From Wikipedia, the free encyclopedia
ელიზაბეტ რობინსონი (დ. 23 აგვისტო, 1911 – გ. 18 მაისი, 1999) – ამერიკელი სპორტსმენი და პირველი ქალი ოლიმპიადაზე, რომელმაც 100 მეტრის სპრინტში გაიმარჯვა.[2]
რობინსონი დაიბადა რივერდეილში, ილინოისში. თორნტონ თაუნშიფის სკოლაში სწავლისას, მან მოიპოვა ეროვნული აღიარება, როგორც ოლიმპიურმა ჩემპიონმა.
მისი ნიჭი აღმოაჩინა მეცნიერებათა მასწავლებელმა ჩარლზ პრაისმა, რომელმაც დაინახა, რომ ის სკოლის შემდეგ მატარებელში ჩასაჯდომად გარბოდა. ის იყო ყოფილი სპორტსმენი და სკოლის გუნდის მწვრთნელი.[3]
რობინსონის პირველი ოფიციალური გარბენი იყო 1928 წლის 30 მარტს, 16 წლის ასაკში, შიდა შეკრებაზე, სადაც 55 მეტრზე სირბილში მეორე ადგილი დაიკავა ჰელენ ფილკის, აშშ-ის 100 მეტრზე სპრინტის რეკორდსმენის შემდეგ.[4][5] მის შემდეგ რბოლაზე, 2 ივნისს, ღია ცის ქვეშ 100 მეტრზე, მან დაამარცხა ფილკი. მისი შედეგი უთანაბრდებოდა მსოფლიო რეკორდს, თუმცა დრო არ იქნა აღიარებული, რადგან ქარის დახმარებად ჩაითვალა.[6][5]
1928 წლის ამსტერდამის ოლიმპიადაზე, 100 მეტრზე თავის მესამე შეჯიბრში, რობინსონი გახდა ერთადერთი ამერიკელი სპორტსმენი, რომელმაც 100 მ სპრინტის ფინალში მოიპოვა კვალიფიკაცია.[3] ის ფინალში გავიდა, გაიმარჯვა და მსოფლიო რეკორდს (12,2 წმ) გაუთანაბრდა. ის იყო პირველი ოლიმპიური ჩემპიონი შეჯიბრში, რადგან ქალთა მძლეოსნობა მანამდე არ იყო პროგრამაში და მისი ჩართვა ფაქტობრივად ჯერ კიდევ სადავო იყო ოფიციალურ პირებს შორის.[7] ის რჩება ყველაზე ახალგაზრდა სპორტსმენად, რომელმაც 100 მეტრზე ოლიმპიური ოქრო მოიგო.[3] ამერიკის 4×100 მეტრზე ესტაფეტის გუნდთან ერთად რობინსონმა ვერცხლის მედალი შემატა თავის რეკორდს.[7]
ექვსი ათწლეულის შემდეგ, რობინსონს ინტერვიუ ჩამოართვეს ლუის ჰ. კარლსონისა და ჯონ ჯ ფოგარტის წიგნზე „დიდების ზღაპრები: ზაფხულის ოლიმპიური თამაშების ზეპირი ისტორია, მოთხრობილი ამერიკის ოქროს მედლის მფლობელების მიერ“. მან ასე გაიხსენა 100 მეტრზე სპრინტი:
მახსოვს, ლენტი გადავკვეთე, მაგრამ დარწმუნებული არ ვიყავი, რომ გავიმარჯვებდი ისე ახლოს იყო. მაგრამ ჩემი მეგობრები ტრიბუნაზე გადმოახტნენ მოაჯირს, ჩამოვიდნენ და ხელები მომხვიეს. შემდეგ კი მივხვდი, რომ გავიმარჯვე. მერე, როცა დროშა აღმართეს, ვიტირე.
