Usana Revoluciono

L'Usana Revoluciono duktis a la separo di la nord-amerikana kolonii de Anglia ye la 4ma di julio di 1776. Lo esis konsequajo di yari-longa deskontenteso pri l'Angla interfero en interna aferi di la kolonii. La revoluciono forte influesis dal idealo di egaleso di la Racion-epoko, ankore rikonocebla en l'Usana konstituco.

La deklaro di nedependo

L'Usana Revoluciono esis precipue pri imperema guvernerio, impostar sen reprezento, e sufokar la "ordinara homo" per sua senlimita povo.

Parlamento aprobas la Teo-Akto

Ye ca dio en historio, 27ma aprilo 1773, parlamento aprobas la Teo-Akto, quo duktos al Teo-Partio di Boston e plunjigis Britania e lua amerikana kolonii aden milito. La koloniani en Usa plendabis pri imposti antee. Li ne esis kontre pagar imposti. Vicee, lia deskonkordo esis pri qua havis l'autoritato impostar. Pro ke li havis nula reprezentanti en parlamento, li kredis ke esis neyusta ke parlamento impostis. Vicee, la justa autoritati por impostar devas esar lia propra elektita asembli.

Kande la Stampo-Akto aprobesis en 1765, la koloniani protestis imposti mem til violento. Kande parlamento fine abrogis l'Akto, ol anke aprobis la Deklaranta Akto, quo riafirmis la yuro di parlamento impostar la kolonii segun lia deziro. Dum ke la maxim multa homi festis l'abrogo dil Stampo-Akto, uli vidis malauguranta signo en la Deklaranta Akto di plusa imposti future.

Plusa imposti ya venis kun la Townshend-Akti di 1767, qui impozis imposti ye papero, plombo, vitro-farbo e teo. La koloniani respondis per protestar e boikotar britaniana vari, koaktante parlamento abrogar omna Townshend-imposti en 1770, ecepte l'imposto ye teo, quan la koloniani duris boikotar. La boikoto aparte efektis La Britaniana Est-India-Kompanio, quo transportis teo de India a Britania e lua kolonii.

Britaniana politiko koaktis l'Est-India-Kompanio transportar teo ad Anglia unesme ube ol impostesis lor importaco. Lore la teo mustis vendesar en London-merkati a komercisti qui transportis ol ad Usa ube ol impostesis itere. La plura imposti e mediacanta komercisti igis la preco di teo tre alta kande ol atingis konsumeri en Usa. To apertis granda merkato por kontrabandita nederlandana teo, quo esis multe plu chipa. Dum la frua 1770a yari, l'Est-India-Kompanio penis transvivar, kun magazini plena de teo nevendebla pro ke la preco en la kolonii di nederlandana teo esis min alta.

Por preventar ke l'Est-India-Kompanio bankrotas, parlamento konceptis la Teo-Akto, unesme aprobita dal parlamento ye 27 aprilo 1773 e legigita per la signaturo di Rejo George ye 10ma mayo. La Teo-Akto permisis la Kompanio transportar teo direte al kolonii, preterpasante la mediacanti e l'imposti di London. L'unika imposto qua restis esis en la kolonii e ta imposto esis kelke mikra. Ta nova skemo grande diminutis la preco di britaniana teo. Se la koloniani komprus la min chera teo, li anke tace asentus la nociono ke parlamento ya yurizesis impostar.

La koloniani, tamen, mem se la imposti esis mikra, nule intencis pagar neyusta imposti a Britania. Li rikonocis la skemo nemediate kom probo subornar li donar a parlamento autoritato impostar kambie chipa vari. La koloniani respondis per interdiktar teo-navi enirar sua portui, kulminante per la Teo-Partio di Boston, dum quo 42 tuni de teo jetesis aden la portuo di Boston kom protesto.

Britania respondis forte per aprobar la Koaktanta Akti, qui klozis la portuo di Boston e la guvernerio di Massachusetts, til ke la teo pagesis. Konocata kom la Netolerabla Akti en la kolonii, ta Akti duktis direte al formaco dil Unesma Kontinental Kongreso por projetar komuna kolonial respondo. L'Usana Revoluciono eruptis furioze kurte pose.