Պեյրոնիի հիվանդություն
մարդու հիվանդություն From Wikipedia, the free encyclopedia
Պեյրոնիի հիվանդություն, հանդիսանում է շարակցական հյուսվածքի հիվանդություն, որի դեպքում առնանդամի փափուկ հյուսվածքներում առաջանում են ֆիբրոզ վահանիկներ։ Սպիական հյուսվածքը մասնավորապես զարգանում է սպիտակուցային թաղանթում՝ խորշիկավոր մարմինը շրջապատող հյուսվածքի հաստ շերտում, ինչը բերում է ցավի, անբնական ծռվածության, էրեկտիլ դիսֆունկցիայի, ակոսների և առնանդամի կարճացման[1][5]։
| Պեյրոնիի հիվանդություն | |
|---|---|
 Տղամարդու առնանդամի անբնական ծռվածություն կապված Պեյրոնիի հիվանդության հետ | |
| Տեսակ | հիվանդության կարգ |
| Պատճառ | Անհայտ[1] |
| Հիվանդության ախտանշաններ | Էրեկտիլ դիսֆունկցիա[2][3] |
| Բժշկական մասնագիտություն | Ուրոլոգիա |
| Անվանվել է | François Gigot de la Peyronie? |
| Հոմանիշներ | Պեյրոնի հիվանդություն, induratio penis plastica[4], սպիտակուցային թաղանթի քրոնիկ բորբոքում |
| Հաճախություն | Տղամարդկանց ~10%[1] |
| Peyronie's disease Վիքիպահեստում | |
Այն ախտահարում է տղամարդկանց մոտավորապես 10%-ին[1]։ Հիվանդության հանդիպման հաճախականությունը աճում է տարիքի հետ[1]։
Նշաններ և ախտանիշներ
Առնանդամի որոշակի աստիճանի ծռվածությունը համարվում է նորմալ, շատ տղաներ ծնվում են այս բարորակ վիճակով, որը շատ հաճախ բնորոշվում է որպես առնանդամի բնածին ծռվածություն[6]։ Այս հիվանդությունը կարող է առաջացնել ցավեր, պնդացած, մեծ, լարի նման ախտահարումներ («վահանիկ» անունով հայտնի սպիական հյուսվածքներ), կամ էրեկցված առնանդամի անբնական ծռվածություն՝ սպիտակուցային թաղանթի քրոնիկական բորբոքման հետևանքով[7]։
Չնայած նրան, որ Պեյրոնիի հիվանդության տարածված կոնցեպտը այն է, որ այն միշտ ներառում է առնանդամի ծռվածություն, լինում են դեպքեր, երբ սպիական հյուսվածքը բերում է արտափքումների կամ ակոսների առաջացման, այլ ոչ թե ծռվածության։ Հիվանդության հետևանքով կարող են լինել նաև ցավոտ և/կամ դժվարացած սեռական հարաբերություններ, չնայած նրան, որ պարզ չէ, թե որոշ տղամարդիկ հայտնում են սեռական հարաբերությունից բավարարվածության կամ անբավարարվածության մասին՝ չնայած հիվանդությանը[փա՞ստ]։ Այս հիվանդությունը կարող է ախտահարել ցանկացած տարիքի և ազգության տղամարդկանց։ Այս հիվանդությունը հիմնականում կապված է առնանդամի հետ, բայց Պեյրոնիի հիվանդությամբ տղամարդկանց նկատելի մասի մոտ առաջանում են շարակցական հյուսվածքի մրցակցային խանգարումներ ձեռքերում և ավելի քիչ ոտքերում։ Պեյրոնիի հիվանդությամբ տղամարդկանց մոտ 30%-ի մոտ զարգանում են այլ էլաստիկ հյուսվածքների ֆիբրոզ, օրինակ՝ ձեռքերին կամ ոտքերին, օրինակ՝ ձեռքերի Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրա։ Գենետիկապես կապակցված տղամարդկանց մոտ ախտահարման ավելի հաճախ լինելու պատճառով առաջարկվում է հիվանդության գենետիկական կոմպոնենտ[8]։