მატჩის შემდგომ ვიდეოში, გაოგენებულმა რობინსონმა გაუღიმა კამერად, შემდეგ კვლავ გაიღიმა თინეიჯერული აღფრთოვანების ღია, დაუოკებელი ღიმილით. ეს იყო უხერხულობა, რომელიც ხშირად ახლავს ასეთ ინტერესს. ის ვარსკვლავი იყო. Chicago Tribune-ის რეპორტიორი უილიამ ლ. შირერი წერდა, რომ „ჩიკაგოდან გაურკვეველი, ლამაზი, ცისფერთვალება ქერა, ოქროს კულულებიანი ახალგაზრდა ქალი გახდა მაყურებლის ფავორიტი, როდესაც ის გაფრინდა ბილიკზე ოქროს მოსაგებად“.[5]
იგი შეუერთდა ჩრდილო-დასავლეთის უნივერსიტეტს, სადაც გადაწყვიტა დაემთავრებინა ფიზიკური აღზრდის ხარისხი, იმ იმედით, რომ გახდებოდა მწვრთნელი 1936 წლის ოლიმპიადაზე.[3] უნივერსიტეტში, იგი იყო Kappa Kappa Gamma-ს წევრი.[8]
1931 წლის 28 ივნისს რობინსონი ავიაკატასტროფაში მოჰყვა და მძიმედ დაშავდა. პირველადი ინფორმაციით, იგი უგონო მდგომარეობაში აღმოაჩინეს ნანგრევებში და მაშველმა იგი გარდაცვლილად მიიჩნია. სინამდვილეში, მამაკაცს უბრალოდ ეგონა, რომ მისი გადარჩენა შეუძლებელი იქნებოდა. მან წაიყვანა იგი მუხის ტყის ლაზარეთში, ადგილობრივად ცნობილი როგორც „ღარიბი ფერმა“, რადგან იცნობდა მესაფლავეს.[9] ექიმებმა დაადგინეს, რომ მას მრავლობითი მძიმე დაზიანებები ჰქონდა[10] და ვეღარასდროს იასპარეზებდა.[3] კიდევ ექვსი თვე გავიდა, სანამ ინვალიდის ეტლიდან ადგომას შეძლებდა, ხოლო ორი წელი, სანამ ისევ ნორმალურად სიარულს შეძლებდა.[6] ამასობაში მან გამოტოვა 1932 წლის ზაფხულის ოლიმპიური თამაშები მშობლიურ ქვეყანაში.
იგი ჯერ კიდევ ვერ ახერხებდა დაჩოქვას 100 მ სპრინტის სტარტზე მარცხენა ფეხის მოტეხილობებისა და ოპერაციების გამო.[3] ამის მიუხედავად, რობინსონი იყო აშშ-ის გუნდის წევრი 4 × 100 მეტრიან ესტაფეტაში 1936 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე. აშშ-ის გუნდი გარბოდა შეჯიბრის ფავორიტი გერმანელების უკან, მაგრამ გერმანელებს ბატონი გაუვარდათ. რობინსონმა გალიდერდა და ბატონი ჰელენ სტივენსს გადასცა, რის შედეგადაც მან მეორე ოლიმპიური ოქროს მედალი მოიპოვა.[6][2]
ბერლინის ოლიმპიადის შემდეგ იგი პენსიაზე გავიდა, თუმცა დარჩა მძლეოსნობაში ჩართული, როგორც ოფიციალური პირი. იგი მრავალი წლის განმავლობაში მუშაობდა ტექნიკის მაღაზიაში. 1977 წელს იგი შეიყვანეს აშშ-ის სირბილის ეროვნულ დიდების დარბაზში. 1996 წელს იგი ატარებდა ოლიმპიური ჩირაღდანს ატლანტას ოლიმპიური თამაშებისთვის.[3]
ბეტი დაქორწინდა და ორი შვილი ეყოლა. მისი ოჯახი ცხოვრობდა გლენკოში, ილინოისში, ჩიკაგოს ჩრდილოეთ სანაპიროს გარეუბანში.
იგი გარდაიცვალა 87 წლის ასაკში, სიმსივნით და ალცჰეიმერის დაავადებით.[5]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
