![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/United_Armenia.png/640px-United_Armenia.png&w=640&q=50)
დასავლეთ სომხეთი
From Wikipedia, the free encyclopedia
დასავლეთ სომხეთი (სომხ. Արեւմտեան Հայաստան) ― ტერმინი, რომელიც აღნიშნავს თურქეთის აღმოსავლეთ ტერიტორიებს (ყოფილი ოსმალეთის იმპერია), რომლებიც სომხების ისტორიული სამშობლოს ნაწილია[1]. დასავლეთ სომხეთი, ასევე მოიხსენიება, როგორც ბიზანტიური სომხეთი, რამეთუ იგი წარმოიშვა დიდი სომხეთის დაყოფის შემდეგ ბიზანტიის იმპერიასა (დასავლეთ სომხეთი) და სასანიანთა სპარსეთს (აღმოსავლეთ სომხეთი) შორის 387 წელს.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/United_Armenia.png/640px-United_Armenia.png)
ეს ტერიტორია ოსმალებმა მხოლოდ XVI საუკუნეში, ოსმალეთ-სპარსეთის ომის დროს (1532-1555) დაიპყრეს. ოსმალეთის მმართველობა მოცემულ რეგიონში გადამწყვეტი გახდა ოსმალეთ-სეფიანთა ომის შემდეგი, 1623-1639 წლების ომის დაწყებისათვის[2]. ამის შემდეგ ტერიტორია ცნობილი გახდა როგორც თურქული სომხეთი[3], ან ოსმალეთის სომხეთი[4]. XIX საუკუნის განმავლობაში რუსეთის იმპერიამ დაიპყრო ირანის კუთვნილი მთელი აღმოსავლეთ სომხეთი[5], და აგრეთვე თურქულისომხეთის ზოგიერთი პროვინცია, როგორიცაა ყარსი. რეგიონის სომხური მოსახლეობა განსაკუთრებით დაზარალდა 1890-იან წლებში მომხდარი სომხების მასობრივი ხოცვა-ჟლეტის დროს.
თავიანთი წინაპრების მიწაზე მცხოვრები სომხები 1915 წლის სომხების გენოციდის დროს მთლიანად გაანადგურეს ან გადაასახლეს ოსმალებმა. ოსმალთა მიერ სომხური კულტურული მემკვიდრეობის სისტემატური განადგურება, რომელიც გაგრძელდა 400 წელზე მეტხანს[6][7], განიხილება როგორც კულტურული გენოციდის მაგალითი[8][9].
ასიმილირებული და კრიპტოსომხები დღესაც ცხოვრობენ ამ მხარეში და ზოგიერთი ირედენისტი სომეხი მას მიიჩნევს, როგორც გაერთიანებული სომხეთის ნაწილს. ამგვარი შეხედულებების მქონე ყველაზე მნიშვნელოვან პოლიტიკურ პარტიას წარმოადგენს სომხეთის რევოლუციური ფედერაცია.