Հոգեսոցիալական
Պեյրոնիի հիվանդությունը նաև կարող է ունենալ հոգեբանական հետևանքներ։ Մինչդեռ տղամարդկանց մեծ մասը կարող են շարունակել զբաղվել սեռական հարաբերություններով, նրանց մոտ կարող է դրսևորվել որոշ աստիճանի էրեկտիլ դիսֆունկցիայի։ Հազվադեպ չեն նաև դեպրեսիաները կամ սեռական զուգընկերոջից բաժանումները, այս հիվանդների մոտ[9]։
Պատճառներ
Պեյրոնիի հիվանդության պատճառը անհայտ է։ Չնայած, նա ամենայն հավանականությամբ կապված է առնանդամի ներսում վահանիկի առաջացումով՝ միջին աստիճանի կրկնվող սեռական վնասվածքների և սեռական ակտի կամ ֆիզիկական ակտիվության ժամանակ ստացած վնասվածքների հետևանքով[10]։
Ռիսկի գործոններն են՝ շաքարային դիաբետ, Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրա, ափային ֆիբրոմատոզ, առնանդամի վնասվածք, ծխել, ալկոհոլամոլություն, գենետիկական նախատրամադրվածություն և Կովկասյան ազգություն[11][12][13]։
Ախտորոշում
Ուրոլոգը պետք է կարողանա ախտորոշի հիվանդությունը և առաջարկի բուժում։ Պեյրոնիի հիվանդության վերջնական հաստատման համար, ինչպես նաև առնանդամի բնածին ծռվածությունը և այլ խանգարումները ժխտելու համար, կարելի է օգտագործել գերձայնային հետազոտություն[14]։
Ուլտրասոնոգրաֆիա
Պեյրոնիի հիվանդությամբ տառապող մարդու առնանդամի ուլտրասոնոգրաֆիայի պատկերի վրա երևում են սպիտակուցային թաղանթում գտնվող տեղային հիպերէխոգեն հաստացումներ։ Կապակցված կալցիֆիկացիայի հետևանքով, Պեյրոնիի համախտանիշով պացիենտի առնանդամի սոնոգրաֆիայի վրա երևում է ակուստիկ ստվեր, ինչպես ցուցադրված է ներքևի նկարներում։ Ավելի հազվադեպ հանդիպող նշաններն, որոնք վերաբերվում են հիվանդության վաղ շրջաններին (երբ ֆիբրոզը դեռ մեղմ աստիճանի է դրսևորված), հանդիսանում են հիպոէխոգեն ախտահարումներ՝ շուրջխորշիկային հյուսվածքի տեղային հաստացումներով, սպիտակուցային թաղանթի էխոգեն տեղային հաստացումն՝ առանց հետին ակուստիկ ստվերի, հետադրձվող իզոէխոգեն ախտահարումը՝ ճառագայթների հետին մարումով և սպիտակուցային թաղանթի շարունակականության տեղային կորուստ։ Դոպլեր հետազոտությամբ վահանիկների շուրջ մեծացած արյունահոսքը կարող է մատնանշել բորբոքման առկայությունը, իսկ արյունահոսքի բացակայությունը խոսում է հիվանդության կայունության մասին։ Գերձայնային հետազոտությունը արդյունավետ է ախտահարումներ ճշգրտման և դրանց կապը նյարդանոթային խրձի հետ պարզելու համար։ Պեյրոնի հիվանդությամբ անձինք կարող են ներկայանալ էրեկտիլ դիսֆունկցիայով, որը հաճախ կապված է երակային կանգով՝ վահանիկի շրջանում արտահոսքի անբավարարության պատճառով։ Չնայած նրան, որ վահանիկները ավելի հաճախ հանդիպում են առնանդամի մեջքային մակերեսին, նրանք կարող են գտնվել նաև փորային, կողմնային հատվածներում և միջնապատում[15]։
