From Wikipedia, the free encyclopedia
არკადი ივანი ტერ-თადევოსიანი (სომხ. Արկադի Իվանի (Հովհաննեսի) Տեր-Թադևոսյան; (დ. 22 მაისი, 1939, თბილისი, სსრკ - გ. 31 მარტი, 2021 წელი, ერევანი, სომხეთი) — სომეხი გენერალ-მაიორი, პირველი მთიანი ყარაბაღის ომის დროს სომხური ძალების სამხედრო ლიდერი და სომხეთის თავდაცვის მინისტრის ყოფილი მოადგილე.[1] ტერ-თადევოსიანი იყო 1992 წლის 8-9 მაისს ქალაქ შუშის აღების ოპერაციის მეთაური.[2]
 | ამ სტატიას გრამატიკის, სტილისა და მართლწერის გასწორება სჭირდება. |
არკადი ტერ-თადევოსიანი დაიბადა თბილისში, საქართველოს სსრ.[3] თბილისში საშუალო სკოლის დამთავრების შემდეგ მან გადაწყვიტა ოფიცერი გამხდარიყო. ის სწავლობდა ბაქოს კომბინირებული შეიარაღების სარდლობის სკოლაში, შემდეგ კი ლენინგრადის მომსახურებისა და ტრანსპორტის სამხედრო აკადემიაში. ის მსახურობდა ავღანეთში, სადაც მიიღო მეტსახელი ,,მთის მელა". მან განაგრძო სამხედრო სამსახური საბჭოთა არმიაში ლენინაკანში (თანამედროვე გიუმრი), აღმოსავლეთ გერმანიაში, ჩეხოსლოვაკიაში, ბელორუსიასა და ერევანში.[3] ის ასევე მუშაობდა სომხეთის სახელმწიფო აგრარული უნივერსიტეტის ლექტორად. საბჭოთა კავშირის დაშლისა და მთიან ყარაბაღში დაწყებული კონფლიქტის შედეგად, ტერ-თადევოსიანმა მონაწილეობა მიიღო 1990 წელს საბჭოთა აზერბაიჯანის საზღვრებთან მდებარე სომხური სოფლების დაცვის ორგანიზებაში. ის შეუერთდა სასუნცის რაზმს, რათა დაეცვა სოფლები აზერბაიჯანელი მებრძოლების მიერ განხორციელებული მუდმივი თავდასხმებისგან.
ტერ-თადევოსიანი დაინიშნა სასწავლო კორპუსის თავდაცვის კომიტეტის უფროსად 1991 წელს. 1992 წელს იგი დასახელდა სტრატეგიული ქალაქ შუშის აღების ოპერაციის მეთაურად (სახელწოდებით ,,ოპერაცია ქორწილი მთებში"). ქალაქი აიღეს 1992 წლის 9 მაისს, ეს იყო პირველი მნიშვნელოვანი სამხედრო გამარჯვება სომხური ძალების მიერ ყარაბაღის პირველი ომის დროს. ტერ-თადევოსიანი სომხეთში ცნობილია როგორც ,,შუშის განთავისუფლების შემოქმედი".<refname="PanArmԿոմանդոս. Կենաց պայքար (Komandos: A Struggle for Survival) დაარქივებული 2018-07-18 საიტზე Wayback Machine. ." Panarmenian.net. November 2, 2010.</ref> მან მონაწილეობა მიიღო სომხეთის შეიარაღებული ძალების ფორმირებაში და დაეხმარა მას მნიშვნელოვანი გამოწვევების გადალახვაში, სანამ ის კარგად განვითარებული ინსტიტუტი გახდებოდა.<refACNIS Salutes the Armenian Armed Forces on Army Day (January 28, 2010). დაარქივებულია ორიგინალიდან — ოქტომბერი 29, 2013. ციტირების თარიღი: ოქტომბერი 13, 2021.</ref> 1992 წლის 25 მაისს ტერ-თადევოსიანს მიენიჭა გენერალ-მაიორის წოდება მთიანი ყარაბაღის პირველი ომის დროს მიღწეული წარმატებებისთვის. მან ასევე მიიღო საბრძოლო ჯვრის ორდენი (1-ლი კლასი).
2000 წლის მაისში ტერ-თადევოსიანმა დატოვა იერუსალიმის ვეტერანთა კავშირი და დააფუძნა განმათავისუფლებელი ომის ვეტერანთა ორგანიზაცია, თუმცა მან დატოვა იგი იმავე წლის ივლისში, გამოხატა პირადი წყენა მათთან დაკავშირებულ პირებთან დაკავშირებით.[4]
მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის პრეზიდენტმა ბაკო საჰაკიანმა მას 2009 წელს გადასცა ოქროს არწივის ორდენი და არჩახის გმირის წოდება შუშას აღების მე-17 წლისთავზე.[5] სამხედრო კარიერის შემდგომ წლებში ტერ-თადევოსიანი ხელმძღვანელობდა სომხეთის შეიარაღებულ ძალებში სპეციალისტების მომზადებას.
იგი გარდაიცვალა ერევანში 2021 წლის 31 მარტს.[6] სამძიმარი გამოთქვეს პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა,[7] პრეზიდენტმა არმენ სარქსიანმა[8] და ყოფილმა პრეზიდენტმა რობერტ ქოჩარიანმა.[9] მეთაურის საზეიმო წირვა ჩატარდა 2 აპრილს კარენ დემირჩიანის კომპლექსში და ასევე გაიმარა რელიგიური ცერემონია 3 აპრილს ერევნის წმინდა იოანეს ტაძარში. ის დაკრძალეს დავითაშენის რაიონის საოჯახო სასაფლაოზე.[10]
2021 წლის 8 მაისს ტერ-თადევოსიანი სიკვდილის შემდეგ დასახელდა სომხეთის ეროვნულ გმირად.[11] პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა ასევე დააჯილდოვა ტერ-თადევოსიანი სამშობლოს ორდენით, რომელიც მან გადასცა მის შვილს ჰაიკ ტერ-თადევოსიანს.[12] ტერ-თადევოსიანისთვის დაგეგმილია სახლ-მუზეუმის გაკეთება.[13]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
