![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Jonsbok_MS_AM_351_Fol_Facsimile.jpg/640px-Jonsbok_MS_AM_351_Fol_Facsimile.jpg&w=640&q=50)
Jónsbók
lögbók og áhrifamikil heimild réttar- og menningarsögu Íslendinga / From Wikipedia, the free encyclopedia
Jónsbók er lögbók sem tók við sem meginundirstaða íslensks réttar af Járnsíðu árið 1281 í kjölfar þeirra breytinga sem urðu við það að Íslendingar gengu á hönd Noregskonungi með Gamla sáttmála 1262-64.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Jonsbok_MS_AM_351_Fol_Facsimile.jpg/640px-Jonsbok_MS_AM_351_Fol_Facsimile.jpg)
Um þetta leyti hefst nýtt tímabil í dómstólasögu landsins. Upphaf þess er að rekja til þingfararbálks Járnsíðu frá 1271 og síðar Jónsbókar frá 1281. Segja má að þetta tímabil haldist allt til ársins 1800 er Landsyfirrétturinn var stofnaður. Því má skipta í tvennt.
Á fyrri hluta þess voru dómstigin innanlands tvö: héraðsdómur og lögrétta. Lögrétta var aðallega áfrýjunardómstóll, en dæmdi þó einnig í málum á fyrsta dómstigi. Á þessu tímabili voru lögréttumenn alls 84, en lögmenn kvöddu 36 af þeim til setu í lögréttu hverju sinni og nefndu síðan 6, 12 eða 24 til að dæma hvert mál. Málum mátti einnig skjóta til úrskurðar Noregskonungs, "með skynsamra manna ráði." Stóð þetta fyrirkomulag á skipan æðri dómstiga á landinu í um 300 ár. Á þessu tímabili tóku sýslumenn að dæma í málum á lægsta dómstigi, ásamt meðdómendum eða nefndarmönnum.
Við lögfestingu bókarinnar varð talsverð breyting á réttarskipan þjóðarinnar og var hún undirstaða íslensk réttar næstu fjórar aldirnar, eða allt þar til einveldi komst á árið 1662. Talið hefur verið að engin bók hafi haft jafnríkan þátt í að móta réttarvitund þjóðarinar og varðveita íslenska tungu og Jónsbók. Þannig má því segja að hún hafi orðið ein áhrifamesta bók í réttar- og menningarsögu Íslendinga.