Քուր (Շվեյցարիա)
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Քուր (German: [[Միջազգային հնչյունական այբուբեն|[ˈkuːr]]] [[Միջազգային հնչյունական այբուբեն|[ˈxuːr]]]) կամ Coire (ֆրանսերեն: ; ռոմանշ.՝ Cuira ˈkweːrɐ||roh-putèr-Cuira.ogg}} ), Շվեյցարիայի Գրաուբյունդեն կանտոնի վարչական կենտրոնն ու ամենամած քաղաքը։ Ընկած է կանտոնի հյուսիսային հատվածում, Գիսոնյան-Հռենոսյան հովտի հենց այն մասում, որտեղ Հռենոսը թեքվում է դեպի հյուսիս։ Գետի աջ ափին կառուցված այդ բնակավայրը համարվում է Շվեյցարիայի հնագույն քաղաքը։
Բնակավայր | |||
---|---|---|---|
Քուր | |||
գերմ.՝ Chur | |||
| |||
Երկիր | Շվեյցարիա | ||
Համայնք | Plessur Region? | ||
Մակերես | 28,09 կմ² | ||
ԲԾՄ | 593 մետր | ||
Բնակչություն | ▲35 373 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)[1] | ||
Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||
Հեռախոսային կոդ | 081 | ||
Փոստային դասիչ | 7000[2][3], 7001[3], 7004[3], 7006[3] և 7007[3] | ||
Ավտոմոբիլային կոդ | GR | ||
Պաշտոնական կայք | chur.ch(գերմ.) | ||
| |||
Զբաղեցնում է 28,09 քառակուսի կիլոմետր տարածք, որի 17.6%-ն օգտագործվում է գյուղատնտեսական նպատակներով, 52.1%-ն անտառապատ է, 26.5%-ը գրավել են շենքերն ու ճանապարհները։ Վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում վերջինիս բաժինը գյուղատնտեսական օգտագործման հողերի հաշվին 87 հեկտարով ավելացել է[4]։
2018 թվականի դեկտեմբերի 31-ի տվյալներով՝ Քուրի բնակիչների թվաքանակը եղել է 35,378. Նրանց 19.2%-ը օտարերկրացիներ էին։ Բնակչության թվաքանակի փոփոխության միջին տարեկան ցուցանիշը կազմել է 2.34%: Քաղաքի բնակիչների 81.0%-ի մայրենի լեզուն գերմաներենն է, 5.4%-ինը՝ ռոմանշերենը, 5.1%-ինը՝ իտալերենը[5]։
Քուրի բնակչության թվաքանակը պատմական ժամանակի ընթացքում կրել է հետևյալ փոփոխությունները[6].
Պատմական տվյալներ բնակչության վերաբերյալ[6] | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Տարին | Բնակչ. | Շվեյցարացի | % Գերմանախոս | % Իտալախոս | % Ռոմանշախոս | % Բողոքական | % Կաթոլիկ | ||||
13-րդ դար | 1,000-1,500 | ||||||||||
15-րդ դարի վերջ | ca. 1,500 | ||||||||||
1780 | 2,331 | ||||||||||
1860 | 6,990 | 6,373 | 60.8% | 39.1% | |||||||
1880a | 8,753 | 7,866 | 86.6% | 3.2% | 11.3% | 73.6% | 27.8% | ||||
1888 | 9,259 | 8,094 | 84.2% | 2.7% | 12.5% | 70.4% | 29.5% | ||||
1900 | 11,532 | 9,687 | 80.5% | 5.9% | 12.7% | 65.6% | 34.4% | ||||
1910 | 14,639 | 12,042 | 79.4% | 8.0% | 11.6% | 62.8% | 36.8% | ||||
1930 | 15,574 | 13,685 | 83.0% | 5.3% | 10.8% | 62.8% | 36.7% | ||||
1950 | 19,382 | 17,852 | 83.2% | 5.2% | 10.2% | 60.4% | 38.5% | ||||
1970 | 31,193 | 26,332 | 75.6% | 9.7% | 10.6% | 49.1% | 49.6% | ||||
1990 | 32,868 | 27,259 | 78.2% | 6.2% | 6.9% | 42.7% | 48.5% | ||||
2000 | 32,989 | 27,061 | 81.0% | 5.1% | 5.4% | 38.5% | 44.6% | ||||
