Ջերմային ընդարձակում

Ջերմային ընդարձակում, մարմնի չափերի փոփոխությունը իզոբար տաքացման դեպքում (հաստատուն ճնշման պայմաններում)։ Ջերմային ընդարձակումը բնութագրվում է ծավալային ընդարձակման ջերմաստիճանային գործակցով (у), որը հավասար է իզոբար տաքացման դեպքում մարմնի ծավալի հարաբերական փոփոխության և ջերմաստիճանի աճի հարաբերությանը․

${\displaystyle \gamma ={\frac {1}{V}}\,\left({\frac {\partial V}{\partial T}}\right)_{p}}$

որտեղ V-ն, ծավալն է T-ն՝ թերմոդինամիկական ջերմաստիճանը, p-ն՝ ճնշումը։ Մարմիններից մեծ մասի համար ${\displaystyle \gamma >0}$ (բացառություն է կազմում, օրինակ, ջուրը, որը 0 °C-ից մինչև +4 °С ջերմաստիճանային տիրույթում ունի զրոյից փոքր ${\displaystyle \gamma }$)։

Իդեալական գազի համար

${\displaystyle \gamma ={\frac {1}{T}}}$

իսկ հեղուկների և պինդ մարմինների ${\displaystyle \gamma }$-ի կախումը T-ից շատ ավելի թույլ է։ Պինդ մարմինների համար, բացի ${\displaystyle \gamma }$-ից մուծվում է նաև գծային ընդարձակման ջերմաստիճանային գործակից (), որը հավասար է իզոբար տաքացման դեպքում մարմնի երկարության հարաբերական փոփոխության (դիտարկվող ուղղությամբ) և ջերմաստիճանի աճի հարաբերությանը։ Իզոտրոպ մարմինների դեպքում ${\displaystyle \gamma =3\alpha }$։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։