From Wikipedia, the free encyclopedia
Լվիճներ (լատին․՝ Aphidodea), հավասարաթևերի կարգի միջատների ենթաընտանիք։ Մանր, նուրբ միջատներ են։
| Լվիճներ | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||
| Aphididae
Latreille, 1802 | ||||||||||
|
Մարմնի երկարությունը 0,5-6 մմ է։ Թևավոր լվիճներ ունեն 2 զույգ միակերպ թևեր՝ ջղերի նոսր ցանցով։ Բերանային ապարատը ծակող-ծծող է։
Մարմինը ծածկված է նուրբ աղվամազով կամ մոմաշերտով։ Սնվում են ասեղնատերև և ծածկասերմ բույսերի հյութերով։
Սովորաբար նստում են ծառերի վրա՝ մեծ գաղութներով։ Շատ տեսակների ծակոցից առաջանում են բուսական հյուսվածքներն այլանդակող տարաճումներ (գալեր), ոլորքներ, հաստացումներ, կնճռոտումներ, ծռումներ, ճնշվում է բույսերի աճը։ Շատ լվիճներ արտազատում են քաղցր՝ մեղրացողի նման հյութ։
Օժտված են խիստ ընտրողականությամբ տեր-բույսի տեսակի և բույսի որոշակի մասերի հանդեպ։ Կան լվիճներ, որոնց զարգացման բոլոր փուլերն ընթանում են միևնույն բույսի վրա (միատեր) կամ տարբեր բույսերի վրա (բազմատեր)։ Լվիճներ ունեն բարդ կենսակերպ։
Ձմեռում են բեղմնավորված ձվերը, գարնանը ձվերից դուրս են գալիս անթև էգերը, որոնք բազմանում են առանց բեղմնավորման (կուսածնությամբ)՝ սկիզբ տալով շարժուն լվիճների։ Ամառվա ընթացքում լվիճներ տալիս են մի քանի սերունդ, և տեղի է ունենում սերունդների հերթափոխություն։ Բազմանում են շատ արագ, ամառվա ընթացքում 1 անհատը կարող է աճել 1013 անգամ։
Մեծ վնաս են հասցնում գյուղատնտեսությանը։ Վնասակար լվիճների տեսակային կազմը բավական մեծ է։ Դրանցից է խաղողի ֆիլոքսերան (Viteus vitifolie), որի դեմ դեռևս պայքարի էժան և արդյունավետ եղանակ մշակված չէ։ Այգեգործությանը մեծ վնաս է պատճառում արյունային լվիճը (Eriosoma lanigerum), որի դեմ պայքարում են կենսաբանական եղանակով։ Խնձորենու կանաչ լվիճը (Aphlis pomi) ամառվա ընթացքում բազմանում է կուսածնությամբ, տալիս է 7-17 սերունդ։ Դրա դեմ կարելի է պայքարել գարնանային ցողարկումների միջոցով՝ օգտագործելով կարբոլինեումի էմուլսիա, այդ լվիճի բնական թշնամին զատիկն է։ Ճակնդեղի լվիճը (Aphis fabae) ամառվա ընթացքում տալիս է 10-12 սերունդ։ Դաշտավլուկազգիների արմատային լվիճը մեծ վնաս է հասցնում ծխախոտի, ճակնդեղի, լոբու ցանքերին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։  |
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 670)։ |
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լվիճներ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լվիճներ» հոդվածին։ |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
