Ջամե մզկիթ (Սպահան)

Ջամե մզկիթ կամ Ուրբաթի մզկիթ, հասարակական ամենախոշոր մզկիթը Իրանի Սպահան քաղաքում։ Մզկիթը կառուցվել է երկար ժամանակ. հիմնադրվել է 771 թվականին, սակայն վերակառուցվել և շինարարությունը ավարտին է հասցվել 20-րդ դարի վերջին։ Մզկիթից արևելք գտնվում է Սպահանի Մեծ շուկան։ 2012 թվականից Ջամե մզկիթն ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում։

Ջամե մզկիթ պարս.՝ مسجد جامع اصفهان
Տեսակ	մզկիթ և մշակութային արժեք
Երկիր	Իրան[1][2]
Վարչատարածք	3-րդ թաղամաս[1][3]
Բացվեց	8-րդ դար[4], 1088[4][3] և 1121[4][3]
Պատվիրող	Banu Taym?[4], Նիզամ ալ-Մուլք[4] և Taj al-Mulk?[4]
Ճարտարապետություն
Ոճ	Abbasid architecture?[4], Seljuk architecture?[4], իլխադինյան ճարտարապետություն[4], Թեմուրյան ճարտարապետություն[4] և սեֆյան ճարտարապետություն[4]
Ընդհանուր տարածք	2,0756 հեկտար և 18,6351 հեկտար
Շինանյութ	աղյուս[4][3], plaster?[3] և սայլակ[4][3]
Պաշտոնական կայքէջ

Ջամե մզկիթի բակը

Մզկիթը հնագույններից մեկն է Իրանում։ Կառուցվել է «չորս այվանների» (կամարակապ բաց շինություն) ոճով, այսինքն` ունի չորս դարպաս, որոնք գտնվում են իրար դիմաց։ Մուկարանսան` ծալքավոր կամարը, կառուցվել է 13-րդ դարում մզկիթի հարավային մասում^[5]։

Սելջուկների կառավարման ժամանակ աղյուսից կառուցվել են գմբեթաձև երկու շինություններ։ Հարավային գմբեթը կառուցվել է 1086-1087 թվականներին, որպեսզի այնտեղ միհրաբ ձևավորեն։ Այն ժամանակին ամենամեծն էր աշխարհի մնացած բոլոր մզկիթների գմբեթների մեջ։ Հյուսիսային գմբեթը կառուցվել է մեկ տարի անց. նրա նշանակությունը հայտնի չէ։ Չնայած այն տեղակայված էր հյուսիսից հարավ ձգվող առանցքում, այն գտնվել է մզկիթի սահմաններից դուրս։ Գմբեթը կառուցվել է երկրաչափական հավասարակշռության հաշվարկով։

Պատկերասրահ

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Ծանոթագրություններ

1. Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
2. archINFORM (գերմ.) — 1994.
3. https://iranarchpedia.ir/entry/14416
4. https://iranicaonline.org/articles/isfahan-x3-mosques
5. Stokstad, Marilyn (2007). Art: a Brief History (3rd ed.). Upper Saddle River: Pearson Education, Inc. էջ 201.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջամե մզկիթ (Սպահան)» հոդվածին։