Pangéran Dipanegara
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Bendara Pangéran Harya Dipanagara utawa ꦢꦶꦦꦟꦼꦓꦫ utawa ing basa Indonésia Pangéran Dipanegara (Ngayogyakarta, 11 Novèmber 1785-Makassar, 8 Januari 1855) iku pahlawan nasional Républik Indonésia. Pasaréyané dumunung ana ing Ujung Pandang.
| ꦢꦶꦦꦟꦼꦓꦫ Dipanagara | |
|---|---|
 Gambar Pangeran Dipanagara (1835) | |
| Lair | 11 Novèmber 1785 Kasultanan Ngayogyakarta |
| Surud | 8 Januari 1855 (umur 69) Makassar, Indhiya Nèderlan |
| Astana |  Makassar, Indonésia |
| Garini | Kedhaton Ratnaningsih Ratnaningrum |
| Putra | 17 kakung lan 5 putri |
| Wangsa | Hamengkubuwana |
| Bapa | Hamengkubuwana III |
| Ibu | R.A. Mangkarawati |
Dipanagara iku putra Dalem pambarep Ngarsa Dalem Hamengkubuwana III kang jumeneng nata ing Ngayogyakarta Hadiningrat. Miyos tanggal 11 Novèmber 1785 ing Yogyakarta saka garwa ampil kang asmané R. A. Mangkarawati kang asalé saka laladan Pacitan. Pangéran Dipanagara gadhah asma timur Bendara Radèn Mas Antawirya.
Mangertèni kalungguhané minangka putra saka garwa ampil, Dipanagara nulak kersaning ingkang rama, Sultan Hamengkubuwana III kang ngersakaké Dipanagara nglintir keprabon utawa jumeneng nata. Panjenengané nulak amarga ibuné dudu garwa padmi. Wusana dhampar keprabon banjur kalintiraké marang adhiné kang miyos saka garwa padmi, yaiku GRM Ibnu Jarot, kang jumeneng nata Sultan Hamengkubuwana IV. Panjenengané gadhah garwa telu yaiku: Bendara Radèn Ayu Antawirya, Radèn Ayu Ratnaningsih, lan Radèn Ayu Ratnaningrum.
Dipanagara luwih kepéncut marang babagan agama lan cedhak kalawan kawula saéngga luwih remen lenggah ing Tegalreja, dalemé éyang buyut putri, garwa pramèswari saka Sultan HB I asma Kangjeng Ratu Ageng Tegalreja, tinimbang urip ana ing kraton. Pangramané marang kraton diwiwiti nalika jumenengé Sultan Hamengkubuwana V (1822) yaiku nalika Dipanagara kalebu salah sijining anggota para wali Dalem kang ngamping-ampingi Ngarsa Dalem, nalika semono isih yuswa 3 taun, déné papréntahané sadina-dina diasta déning Patih Danureja IV bareng karo Résidhèn Walanda. Cara dadi wali kang kaya mangkono iku ora disarujuki déning Dipanagara.
Perang Dipanagara miwiti nalika Walanda masang pathok ing lemah kagungané Dipanagara ana désa Tegalrejo. Wektu iku, panjenengané pancèn wis ora kersa karo tumindaké Walanda kang ora ngajèni adat istiadat lan meres para kawula kanthi pajeg.
Tumindaké Dipanagara kang nentang Walanda kanthi terang-terangan, olèh simpati lan panjurung saka para kawula. Kanthi panyaruwé saka Pangéran Mangkubumi, ingkang uwa, Dipanagara nyingkir saka Tegalreja, lan gawé pesanggrahan ing sawijining guwa kang jenengé Guwa Selarong. Wektu iku, Dipanagara nyatakaké yèn pangramané iku minangka prang sabil, prang ngadhepi kaum kapir. Gregeté "perang sabil" kang dikobaraké déning Dipanagara nggawa prabawa nganti tekan wewengkon Pacitan lan Kedu. Salah sawijining ngulama ing Surakarta, yaiku Kyai Maja, mèlu dadi barisané Dipanagara ing Guwa Selarong.
Sajeroning perang iki kapitunan kang kudu disandhang Walanda ora kurang saka 15.000 wadya lan 20 yuta gulden.
Manéka cara terus direkadaya déning Walanda kanggo nyekel Dipanagara, malah nganggo nganakaké sayembara mawa bebungah 50.000 gulden kang bakal diwènèhaké kanggo sapa waé kang bisa nyekel Dipanagara. Nganti pungkasané Dipanagara kapilut lan kalakon dipikut ing taun 1830.
Sajeroning perjuangan, Pangéran Dipanagara dibantu déning putrané kang asma Bagus Singlon utawa Ki Sodewo. Ki Sodewo ngayahi paperangan ing wewengkon Kulon Praga lan Bagelen.
Ki Sodewo duwé ibu kang asmané Citrowati, kang séda ing sajeroning serangan Walanda. Ki Sodewo cilik utawa Bagus Singlon tuwuh diwasa sajeroning asuhan Ki Tembi, tangan tengené Pangéran Dipanagara. Bagus Singlon utawa Radèn Mas Singlon utawa Ki Sodewo sawisé rumaja banjur nyusul bapaké ing papan palagan. Saora-orané Pangéran Dipanagara duwé 17 putra lan 5 putri, kang kabèh saiki nyebar ing saindhenging Indonésia, kalebu ing Jawa, Sulawesi lan Maluku.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
