Պեիթո

Պեիթո (հին հունարեն՝ Πειθώ՝ «համոզմունք»), հունական դիցաբանության աստվածուհի կամ օվկիանոսուհի^[1], ով մարմնավորում է համոզմունք և գայթակղություն։ Օվկիանոսի և Տեթիսի դուստրն է։ Հին Հռոմում նրան կոչում էին Սուադելե (Suadela/Suada)։

Պեիթո
Տեսակ	օվկիանուհիներ
Դիցաբանություն	հին հունական դիցաբանություն
Սեռ	իգական
Հունական գրաձև	Πειθώ
Լատինական գրաձև	Suadela
Երևի համընկնում է	Suadela?
Հայր	Օվկիանոս
Մայր	Տեթիս և Աֆրոդիտե
Զավակներ	Iynx?
Ասպարեզ	persuasion?
Հատկանիշներ	համոզմունքի և գայթակղության աստվածուհի
Peitho Վիքիպահեստում

Ըստ Պավսանիասի՝ հենց Թեսևսն է ստեղծել Ափրոդիտեի և Պեիթոյի պաշտամունքը Աթենքի Միջնաբերդի հարավային լանջին։ Պեիթոն Ափրոդիտեի սպասավորուհին էր կամ ուղեկից^[2] և սերտորեն կապված էր սիրո և գեղեցկության աստվածուհու հետ։ Հնագույն արվեստագետների և բանաստեղծներ ուսումնասիրել այս կապը իրենց աշխատանքներում։ ։

Կապը ավելի էր խորացել Հին հունական ամուսնությունների համատեքստում, քանի որ ապագա փեսան պետք է բանակցեր և համոզեր ապագա աներոջը՝ ապագա հարսի ձեռքը խնդրելու և Հարսանյաց գինը վճարելու համար։ Եվ հաջողության հասնում էին այն տղամարդիկ, ովքեր լավ համոզել գիտեին։

Պեիթոն և Ափրոդիտեն երբեն որոշակի չափով նույնացվում էին և Պեիթո անունը դառնում էր Ափրոդիտեի կամ՝ ածականը, կամ՝ անվան համակցությունը։ Սա ցույց է տալիս, թե ինչպես է կարևորվում հունական մշակույթում համոզմունքի (կամ ցանկության) ու սիրո հարաբերությունը։

• Հենց Պեիթոն է համոզում Մեդեային^[3] լքել հայրենիքը։
• Զուգում է մանյակով Պանդորայի^[4] պարանոցը։
• Ափրոդիտեին թագադրվում ծաղկեպսակով^[5], երբ նա ծնունդ է առնում ծովի փրփուրներից։

Ծագում

Պեիթոյի ծագումը որոշ չափով պարզված չէ։

• Ըստ Հեսիոդոսի «Թեոգոնիա» Պեիթոն Օվկիանոսի և Տեթիսի դուստրն է, ինչը նշանակում է, որ նա օվկիանոսուհի է, հետևաբար, քույր է հանդիսանում այնպիսի նշանավոր աստվածուհիներին, ինչպիսիք են Դիոնան, Դորիսը, Մետիսը և Կալիպսեն։

Սակայն, Հեսիոդոսի դասակարգումը Պեիթոին որպես օվկիանոսուհի, հակասում է մյուս աղբյուրներին։ Նա առավել հաճախ համարվում է Ափրոդիտեի դուստր։ Նաև համարվում էր Հերմեսի՝ սուրհանդակ աստվածի կինը։

• Ըստ Հերմեսիանակտի՝ Պեիթոն Հերմեսի կինն էր և համարվում էր քարիսներից^[6] մեկը։

Աստղագիտության մեջ

• Ի պատիվ Պեիթոի անվանվել է աստերոիդ (118) Պեիթո՝ հայտնաբերված 1872 թ։

Ծանոթագրություններ

1. Гесиод. Теогония 349
2. Сапфо, фр.1 Лобель-Пейдж, ст.18; Ивик, фр.5 Пейдж; Нонн. Деяния Диониса XXIV 256
3. Пиндар. Пифийские песни IV 219
4. Гесиод. Труды и дни 73
5. Павсаний. Описание Эллады V 11, 8
6. Павсаний. Описание Эллады IX 35, 5

Աղբյուրներ

• The Theoi Project, "PEITHO"
• Images of Political Personifications: Peitho (persuasion) Արխիվացված 2012-06-06 Wayback Machine
• Grimal, Pierre (1996). Dictionnaire de la Mythologie Grecque Et Romaine. Wiley. էջ 349. ISBN 978-0-631-20102-1.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պեիթո» հոդվածին։