Líparít
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Líparít, ljósgrýti eða rhýólít (ríólít) er súrt gosberg. Heitið er dregið af smáeynni Líparí rétt norður af Sikiley þar sem það finnst í þó nokkru magni.
Líparít er margvíslegt að lit en algengast er að það sé ljósgrátt, gulleit eða bleikt á litinn, litadýrðin stafar af jarðhitaummyndun. Kísilsýrumagn er yfir 67% og kristalgerð sést aðeins í smásjá. Oft dílótt og þá einkum af natríumríku feldspati en líka járnríku ágíti og ólivíni. Grunnmassi dulkornóttur og glerkenndur.
Helstu steindir eru
Ef líparítkvika storknar hægt í iðrum jarðar myndast grófkristallað granít, í grunnum innskotum fínkristallað granófýr. Við snögga kælingu í vatni myndast ekki kristallar og þá storknar bergkvikan eins og gler og myndar hrafntinnu.
Líparít þekur um 2% af yfirborði Íslands og er Torfajökulssvæðið í Friðlandi að fjallabaki stærsta líparítsvæði landsins. Kvika líparíts er seigfljótandi og fer hægt yfir. Því ná líparíthraun yfirleitt skammt frá uppruna sínum og bergið verður straumflögótt. Þykkt hraunsins er oft á bilinu 50-100 m eða það hrúgast upp og myndar hraungúla. Líparít þolir veðrun illa og klofnar í misstórar flögur.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
