From Wikipedia, the free encyclopedia
Հիպնոս (հուն. հիպնոս բառից, որ նշանակում է քուն), հոգեկանի հատուկ վիճակ, որի մեջ մարդուն կարելի է դնել որոշակի մեթոդների օգնությամբ։ Հիպնոսն առաջ է գալիս ֆիզիկական թույլ և միօրինակ գրգռիչների և խոսքային ներշնչումների ազդեցության տակ։
Հիպնոսի վիճակի խորացման հետ զուգընթաց՝ ուժեղանում է մարդու ներշնչվողությունը, ավելի արդյունավետ է դառնում հիշողությունը, առաջ է գալիս կատալեպսիա, տեղի են ունենում հոգեբնախոսական այլ խորը փոփոխություններ։ Ըստ հիպնոսի մեջ դրվելու մատչելիության, մարդկանց միջև կան անհատական մեծ տարբերություններ։
Հիպնոսի խորը աստիճանում (սոմնաբուլիզմ) ինքնաբերաբար առաջ է գալիս երազատեսություն։
Հիպնոս անունն առաջացել է Հին Հունաստանի դիցարանի քնի աստված Հիպնոսի անունից։ Սակայն հիպնոսացված մարդու վիճակը միայն արտաքնապես է քնի նման։ Երբ մարդուն հասցնում են հիպնոսացված վիճակի, նա շարունակում է լսել հիպնոսացնողին և ենթարկվել նրա ներշնչումներին։ Նրանց միջև պահպանվում է հատուկ տեսակի կապ, որի շնորհիվ հիպնոսացողը հիպնոսացվածին կարող է ներշնչումներ կատարել և մղել տարբեր գործողությունների, նրա մեջ կարող է տարբեր հոգեվիճակներ ստեղծել։ Հիպնոսացնելով և համապատասխան ներշնչումներ կատարելով կարելի է ուժեղացնել կամ թուլացնել մարդու հիշողությունն ու մյուս իմացական ընդունակությունները։ Եթե հիպնոսացվածն իսկապես քնած լինի, ապա այլևս չի պատասխանի հոգեբանի ազդեցություններին։
Հիպնոսը և ներշնչումը ներկայումս օգտագործվում են ինչպես բուժման նպատակներով, այնպես էլ որպես հետազոտության մեթոդ։
Հիպնոսը կարող է ներշնչման ահռելի ուժ ունենալ։
Դեռևս 19-րդ դարում Ռուսաստանում այսպիսի փորձ են կատարել. մահվան դատապարտված հանցագործին հայտնում են, որ նա մահապատժի է ենթարկվելու՝ զարկերակը կտրելու միջոցով։ Ապա նրան բերում են մահապատժի վայրը և գործիքները ցույց տալով կապում են աչքերը։ Այնուհետև ձևացնում են, թե կտրեցին զարկերակը, իսկ մերկ թևին գոլ ջուր են լցնում «արյունը հոսեց»։ Մի քանի րոպե անց սկսվում է հոգեվարքը, և հանցագործը մահանում է։ Դիահերձումը ցույց է տալիս որ մահը վրա է հասնում սրտի կաթվածից։ Ներշնչումը սպանեց մարդուն։ Նման երևույթ կարողանում են առաջ բերել նաև աֆրիկյան ցեղերի շամանները։ Ներշնչման ուժի մասին վկայող բազմաթիվ փորձեր է նկարագրում ամերիկացի բժիշկ և ճանապարհորդ Հարրի Ռայլը իր «Կախարդության վկան» գրքում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 418)։ |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.