ამიაკი

ამიაკი — ქიმიური ნივთიერება, მისი ფორმულაა NH₃. ნორმალურ პირობებში (ნ.პ.) უფერო აირია, მკვეთრი დამახასიათებელი სუნით. ამიაკის სიმკვრივე თითქმის ორჯერ ნაკლებია ჰაერისაზე.

ამიაკი
ზოგადი
სისტემური სახელწოდება	ამიაკი
ქიმიური ფორმულა	NH3
მოლური მასა	17.031 გ/მოლი
თერმული თვისებები
დნობის ტემპერატურა	−77.73 °C
დუღილის ტემპერატურა	−33.34 °C
სტრუქტურა
დიპოლური მომენტი	1.42 დ
კლასიფიკაცია
CAS	7664-41-7
PubChem	222
SMILES	N
RTECS	BO0875000

ამიაკის ერთი მოლეკულა სამკუთხა პირამიდას წარმოადგენს, რომლის წვერშიც აზოტი მდებარეობს.

ამიაკის მოლეკულები −77.73°C ტემპერატურაზე დნობას, ხოლო −33.34°C დუღილს იწყებენ.

2014 წელს გლობალურ ინდუსტრიაში 176 300 000 ტონა ^[1] ამიაკი აწარმოეს, რაც 16%-ით მეტია 2006 წლის მაჩვენებელზე (152 000 000 ტონა^[2]).

ამიაკი სუფთა სახით 1774 წელს ჯოზეფ პრისტლიმ აღმოაჩინა და „ტუტე ჰაერი“ (ინგლ. alkaline air) უწოდა^[3]. 11 წლის შემდეგ კი 1785 წელს კლოდ ლუი ბერტოლმა მისი ზუსტი ქიმიური შედგენილობა დაადგინა.^[4]

ლიტერატურა

• (1986) რედ. Bretherick, L.: Hazards in the Chemical Laboratory, 4th, London: Royal Society of Chemistry. ISBN 0-85186-489-9. OCLC 16985764.

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ამიაკი

• ამიაკი, უცხო სიტყვათა ლექსიკონი www.nplg.gov.ge
• International Chemical Safety Card 0414 (anhydrous ammonia), ilo.org.
• International Chemical Safety Card 0215 (aqueous solutions), ilo.org.
• Ammoniac et solutions aqueuses fr. Institut National de Recherche et de Sécurité. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-12-11. ციტირების თარიღი: 2016-07-22.
• Emergency Response to Ammonia Fertilizer Releases (Spills) for the Minnesota Department of Agriculture.ammoniaspills.org
• National Institute for Occupational Safety and Health – Ammonia Page, cdc.gov
• NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards - Ammonia, cdc.gov
• Ammonia, video დაარქივებული 2015-10-30 საიტზე Wayback Machine.

სქოლიო

1. pg. 119 – Nitrogen (PDF). USGS (2016). ციტირების თარიღი: 17 February 2016.
2. Nitrogen (PDF). USGS (2016). ციტირების თარიღი: 17 February 2016.
3. Priestley, Joseph (1775). „Observations on Alkaline Air“, Experiments and Observations on Different Kinds of Air, Second edition, გვ. 163-177.
4. Berthollet (1788). „Analyse de'l Alkali volatil“. Histoire de l'Académie Royale des Sciences. Année M. DCCLXXXV. Avec les Mémoires de Mathématique & de Physique pour la même Année: 316–326.