Քերմանի նահանգ

Քերման օսթան (պարս.՝ استان کرمان, Օսթան-է Քերման), օսթան (նահանգ) Իրանի հարավ-արևելքում։ Արևելքից սահմանակից է Սիստան և Բելուջիստան, հարավից` Հորմոզգան, հարավ-արևմուտքից` Ֆարս, հյուսիս-արևմուտքից` Յազդ, հյուսիս-արևելքից` Հարավային Խորասան օսթաններին։ Օսթանի տարածքը կազմում է 180 726 կմ², բնակչությունը՝ ▲3 164 718 մարդ (2016)^[1]։ Տարածքով Իրանի 31 օսթաններից ամենախոշորն է։ Վարչական կենտրոնը Քերման քաղաքն է։

Քերման օսթան պարս.՝ استان کرمان
Երկիր	Իրան
Կարգավիճակ	օսթան (նահանգ)
Մտնում է	Իրան
Վարչկենտրոն	Քերման
Բնակչություն	▲3 164 718 մարդ (2016)[1]
Տարածք	180 726 կմ²
Սահմանակցում է	Յազդի նահանգ, Սիստան և Բելուջիստան, Հորմոզգանի նահանգ, Հարավային Խորասան և Ֆարս
ISO 3166-2 կոդ	IR-08
Հեռախոսային կոդ	0341
gov.kr.ir
Քերմանի նահանգ Վիքիպահեստում

Քերմանը 1950 թվականի Իրանի վարչական ռեֆորմների արդյունքում ձևավորված 10 օսթաններից մեկն է։ Հետագայում օսթանից անջատվել են հարավային ծովափնյա շրջանները, որոնք ներկայումս կազմում են Հորմոզգան օսթանը^[2]։ 2014 թվականից օսթանը մասն է կազմում Իրանի 5-րդ տարածաշրջանի^[3], որի կենտրոնն է Մաշհադ քաղաքը։

Բնակչություն

2006 թվականի մարդահամարի տվյալներով օսթանի բնակչությունը կազմում էր 2 584 834 մարդ` 612 996 տնային տնտեսություններում<sup>[4]</sup>։ 2011 թվականի մարդահամարը հաշվառել էր 2 938 988 մարդ, որոնք կազմում էին 785 747 տնտեսություն<sup>[5]</sup>։ Ըստ վերջին` 2016 թվականի մարդահամարի տվյալների` բնակչությունը կազմում էր արդեն 3 164 718 մարդ` 932 721 տնտեսություններում^[6]։

Տասը հազարից ավել բնակչություն ունեցող քաղաքներն են Քերմանը (բնակչությունը 2016 թվականի դրությամբ` 537 718 մարդ), Սիրջանը (199 704 մարդ), Ռաֆսանջանը (161 909 մարդ), Ջիրոֆթը (130 429 մարդ), Բամը (127 396 մարդ), Զարանդը (60 370 մարդ), Քահնուջը (52 624 մարդ), Շահր Բաբեկը (51 620 մարդ), Բաֆթը (34 517 մարդ), Բարդսիրը (25 152 մարդ), Բարավաթը (22 761 մարդ), Մոհամմադաբադը (20 720 մարդ), Նաջաֆշահրը (20 164 մարդ), Մահանը (19 423 մարդ), Անբարաբադը (18 185 մարդ), Մանուջանը (15 634 մարդ), Անարը (15 532 մարդ), Ռուդբարը (14 747 մարդ), Ռաբորը (13 263 մարդ), Քալե Գանջը (13 169 մարդ), Քուհբանանը (10 761 մարդ), Դարբ Բեհեշտը (10 670 մարդ), Բաղինը (10 407 մարդ) և Ռայենը (10 286 մարդ)^[7]։ Ընդհանուր առմամբ քաղաքներում է ապրում 1 858 587 մարդ կամ օսթանի բնակչության 58,7%-ը^[6]։

Վարչական բաժանում

Օսթանը բաժանված է 25 շահրեստանների (գավառների).

