From Wikipedia, the free encyclopedia
Snæbjörk (fræðiheiti: Betula utilis) er tegund af birkiætt ættuð frá Himalajafjöllum, þar sem hún vex upp í 4500 m hæð. Nafnið utilis vísar til hinna mörgu nytja af mismunandi hluta trésins.[1] Næfrarnar af trénu voru notaðar til forna til að skrifa á Sanskrít ritningar og texta.[2] Hann er enn notaður til að rita á hinar heilögu möntrur, þar sem börkurinn er settur í verndargrip.[3] Hún er ræktuð víða um heim á sama tíma og hún er að tapa svæði vegna ofnýtingar í heimkynnum sínum í eldivið.
Snæbjörk | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Blöð snæbjarkar | ||||||||||||||||
Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Tvínefni | ||||||||||||||||
Betula utilis D.Don | ||||||||||||||||
Samheiti | ||||||||||||||||
B. bhojpatra Wall. |
Betula utilis var lýst og nefnd af grasafræðingnum David Don í bók hans Prodromus Florae Nepalensis (1825), eftir eintökum sem safnað var af Nathaniel Wallich í Nepal 1820.[4][5] Betula jacquemontii (Spach), var fyrst lýst og nefnd 1841, og kom síðar í ljós að það var afbrigði af B. utilis, og er nú Betula utilis var. jacquemontii.[6] Samheitið B. bhojpatra kemur af indverska heitinu bhojpatra sem er dregið af á sanskrít = भूर्ज bhūrja sem er samstofna við orðið "birki".[7]
Í heimkynnum sínum myndar snæbjörk skóga, og vex sem runni eða tré að 20m hátt. Það vex oft með dreifðum barrtrjám, með undirgróðri af runnum sem eru yfirleitt sígrænar lyngrósir. Jarðvegsrakinn er vegna snjóbráðar en ekki monsúna. Þau verða oft sveigð vegna vetrarsnjóa í Himalajafjalla.[1]
Blöðin eru egglaga, 5 til 10 sm löng, með tenntum jaðri, og lítið eitt hærð. Blómgun er frá maí til júlí, með fáum karlreklum, og stuttum, stökum (sjaldan í pörum) kvenreklum.Fræin þroskast í september til október.[1][9]
Þunnur, pappírskenndur börkurinn er mjög gljáandi, rauðbrúnn, hvítur með rauðum blæ, eða hvítur, með láréttum loftaugarákum. Börkurinn flagar af í breiðum, láréttum næfrum sem er mjög hentugt til að gera tiltölulega stórar síður fyrir texta.[1] Sveppvöxtur kallaður bhurja-granthi, myndar stóra svarta klumpa á trénu og getur orðið að 1 kg.[9]
Viðurinn er mjög harður og þungur, og mjög stökkur. Kjarnviðurinn er bleikur eða ljós rauðbrúnn.[10]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.