Առնանդամի լայնաձիգ գերձայնային հետազոտություն՝ փորային դիրքով, առնանդամի միջին հատվածում։ Ուշադրություն դարձրեք հետին ակուստիկ ստվեր ունեցող էխոգեն պատկերին, որը համապատասխանում է կալցիֆիկատին (սլաք)՝ ձախ խորշիկավոր մարմնում[15]։
Պրոեկցիոն ռադիոգրաֆիայի պատկեր, որը ներթափանցելով առնանդամի փափուկ հյուսվածքները, թույլ է տալիս տեսնել խորշիկավոր մարմնում գտնվող ռենտգեն պոզիտիվ կալցիֆիկատները (սլաքներ)։
Բուժում
Դեղամիջոցներ և հավելումներ
Փորձարկվել են բազմաթիվ բերանացի ընդունման դեղամիջոցներ, բայց դրանց արդյունավետության մասին ինֆորմացիաները խառն են[16]։ Որոշները համարում են, որ ոչ վիրահատական բուժման մեթոդները «հակասական» են[17]։
Վիտամին E պարունակող հավելումների օգտագործումը տասնամյակներվ ենթարկվել է հետազոտության, և որոշ հին հետազոտություններում կան արդյունավետության մասին հաղորդումներ, սակայն այդ ցուցանիշները չեն կրկնվել ավելի լայնածավալ և համեմատաբար վերջերս իրականացված հետազոտություններում[18]։
Հիվանդության սկզբնական շրջաններում հետազոտվել է ինտերֆերոն-ալֆա-2b-ի արդյունավետությունը, բայց համաձայն մինչև 2007 թվականը իրականացված հետազոտություններ դրա էֆեկտիվությունը հարցի տակ է[19]։
Կլոստրիդիում հիստոլիտիկումի կոլագենազը (աուքսիլիում) կարող է օգնել քայքայել առնանդամում հավելյալ կոլագենային հյուսվածքը, որը հենց Պեյրոնիի հիվանդության պատճառն է[20][21]։ Այն հաստատվել է FDA-ի կողմից որպես Պեյրոնիի հիվանդության բուժման մեթոդ 2013 թվականին[22]։
Ֆիզիկական թերապիա և սարքեր
Կան չափավոր փաստեր, որ առնանդամի ձգումնային թերապիան լավ տանելի, մինիմալ ինվազիվ բուժման մեթոդ է, բայց կան անորոշություններ կապված օրական ձգումների տևողության և ամեն ձգման տևողության հետ, ինչպես նաև բուժման կուրսը բավականին դժվար է[23]։
Վիրահատություն
Վիրահատությունները, ինչպիսին է օրինակ «Նեսբիտի վիրահատությունը» (որը անվանվել է Ռիդ Մ․ Նեսբիտի (1898-1979) պատվին, Միչիգանի Համալսարանի ամերիկացի ուրոլոգ)[10], հանդիսանում են վերջին ընտրության միջոց և պետք է իրականացվեն բացառապես բարձր փորձառություն ունեցող վիրաբույժների կողմից, ովքեր տիրապետում են վերակառուցողական վիրահատական հմտություններին։ Բարդացած դեպքերում կարելի է օգտագործել առնանդամի պրոթեզավորում[24]։
Համաճարակաբանություն
Այն ախտահարում է տղամարդկանց մոտավորապես 10%-ին[1]։ Հիվանդության հանդիպման հաճախականությունը աճում է տարիքին զուգահեռ[1]։ Հիվանդության արտահայտման միջին տարիքը 55-60 տարեկանն է[10]։
Պատմություն
Այս հիվանդությունը առաջին անգամ նկարագրվել է 1561 թվականին Անդրեա Վեզալիուսի և Գաբրիել Ֆալոպիոյի համագործակցության արդյունքում, և առանձին Գաբրիել Ֆալոպիոյի կողմից[25][26]։ Հիվանդությունը անվանվել է Ֆրանսուա Գիգոտ դե լա Պեյրոնիի պատվին, ով նկարագրել է այն 1743 թվականին։
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.