Ջերոլամո Կարդանո

Ջերոլամո Կարդանո (իտալ.՝ Gerolamo Cardano, սեպտեմբերի 24, 1501^{[1][2][3][…]}, Պավիա, Միլանի դքսություն^[3][4][5] - սեպտեմբերի 21, 1576^{[1][2][6][…]}, Հռոմ, Պապական մարզ^{[1][2][3][…]}), իտալացի փիլիսոփա, մաթեմատիկոս, բժիշկ։ Վերածննդի դարաշրջանի բնափիլիսոփայության ներկայացուցիչ։

Ջերոլամո Կարդանո Gerolamo Cardano
Ծնվել է	սեպտեմբերի 24, 1501[1][2][3][…] Պավիա, Միլանի դքսություն[3][4][5]
Մահացել է	սեպտեմբերի 21, 1576[1][2][6][…] (74 տարեկան) Հռոմ, Պապական մարզ[1][2][3][…]
Գերեզման	Սանտ Անդրեա ալ Քուիրինալե[7]
Քաղաքացիություն	Միլանի դքսություն
Դավանանք	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Մասնագիտություն	փիլիսոփա, մաթեմատիկոս, աստղագուշակ, գյուտարար, ճարտարագետ և բժիշկ
Հաստատություն(ներ)	Բոլոնիայի համալսարան[7], Պավիայի համալսարան[7], Պավիայի համալսարան[7] և Scuole Piatti?[7]
Գործունեության ոլորտ	մաթեմատիկա
Ալմա մատեր	Պավիայի համալսարան (1522)[7] և Պադովայի համալսարան (1526)[7]
Տիրապետում է լեզուներին	լատիներեն[6] և իտալերեն[8]
Հայտնի աշակերտներ	Gasparo Tagliacozzi?, Simone Simoni? և Lodovico Ferrari?
Ազդվել է	Արքիմեդես
Ամուսին(ներ)	Lucia Banderini?[9]
Երեխա(ներ)	Giovanni Battista Cardano?
Հայր	Fazio Cardano?
Մայր	Chiara Micheri?[10]
Gerolamo Cardano Վիքիպահեստում

Կարդանոյի աշխարհայացքին բնորոշ պանթեիզմը և հիլոզոիզմը ներծծված է մատերիալիստական միտումներով, դիալեկտիկայի, բայց միաժամանակ միստիկայի տարրերով։ Բոլոր իրերի հիմքը, ըստ նրա, կազմում է երբեք չառաջացող և չոչնչացող միասնական մատերիան, իսկ նյութի ստեղծումը և ոչնչացումը համաշխարհային ոգու գոյության և գործունեության արդյունք է։ Կենդանական աշխարհի, դրանով և ողջ բնության բարձրագույնը մարդն է, որն ունակ է նպատակադիր գործունեության և ունի անփոփոխ ու անմահ բանական հոգի կամ խելք։ Կարդանոն խելքը տարբերում է ինտելեկտից, որը համարում է մարդկային գիտակցության ակտիվ տարր։ Մարդու բանական գործունեության հիմքը աստվածայինն է։ Մաթեմատիկան, ըստ Կարդանոյի, իմացության բարձրագույն ձևն է, ինտելեկտի արդյունքը։ Կարդանոն զբաղվել է աստղագիտության, ալքիմիայի, բժշկագիտության, ֆիզիկայի, մաթեմատիկայի, ինժեներության և այլ հարցերով։ Կարդանոյի անվան հետ են կապում ոչ լրիվ խորանարդային հավասարման լուծումը, որը կոչվում է Կարդանոյի բանաձև։ Զբաղվել է նաև շարժման փոխանցման, լծակների տեսության (կարդանային փոխանցում) հարցերով։

Ծանոթագրություններ

1. Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
2. Encyclopædia Britannica
3. Gliozzi G. Dizionario Biografico degli Italiani (իտալ.) — 1976. — Vol. 19.
4. Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
5. Գիտական ​​կենսագրության ամբողջական բառարան — Detroit: Charles Scribner's Sons, 2008. — ISBN 978-0-684-31559-1
6. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
7. https://www.storiadimilano.it/repertori/croncardano.htm
8. CONOR.Sl
9. https://www.storiadimilano.it/Personaggi/Milanesi%20illustri/cardano.htm
10. Pas L. v. Genealogics — 2003.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 315)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջերոլամո Կարդանո» հոդվածին։