Gvam
eyja í Míkrónesíu, Vestur-Kyrrahafi / From Wikipedia, the free encyclopedia
Gvam (tsjamorríska: Guåhån) er bandarískt yfirráðasvæði í Vestur-Kyrrahafi. Eyjan er stærst og syðst Maríanaeyja og telst hluti Míkrónesíu. Hún er vestasta yfirráðasvæði Bandaríkjanna. Höfuðborg eyjarinnar er Hagåtña en stærsta borgin er Dededo. Eyjan er eitt af fjórum yfirráðasvæðum Bandaríkjanna með borgaralega stjórn. Íbúar eyjarinnar eru bandarískir ríkisborgarar frá fæðingu. Frumbyggjar eyjanna eru Kamorróar sem teljast til Ástrónesa og eru því skyldir íbúum Indónesíu, Filippseyja og Taívan.
The Territory of Guam Guåhan | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Tånó y Chamorro (tsjamorríska: Land Tsjamorróa) | |
Þjóðsöngur: Fanohge Chamoru | |
Höfuðborg | Hagåtña |
Opinbert tungumál | enska og tsjamorríska |
Stjórnarfar | Lýðveldi |
Forseti | Joe Biden |
Landstjóri | Lou Leon Guerrero |
Yfirráðasvæði Bandaríkjanna | |
• Spænsk yfirráð | 1565 |
• Bandarísk yfirráð | 1898 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
177. sæti 540 km² ~0 |
Mannfjöldi • Samtals (2020) • Þéttleiki byggðar |
189. sæti 168.485 299/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2016 |
• Samtals | 5,79 millj. dala |
• Á mann | 35.600 dalir |
VÞL (2017) | 0.901 |
Gjaldmiðill | Bandaríkjadalur |
Tímabelti | UTC+10 |
Þjóðarlén | .gu |
Landsnúmer | +1 671 |
Árið 2016 voru íbúar á Gvam tæp 163 þúsund talsins. Landsvæðið nær yfir 540 km² og um það bil 300 íbúar á km². Gvam er syðst og fjölmennust Maríanaeyja og stærsta eyjan í Míkrónesíu. Sveitarfélagið Mongmong-Toto-Maite er þéttbýlast en Inarajan og Umatac strjálbýlust. Hæsta fjall eyjarinnar er Lamlamfjall sem nær 406 metrum yfir sjávarmáli. Í dag er helsta tekjulind eyjanna ferðaþjónusta og flestir ferðamenn koma þangað frá Japan. Önnur stærsta tekjulind eyjarskeggja er þjónusta við Bandaríkjaher. Herinn er með sjö herstöðvar á eyjunni sem samanlagt þekja tæplega 30% af flatarmáli hennar.
Frumbyggjar Gvam, Kamorróar, eru taldir hafa numið land á eynni fyrir 4000 árum. Fyrsti Evrópubúinn sem kom þangað var Ferdinand Magellan 6. mars árið 1521, en Spánverjar lýstu yfir yfirráðum sínum þar 1565. Spánverjar sendu landnema þangað til að stofna nýlendu árið 1668, þar á meðal jesúítatrúboðann Diego Luis de San Vitores. Frá 16. til 18. aldar var eyjan mikilvægur áfangastaður fyrir Manílagalíon Spánar sem gengu milli Mexíkó og Filippseyja. Eftir stríð Spánar og Bandaríkjanna 1898 tóku Bandaríkjamenn yfir stjórn eyjarinnar. Í síðari heimsstyrjöld lögðu Japanar eyjuna undir sig 8. desember 1941 nokkrum tímum eftir árásina á Perluhöfn. Bandaríkjamenn náðu eyjunni aftur eftir harða bardaga 21. júlí 1944.
Óopinbert kjörorð Gvam er „þar sem dagurinn hefst í Bandaríkjunum“, vegna nálægðar eyjarinnar við daglínuna.