 წლის 24 თებერვალს შეტანილია კანადის სანქციების სიაში.[10], როგორც „რუსეთის მიერ უკრაინის სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის მუდმივ დარღვევაში ჩართული“ [11]
ის ასევე არის შვეიცარიის, ავსტრალიის, იაპონიის, უკრაინის და ახალი ზელანდიის სანქციების სიაში [12] [13]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.