Արշալույս (Արմավիրի մարզ)
գյուղ Հայաստանի Արմավիրի մարզում From Wikipedia, the free encyclopedia
Արշալույս (մինչև 1935 թ․՝ Քյորփալու), գյուղ Հայաստանի Արմավիրի մարզի Վաղարշապատի տարածաշրջանում։ Գյուղը 1828-1830 թթ. հիմնադրվել է Քյորփալու անվամբ, 1935 թվականին վերանվանվել է Արշալույս։ Գտնվում է մարզկենտրոնից 14 կմ հյուսիս-արևելք։ Քաղաքամայր Երևանից գտնվում է մոտավորապես 19 կմ, Վաղարշապատից՝ մոտ 5 կմ հեռավորության վրա։ Գտնվում է Վաղարշապատ-Արմավիր մայրուղու վրա։ Բարձրությունը ծովի մակարդակից կազմում է 860 մ։
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Արշալույս (այլ կիրառումներ)
| Արշալույս | |||
|---|---|---|---|
| Արշալույս | |||
 | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Արմավիրի | ||
| Շրջան | Վաղարշապատի տարծաշրջան | ||
| Գյուղ | Արմավիրի մարզ, Էջմիածնի գավառ և Էջմիածնի շրջան | ||
| Հիմնադրված է | 1828-1830թթ թ. | ||
| Այլ անվանումներ | նախկինում Քյորփալու | ||
| Մակերես | 17.56 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 865 մ | ||
| Կլիմայի տեսակ | Չոր, Խիստ ցամաքային | ||
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | ||
| Բնակչություն | 4250[1] մարդ (2011) | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր, Եզդիներ | ||
| Կրոնական կազմ |  Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Տեղաբնականուն | արշալույսցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| Հեռախոսային կոդ | +374 (23) | ||
| Փոստային ինդեքս | 1122[2] | ||
| |||
Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Արշալույսի մշտական բնակչությունը կազմել է 4250, առկա բնակչությունը՝ 4252 մարդ[1]։ Բնակիչները 1831 թվականից ի վեր հայեր են, որոնց նախնիների մի մասը 1828-1829 թվականներին գաղթել են Խոյից, կան Երևանի շրջակայքից եկածներ[3]։
Արշալույսի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև[4].
Արշալույս գյուղը խիտ է բնակեցված։ Պատճառը մերձերևանյան և տրանսպորտային բարենպաստ աշխարհագրական դիրքը, բերրի հողերի և ջերմության առատությունը, ոռոգման հնարավորությունների, ազատ աշխատանքային ռեսուրսների առկայությունը, ինչպես նաև ճանապարհների և բնակավայրերի խիտ ցանցն են։
Արշալույսում կա միջնակարգ դպրոց, մանկապարտեզ, 2 արվեստի դպրոց, երաժշտական դպրոց, 2 սպորտային դպրոց, մշակույթի տուն։
Արշալույսին սահմանակից են Արմավիրի մարզի Տարոնիկ, Ակնալիճ և Հայթաղ գյուղերը։
Արշալույսում ներկայումս գործում է «Արփենիկ» գինու գործարանը, ցեմենտի գործարան։
Բնակչությունը զբաղվում է այգեգործությամբ, բանջարաբուծությամբ։ Տարածքում զարգացած է խաղողագործությունը, որը պայմանավորված է աշխարհագրական հարմար դիրքով, ինչպես նաև Արտիզանյան ջրով որը շատ է նպաստում նաև բանջարաբուծությանը։
Բանջարեղենից ամենա տարածվածը կարտոֆիլն է, որը համարվում է նաև «երկրորդ հաց», ամեն տարի այստեղից և այստեղի գյուղերից դեպի Վրաստան արտահանվում է ավելի քան 50 հազար տոննա կարտոֆիլ, ամբողջ Հայաստանից՝ ավելի քան 250 հազար տոննա, իսկ ոնջ Հայաստանում կարտոֆիլի համախառն բերքն անցնում է 600. հազար տոննան։
Գյուղի համար շատ կարևոր հանգամանք է Մայրաքաղաք Երևանի հարևանությունը և Էջմիածնի հարևանությունը։ Տարածքը Համարյա ամբողջովին հարթավայրային է։
Կլիման չոր, խիստ ցամաքային է։ Ձմեռները սկսվում են դեկտեմբերի կեսերին, ձմռանը միջին ջերմաստիճանը հասնում է -2-ից -6։ Ամառը մայիսից մինչև հոկտեմբեր, օդի միջին ջերմությունը հասնում է 24 °C-ից 26 °C, իսկ առավելագույնը՝ 42 °C, գրեթե նույն կլիման ինչ Վաղարշապատում։
Ունի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (կառուցվել է 1907 թվականին)։ Գյուղից մոտ 2 կմ հարավ գտնվում է Սուրբ Կարապետ սրբավայրը։ Այստեղ է գտնվում Գերմանական պատը, որտեղ Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմի ժամանակ պահվել են գերիները, նաև որպես բանտ, որի պատերի ներսում գտնվում է նախկին գործարանը (ներկայումս պահեստ)։
Արմավիրի մարզի Արշալույս համայնքի ներկայիս տարածքի վրա անհիշելի ժամանակներից գտնվել է բնակավայր, որը ստեղծված չէ հնագետների կողմից, և այժմ նախկին բնակավայրի հետքերը ավերված են, ներկայումս պահպանվել են 4 դամբարանադաշտեր, որոնք նույնպես հնագիտական լուրջ ուսումնասիրություն են պահանջում։
.jpg)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
