Flatey (Breiðafirði)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Flatey er stærsta Vestureyjan á Breiðafirði og tilheyra henni alls 40 eyjar og hólmar. Eyjan er öll gerð úr blágrýti, það er basalthraunlögum frá míósen skeiðinu á tertíer. Bergið er um 11-12 milljón ára gamalt. Minjar um forna megineldstöð í Breiðafirði, Flateyjareldstöðina, finnast norðaustur af Flatey og þar er fjölbreyttara berg, t.d. líparít og margskonar innskotsberg. Þarna var því eitt sinn fjalllendi. Veðrunaröflin, einkum jöklar ísaldar, rufu niður jarðlagastaflann og mynduðu að lokum Breiðafjörð með öllum sínum eyjum.
Flatey er um 0.5 km2 að flatarmáli, um 2 km á lengd og um hálfur km þar sem hún er breiðust. Eyjan er flatlend, þó gengur hæðarhryggur eftir henni endilangri. Lundaberg er hæsti hluti hennar, nærri norðausturenda hennar.
Flatey er flokkuð undir þjóðjörð af ríkinu og er eyjan talin sem náttúruperla og menningarafurð Íslands. Mikið fuglalíf er á eyjunni og er hluti hennar friðaður (sérstaklega á varptíma) síðan 1975.
Gjöful fiskimið liggja allt í kringum eyjuna en í undirdjúpunum kringum Flatey er ekki aðeins fiskur heldur einnig merkar fornleifar; tvö skip. Annað sökk á 18. öld og hitt á 19. öld.