Ֆրեսկո

Ֆրեսկո (իտալերեն՝ թաց), թարմ, թաց կրասվաղի վրա, մաքուր ջրով կամ կրաջրով բացված ներկերով գեղանկարչական տեխնիկա է, չորանալիս գոյացնում է բյուրեղային կալցիումի կարբոնատի թափանցիկ թաղանթ՝ ամրացնելով ներկերն ու ֆրեսկոն դարձնելով հարատև։ Ֆրեսկո է կոչվում նաև այդ տեխնիկայով կատարված ստեղծագործությունը։

Ֆրեսկո
տեսակ	painting technique?
Ծանոթագրություններ
Frescos Վիքիպահեստում

Հռոմեական ֆրեսկո
40-30 թթ. ՄԹԱ

Կիրառումը

Ֆրեսկոն հնարավորություն է ընձեռում ստեղծելու մոնումենտալ արվեստի գործեր, որմնանկարչության հիմնական տեխնիկան է։ Բացի բուն ֆրեսկոյից հայտնի է նաև ասեկկո (իտ. a secco- չոր կերպով) ֆրեսկոն՝ զարգացել է անտիկ շրջանում, այն ավարտում էին տեմպերայով՝ չոր վիճակում։ Այդ եղանակը տիրապետող է դարձել նաև միջնադարում՝ Բյուզանդիայում, Արևմտյան Եվրոպայում, Ռուսաստանում։ Մ. թ. ա. առաջին դարերից տեխնիկայով ֆրեսկային մոտ որմնանկարներ են արել արևելքի գեղանկարիչները՝ հիմնականում Հնդկաստանում, Միջին Ասիայում։ Ֆրեսկոն բարձր զարգացման է հասել Վերածննդի շրջանում, լայնորեն ու վարպետորեն կիրառվել է մեծահամբավ մի շարք արվեստագետների, այդ թվում՝ Միքելանջելոյի, Ջոտտոյի կողմից^[1][2]։ 16- րդ դարից տարածում է գտել առանց տեմպերայի կիրառումը այսպես կոչված «մաքուր ֆրեսկո» (իտալ.- buon fresco)։ Որոշ անկումից հետո (17- ից 19-րդ դարեր) 20-րդ դարի սկզբից ֆրեսկոն լայն կիրառում գտավ հասարակական շենքերի ձևավորման մեջ՝ որմնանկարներում։

Ֆրեսկոն Հայաստանում

Որմնանկար Էրեբունի ամրոց
8- րդ դար ՄԹԱ

Հայաստանում ֆրեսկոյի տեխնիկայով որմնանկարներ հայտնի են Ուրարտուի շրջանից։ Միջնադարյան հայ նկարիչները մշակել էին որմնանկարի ուրույն տեխնիկա։