2010 | 36,690 | 29,695 | 33.3% | 42.0% | |||||||
Քուրի մի շարք պատմամշակութային հուշարձաններ ընդգրկված են Շվեյցարիայի համազգային նշանակության պատմամշակութային ժառանգության ցանկում, այդ թվում՝ հնագիտական երկու վայր, հին (միջնադարյան) քաղաքամասը, նախապատմական Welschdörfli բնակավայրը, հին հռոմեական վիկուսը, չորս արխիվ ու գրադարան, չորս թանգարան, երեք եկեղեցի, ևս 15 այլ շինություններ[7]։
Տաճարի ներկայիս տարածքի մերձակայքում առաջին եկեղեցին հիմնվել է 5-րդ դարի առաջին կեսին։ 8-րդ դարում, դրա հարևանությամբ, ռոմանական ճարտարապետության ոճով կառուցվել է կրիպտ, որտեղ պահպանվել են Ալբրեխտ Դյուրեր և Հանս Հոլբեյն Կրտսերի նշանակալից ստեղծագործություններ։ Իսկ տաճարն ինքը կառուցվել է 1154-ից 1270 թվականների միջակայքում։ Նրա բարձր խորանը ուշ գոթիկայի ոճով 1492 թվականին ավարտի է հասցրել Յակոբ Ռուսսը[8]։
St. Luzi եկեղեցին հավանաբար կառուցվել է 8-րդ դարում։ Կարոլինգյան ժամանակներում այնտեղ գրչագրության դպրոց է գործել[9]։
Քաղաքի տեսարժան վայրերից են նաև շվեյցարացի նկարիչ Հ. Գիգերի ձևավորած ու պատկերազարդած Giger Bar-ը, հին քաղաքամասի շինությունները, պատկերասրահը, բնության պատմության թանգարանը...
Քուր (1981-2010)ի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
Միջին բարձր °C (°F) | 4.8 (40.6) |
6.4 (43.5) |
11.2 (52.2) |
15.1 (59.2) |
20.0 (68) |
22.7 (72.9) |
24.9 (76.8) |
24.1 (75.4) |
20.0 (68) |
16.1 (61) |
9.5 (49.1) |
5.3 (41.5) |
15.0 (59) |
Միջին օրական °C (°F) | 0.7 (33.3) |
1.8 (35.2) |
5.9 (42.6) |
9.7 (49.5) |
14.3 (57.7) |
17.1 (62.8) |
19.1 (66.4) |
18.5 (65.3) |
14.8 (58.6) |
10.8 (51.4) |
5.2 (41.4) |
1.7 (35.1) |
10.0 (50) |
Միջին ցածր °C (°F) | −2.6 (27.3) |
−2.0 (28.4) |
1.6 (34.9) |
4.6 (40.3) |
8.9 (48) |
11.8 (53.2) |
13.8 (56.8) |
13.7 (56.7) |
10.3 (50.5) |
6.6 (43.9) |
1.7 (35.1) |
−1.4 (29.5) |
5.6 (42.1) |
Տեղումներ մմ (դյույմ) | 51 (2.01) |
47 (1.85) |
55 (2.17) |
49 (1.93) |
71 (2.8) |
93 (3.66) |
109 (4.29) |
112 (4.41) |
81 (3.19) |
56 (2.2) |
70 (2.76) |
55 (2.17) |
849 (33.43) |
Ձյան տեղումներ սմ (դյույմ) | 34.0 (13.39) |
24.7 (9.72) |
10.3 (4.06) |
1.5 (0.59) |
0.4 (0.16) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.1 (0.04) |
0.1 (0.04) |
10.0 (3.94) |
20.6 (8.11) |
101.7 (40.04) |
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1.0 mm) | 7.3 | 6.6 | 8.1 | 7.5 | 9.9 | 11.2 | 11.0 | 11.2 | 8.4 | 7.0 | 8.5 | 7.9 | 104.6 |
Միջ. ձնառատ օրեր (≥ 1.0 cm) | 4.8 | 3.9 | 2.5 | 0.4 | 0.1 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 1.6 | 4.1 | 17.4 |
% խոնավություն | 73 | 70 | 65 | 63 | 64 | 67 | 68 | 71 | 73 | 73 | 74 | 75 | 70 |
Միջին ամսական արևային ժամ | 97 | 112 | 139 | 147 | 169 | 177 | 203 | 185 | 155 | 135 | 93 | 81 | 1692 |
աղբյուր: MeteoSwiss[10] |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.