Hirðstjóri
From Wikipedia, the free encyclopedia
Hirðstjóri, merkismaður, höfuðsmaður (einkum eftir miðja 16. öld) (da: lensmand, befalingsmand) var titill umboðsmanns konungs á Íslandi frá Gamla sáttmála til ársins 1683 þegar landinu var skipaður stiftamtmaður. Hirðstjóri tók landið að léni og greiddi fyrir ákveðna upphæð fram til loka 14. aldar þegar þeir fengu ákveðinn hluta konungstekna af landinu.
Til að byrja með var hirðstjóri fremstur umboðsmanna eða hirðar konungs (þ.e. sýslumanna) og sá sem varðveitti innsigli hans (sbr. merkismaður). Oftast var einn hirðstjóri skipaður fyrir allt landið, en líka stundum tveir; norðan og vestan og sunnan og austan. Eitt skipti (1357) voru fjórir hirðstjórar skipaðir; einn fyrir hvern fjórðung.