Քլորիտներ (աղեր)

Քլորիտներ (աղեր), քիմիական միացություններ, քլորային թթվի՝ HClO₂ աղեր։ Քլորիտ անիոնն ունի եռանկյուն կառուցվածք (d(ClO) = 0,155 նմ, անկյուն OClO = 111^o):

Քլորիտներ
Ընդհանուր տեղեկություններ
Դասական անվանակարգում	Քլորիտներ (աղեր)
Քիմիական բանաձև	ClO₂⁻
Մոլային զանգված	1,1E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար	14998-27-7
PubChem	197148
EINECS համար	604-718-0
SMILES	[O-]Cl=O
ЕС	604-718-0
ChEBI	170734
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Ստացում

Քլորի երկօքսիդը ալկալիներով մշակելիս ստացվում է քլորիտներ և քլորատներ։

${\displaystyle {\mathsf {2ClO_{2}+2KOH\rightarrow KClO_{2}+KClO_{3}+H_{2}O}}}$

Քլորիտներ առանց քլորատների խառնուրդի ստացվում է քլորի երկօքսիդի և նատրիումի պերօքսիդի փոխազդեցությունից։

${\displaystyle {\mathsf {2ClO_{2}+Na_{2}O_{2}\rightarrow 2NaClO_{2}+O_{2}}}}$

Հատկություններ

Նատրիումի քլորիտ

Քլորատները ապիտակ կամ դեղին բյուրեղներ են։ Սովորաբար լավ են լուծվում ջրում, բացի դեղին Ag(ClO₂)₂ և Pb(ClO₂)₂. Քլորիտները սովորական պայմաններում անջուր և ջրում լուծված վիճակում կայուն են։ Պինդքլորիտները, հատկապես ծանր մետաղների աղերը տաքացնելիս կամ հարվածի դեպքում քայքայվում են պայթյունով^[2]։

Քլորիտների ալկալիական լուծույթները կայուն են մթության մեջ, սակայն լույսի տակ քայքայվում են.

${\displaystyle {\mathsf {6ClO_{2}^{-}\rightarrow 2ClO_{3}^{-}+4Cl^{-}+3O_{2}}}}$

Թթվային միջավայրում լույսի տակ քայքայման ռեակցիան ընթանում է հետևյալ կերպ.

${\displaystyle {\mathsf {10ClO_{2}^{-}\rightarrow 8Cl^{-}+2ClO_{4}^{-}+3O_{2}}}}$

Ալկալիական քլորիտների ջերմակայունությունը աճում է Cs-ից Li, ի տարբերություն ալկալիական մետաղների թթվածնային թթուների մեծ մասի.

Քլորիտները ուժեղ օքսիդիչներ են։ Թթվային միջավայրում կարող են օքսիդացնել Вr⁻ մինչև Вr₂, և NO₂⁻ մինչև NO₃⁻ (բայց չեն փոխազդում N₂O հետ)։ Ջրածնի պերօքսիդը օքսիդացնում են մինչև О₂:

Կիրառություն

Ազատ քլորային թթուն՝ HClO₂ անգույն, անկայուն, մեղմ օքսիդացնող թթու է, որն առկա է միայն ջրային նոսր լուծույթներում։ Քլորատները սպիտակեցնող նյութեր են։ Հատկապես մեծ նշանակություն ունի NaClO₂:

Գրականություն

• Ахметов Н. С. «Общая и неорганическая химия» М.: Высшая школа, 2001
• Реми Г. «Курс неорганической химии» М.: Иностранная литература, 1963

Ծանոթագրություններ

1. CHLORITE
2. Greenwood, N.N.; Earnshaw, A. (2006). Chemistry of the elements (2nd ed.). Oxford: Butterworth-Heinemann. էջ 861. ISBN 0750633654.