Քերման օսթանի շահրեստանները

Շահրեստան	Բնակ. 2006[4]	Բնակ. 2011[5]	Բնակ. 2016[6]	Վարչ. կենտրոն
Անար շահրեստան1	—	35 295	36 897	Անար
Անբարաբադ շահրեստան	113 751	85 942	82 438	Անբարաբադ
Արզույե շահրեստան2	—	41 979	38 510	Արզույե
Բաֆթ շահրեստան	138 847	75 940	84 103	Բաֆթ
Բամ շահրեստան	277 835	195 603	228 241	Բամ
Բարդսիր շահրեստան	84 543	73 738	81 983	Բարդսիր
Գոնբաքի շահրեստան4	—	—	—	Գոնբաքի
Զարանդ շահրեստան	119 144	129 104	138 133	Զարանդ
Մանուջան շահրեստան	63 270	64 528	65 705	Մանուջան
Նարմաշիր շահրեստան3	—	58 229	54 228	Նարմաշիր
Շահր Բաբեկ շահրեստան	100 192	90 495	103 975	Շահր Բաբեկ
Ջազմուրյան շահրեստան5	—	—	—	Զեհե Քալութ
Ջիրոֆթ շահրեստան	181 300	277 748	308 858	Ջիրոֆթ
Ռաբոր շահրեստան2	—	34 392	35 362	Ռաբոր
Ռավար շահրեստան	38 539	40 295	43 198	Ռավար
Ռաֆսանջան շահրեստան	291 417	287 921	311 214	Ռաֆսանջան
Ռիգան շահրեստան3	—	66 335	88 410	Մոհամմադաբադ
Ռուդբար Ջանուբ շահրեստան	86 747	104 421	105 992	Ռուդբար
Սիրջան շահրեստան	239 455	267 697	324 103	Սիրջան
Քալե Գանջ շահրեստան	69 008	76 376	76 495	Քալե Գանջ
Քահնուջ շահրեստան	102 269	86 290	95 848	Քահնուջ
Քերման շահրեստան	654 052	722 484	738 724	Քերման
Քուհբանան շահրեստան	24 465	21 721	21 205	Քուհբանան
Ֆահրաջ շահրեստան3	—	68 038	67 096	Ֆահրաջ
Ֆարյաբ շահրեստան1	—	34 417	34 000	Ֆարյաբ
Ընդհանուր	2 584 834	2 938 988	3 164 718
1Առանձնացվել է Ռաֆսանջան շահրեստանից[8][9] 2Առանձնացվել է Բաֆթ շահրեստանից[10] 3Առանձնացվել է Բամ շահրեստանից[11][12] 4Առանձնացվել է Ռիգան շահրեստանից[12] 5Առանձնացվել է Բաֆթ շահրեստանից[13]

Ծանոթագրություններ

1. جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.) — 1965.
2. Iran Provinces
3. «استان‌های کشور به ۵ منطقه تقسیم شدند». همشهری آنلاین (պարսկերեն). 2014 թ. հունիսի 22. Վերցված է 2022 թ. հունիսի 27-ին.
4. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
5. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
6. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2020 թ. հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
7. «IRAN: Kerman» (անգլերեն).
8. «شهر انار به کشور اضافه شد» (պարսկերեն). Իրանի Ներքին Գործերի Նախարարություն. 2009 թ. հունիսի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ. հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2023 թ. հունիսի 23-ին.
9. «شهرستان فاریاب به نقشه تقسیمات کشوری اضافه شد» (պարսկերեն). Իրանի Ներքին Գործերի Նախարարություն. 2011 թ. փետրվարի 8. Վերցված է 2023 թ. հունիսի 27-ին.
10. «شهرستان ارزوئیه به نقشه تقسیمات کشوری اضافه شد» (պարսկերեն). Իրանի Ներքին Գործերի Նախարարություն. 2011 թ. ապրիլի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ. օգոստոսի 27-ին. Վերցված է 2023 թ. հունիսի 24-ին.
11. «تصويب نامه در خصوص تقسيمات كشوري در استان كرمان» (պարսկերեն). Իրանի Ներքին Գործերի Նախարարություն. 2013 թ. սեպտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ. հուլիսի 5-ին. Վերցված է 2023 թ. հուլիսի 5-ին.
12. «تصويب نامه در خصوص تقسيمات كشوري استان كرمان» (պարսկերեն). Իրանի Ներքին Գործերի Նախարարություն. 2023 թ. մայիսի 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ. հունիսի 27-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 4-ին.
13. «تصويب نامه در خصوص تقسيمات كشوري استان كرمان» (պարսկերեն). Իրանի Ներքին Գործերի Նախարարություն. 1401 թ․ դեկտեմբերի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ. հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2023 թ. հուլիսի 7-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քերմանի նահանգ» հոդվածին։