ჰიმალაი

ჰიმალაი (სანს. हिमालयः, himālayaḥ ^IAST „თოვლის სავანე“, ჰინ. हिमालय, ნეპ. हिमालय, ჩინ.: 喜馬拉雅山脈) — მსოფლიოს უმაღლესი მთათა სისტემა აზიაში. განფენილია ავღანეთის, პაკისტანის, ინდოეთის, ჩინეთის, ნეპალის, ბჰუტანისა და მიანმარის ტერიტორიებზე. მოქცეულია ტიბეტის მთიანეთსა და ინდ-განგის ვაკეს შორის. სიგრძე 2400 კილომეტრზე მეტი, სიგანე 180 კილომეტრიდან 350 კილომეტრამდე. ფართობი დაახლოებით 650 ათასი კმ². საშუალო სიმაღლე დაახლოებით 6000 მ. ჰიმალაიზე აღმართულია დედამიწის უმაღლესი მწვერვალი ევერესტი (8848 მ). 11 მწვერვალის სიმაღლე აღემატება 8000 მ-ს, რომელთაც სხვანაირად რვაათასიანებს უწოდებენ. ჰიმალაი არის დიდი ოროგრაფიული, კლიმატური და ფლორისტიკული ზღუდე ცენტრალური აზიის უდაბნოებსა და სამხრეთ აზიის ტროპიკულ ლანდშაფტებს შორის.

ჰიმალაი
მწვერვალი კ2
კოორდინატები: 27°59′17″ ჩ. გ. 86°55′31″ ა. გ.
ქვეყანა	ავღანეთი  პაკისტანი  ინდოეთი  ჩინეთი  ნეპალი  ბჰუტანი  მიანმარი
უმაღლესი წერტილი	ევერესტი
სიმაღლე	8848 მ
ფართობი	650 კმ²
სიგრძე	2400 კმ
სიგანე	350 კმ

ჰიმალაი ინდ-განგის ვაკიდან 3 უზარმაზარ ციცაბო საფეხურებად მაღლდება, რომლებიც ერთმანეთისაგან გამოყოფილია რღვევის ხაზებითა და მთათაშორისი ტექტონიკური ქვაბულებით. I საფეხურს ქმნის ხეობებით ძლიერ დანაწევრებული ჰიმალაის სამხრეთი მთისწინეთი — სივალიკის ქედი. II საფეხურია მცირე ჰიმალაი — ცალკეული მთის მასივებისა და ქედების სისტემა. მთები ძლიერ დანაწევრებულია, სამხრეთი კალთები ციცაბოა, ჩრდილოეთი დამრეცი. აქ არის პირ-პანჯალის, დჰაოლადჰარის, მაჰაბჰარატის ქედები. III საფეხურია დიდი ჰიმალაი, ანუ ჰიმალაის მთავარი ქედი. იგი ჩრდილო-დასავლეთით ნანგაპარბატის მასივიდან იწყება. სატლეჯის ხეობიდან სამხრეთ-აღმოსავლეთით აღმართულია მუდმივი თოვლითა და მყინვარებით დაფარული ჰიმალაის უმაღლესი მთის მასივები და მწვერვალები.

ჰიმალაი ფართობით თითქმის ათჯერ აღემატება საქართველოს ფართობს. შედარებისთვის შესაძლებელია მწვერვალ აკონკაგუას მოყვანა, რომლის სიმაღლე ზღვის დონიდან 6962 მ-ია და უმაღლესი მწვერვალია აზიის ფარგლებს გარეთ, მაშინ როდესაც ჰიმალაის სისტემა შეიცავს 100-ზე მეტ მწვერვალს, რომელთა სიმაღლე 7 200 მეტრს აღემატება. მათი დაპყრობის მცდელობა და ისტორია XIX საუკუნის ბოლოდან იწყება. ჰიმალაის მწვერვალებზე მოწყობილმა ექსპედიციებმა ბევრი ცნობილი ალპინისტის სიცოცხლე შეიწირა.

იხილეთ აგრეთვე

• რვაათასიანები

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ჰიმალაი

• ტრეველ-ჰიმალაი
• The making of the Himalaya and major tectonic subdivisions დაარქივებული 2013-12-23 საიტზე Wayback Machine.
• Geology of the Himalayan mountains დაარქივებული 2010-06-16 საიტზე Wayback Machine.
• Birth of the Himalaya
• Some notes on the formation of the Himalaya დაარქივებული 2010-06-12 საიტზე Wayback Machine.
• Pictures from a trek in Annapurna (film by Ori Liber) დაარქივებული 2012-10-25 საიტზე Wayback Machine.
• Geology of Nepal Himalaya დაარქივებული 2011-07-24 საიტზე Wayback Machine.
• South Asia's Troubled Waters Journalistic project at the Pulitzer Center for Crisis Reporting