երկաթով հարուստ բնական հումք From Wikipedia, the free encyclopedia
Երկաթի հանքաքար, երկաթ պարունակող բնական միներալային հումք, որից մետաղի ստացումը տնտեսապես շահավետ Է։ Երկաթի հանքաքարի հիմնական միներալներն են՝ մագնետիտը (FeFe2Օ4, 72,4% Fe), տիտանամագնետիտը (մինչև 7,5% TiՕ2 պարունակող մագնետիտ), հեմատիտը (Fe2Օ3, 70,0% Fe), հիդրոհեմատիտը (Fe2Օ3 nH20, մոտ 50% Fe), գյոթիտը (Fe2Օ3·H2Օ (մոտ 63% Fe), սիդերիտը (FeCՕ3, 48,2% Fe) և երկաթ պարունակող քլորիտները (27-38% Fe)։ Ըստ գերակշռող հանքային միներալի, առանձնացվում են երկաթի հանքաքարի հետևյալ արդյունաբերական տիպերը՝
Հայտնի են նաև երկաթի համալիր հանքանյութեր, որոնք պարունակում են նիկելի, քրոմի, վանադիումի, կոբալտի, մանգանի, պղնձի և այլ մետաղների զգալի խառնուրդներ։ Երկաթի հանքաքարերը սովորաբար պարունակում են նաև վնասակար խառնուրդներ՝ ծծումբ, ֆոսֆոր, արսեն։
Ըստ առաջացման պայմանների երկաթի հանքաքարի հանքավայրերը լինում են՝
Հայաստանում երկաթի հանքաքարի զգալի կուտակումներ կան Սվարանցի (մագմատիկ), Կողբի, Հրազդանի (սկառնային), Բովերի-Ղաշի, Աբովյանի (հիդրոթերմալ) և Հաղարծինի (նստվածքային) հանքավայրերում։ Ըստ առաջացման և երկաթի գերակշռության՝ Հայաստանի տարածքում առանձնացվում են մագմայական տիտանամագնետիտային (Սվարանցի), սկառնային մագնետիտային (Հրազդանի, Բազումի, Աղավնաձորի), փոխակերպային, ջրաջերմային հեմատիտային (Կողբի, Այրիջրի), ջրաջերմային-միներալատեղակալված մագնետիտ-ապատիտային (Կապուտանի), փոխակերպային մագնետիտ-քվարցիտային (Մեղրածորի), նստվածքային մագնետիտ-ավազաքարային (Հաղարծնի և Լալվարի) արդյունաբերական և ծագումնաբանական տիպերը։ Արդյունաբերական նշանակություն ունեն մագմայական, ջրաջերմային միներալատեղակալված և սկառնային տիպի հանքավայրերը։
Երկաթի հանքաքարի համաշխարհային պաշարների 90%-ը կենտրոնացած է մետամորֆային,մագմատիկ և նստվածքային հանքավայրերում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 596)։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.