Պատմություն երկու քաղաքների մասին

"Պատմություն  երկու քաղաքների մասին" (անգլ.՝ A Tale of Two Cities), տպագրված է 1859,  Չարլզ Դիքենսի պատմական վեպերից Ֆրանսիական հեղափոխության ժամանակների մասին։

Պատմություն երկու քաղաքների մասին անգլ.՝ A Tale of Two Cities
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ժանր	պատմական գեղարվեստական գրականություն և social problem fiction?
Ձև	վեպ
Հեղինակ	Չարլզ Դիքենս
Երկիր	Միացյալ Թագավորություն
Բնագիր լեզու	անգլերեն
Տեսարան	Փարիզ և Լոնդոն
Նկարազարդող	Հելբոտ Նայթ Բրաուն
Հրատարակչություն	Chapman & Hall
Հրատարակվել է	1859
Նախորդ	Փոքրիկ Դորիթ
Հաջորդ	Մեծ հույսեր
Թվային տարբերակ	projekt-gutenberg.org/dickens/2staedte/2staedte.html
A Tale of Two Cities

Սյուժե

«Ծովն  է ժամանում» — նկար  100-ամյա վաղեմության

Լոնդոն, 1775 թ.։ Տարեց բանկային ծառայողը Ջարվիս Լորիսը հաղորդում է 17-ամյա Լյուսի Մանետին այն մասին, որ նրա հայրը ամենևին էլ չի մահացել (ինչպես նա համարում էր), այլ իր ծննդյան պահից պահվել է Բաստիլում՝ չար մարկիզուհի Էվրեմոնդայի հսկողության տակ։ Հիմա նա ազատվել է և ապրում է Փարիզում իր նախկին ծառաների հետ։ Լորիսը և Լյուսին մեկնում են Ֆրանսիա, որպեսզի դժբախտին տանեն հայրենիք։

1780 թվական։ Լոնդոնի Օլդ-Բեյլ դատարանում դատում են ֆրանսիացի գաղթական Չարլզ Դարնիին։ Խելոք փաստաբանին՝ Կարտոնին, հաջողվում է համոզել դատարանին իր անմեղության մասին։ Ազատվելով, Դարնին Փարիզում հանդիպում է իր հորեղբորը՝ մարկիզ Էվրեմոնդին։ Գիշերը Էվրեմոնդը հըուրընկալում է քաղաքացիների, որոնք վրաերթի էին ենթարկվել իր կառքով։

Լյուսիի և Դարնիի միջև առաջանում է զգացմունք, և երիտասարդը խնդրում է նրա ձեռքը բժիշկ Մանետից։ Նա խոստովանում է, որ Դարնին  նրա իսկական անունը չէ, որ նա ամեն դեպքում Էվրեմոնդ է՝ ամենամոտ բարեկամը այդ մարդու, ով դատապարտված էր բժշկի 20-ամյա մոռացությանը։ Բժիշկը տալիս է իր համաձայնությունը ամուսնությանը։

1789 թվական։ Բարեհոգի Դարնին Լյուսիի հետ ապրելով Լոնդոնում՝ ստանում է Փարիզից նամակ, որտեղ նրա տարեց ծառան, բռնվելով դատարանի կողմից, խնդրում էր օգնություն։ Հազիվ Դարնին քայլում էր ֆրանսիական հողի վրա, երբ նրան ձերբակալում են որպես փախստական և նետում Լաֆորս բանտ։ Դարնիի ընտանիքտ ամբողջ կազմով ձեռնամուխ է լինում նրա փրկությանը։

1 տարի և երեք ամիս ընթանում է Դարնիի դատավարությունը։ Գործընթացի ժամանակ նրա դեմ ցուցմունք է տալիս մադամ Դեֆարժը։ Չնայած Մանետի միջամտությունը՝ ի պաշտպանություն փեսայի, Էվրեմոնդի ոճրագործությունների տպավորության տակ հեղափոխական դատարանը Մահապատժի է դատապարտում Դարնիին։

Փաստաբան Կարտոնին, որը անպատասխան սիրահարված էր Լյուսիին, կարողանում է լսել մադամ Դեֆարժի խոսակցությունը, որտեղ նա բացահայտում է Էվրեմոնդի հանդեպ ունեցած ատելության իրական պատճառը. շատ տարիներ առաջ հանգուցյալ Էվրեմոնդը բռնաբարել էր իր քրոջը՝ բուժող բժշկի հետ, որ հանդիսանում էր բժիշկ Մանետը։ Նրա ընտանիքը դատապարտված էր մահվան, և ինքը ողջ է մնացել միայն հրաշքով։

Կարտոնը զգուշացնում է Լյուսիին և նրա ընտանիքինն որ անհրաժեշտ է շտապ լքել Ֆրանսիան, քանի որ մադամ Դեֆարժի հաջորդ զոհը կդառնա ինքը՝ Լյուսին, ու իր դուստրը։ Շանտաժի օգնությամբ նա փոխում է իր հագուստը Դարնիի հետ։ Քանի որ արտաքուստ նրանք շատ նման են, Դարնիին հաջողվում է անարգել դուրս գալ բանտից և Փարիզից, իսկ Կարտոնը մյուս օրը հադես է գալիս նրա փոխարեն։

Կարտոնի վերջին խոսքերից պարզ է դառնում, որ նա համարում է իր արարքը զոհաբերություն՝ Լյուսսի սիրո և հանուն նրա երջանկության։ Գրքի վերջում ցուցադրվում է մադամ Դեֆարժի մահը՝ հավատարիմ տնային տնտեսուհի Լյուսի Մանետի ձեռքերում։ Դարնի ամուսինները ապահով վերադառնում են Լոնդոն։

Վերլուծություն

«Պատմություն  երկու քաղաքների մասին» վեպի  գաղափարը Դիքենսին  եկել  է Ուիլկի  Քոլինզի պիեսի բեմադրության  ժամանակ, որի  գլխավոր  հերոսը իրեն զոհաբերում է  հանուն  իր սիրելիի երջանկության։ Այս պատմությունը, որը ունեցել է զուգահեռներ  հենց Դիկենսի կյանքի  հետ, կապվել են մտքեր Ֆրանսիական հեղափոխության մասին։ Կարդալով Թոմաս Քարլայլի պատմական գրքերը՝  Դիքենսը նրան երկրպագել  է և նրանից  շատ բաներ   է սովորել։

Ինչը բնորոշ է հասուն Դիկենսին, գործողությունների նմուշները թույլ են տալիս ուրվագծել թելեր, կապված ամբողջ հասարակությանը, և  ընթերցողի  աչքերի  առջևով անցկացնել  ամենատարբեր խավերի  ներկայացուցիչներին։ Իրավաբանի մասնագիտությունը, ինչպես միշտ, հանգեցնում է  դրամատիկ նկարագրով դատական գործընթացների։

Ժողովրդականությունը

Ամերիկյան պարբերականի կազմը 1942 թ.

Անգլախոս երկրներում եզակի (բացառությամբ «Բարնեբի Ռաջի») Դիկենսի պատմավեպը դարձել է դասագիրք։ Նշվում է, որ տպաքանակի 200 միլիոն օրինակով գրողի ստեղծագործությունը ոչ միայն առավել հայտնի է անգլալեզու երկրներում, այլև անգլալեզու գրականության մեջ զբաղեցնում է անփոխարինելի դեր։

Վեպը բազմիցս էկրանավորվել է՝ առաջին անգամ 1911 թ. Դասական է համարվում 1935 թ. էկրանավորումը, որի պրոդյուսերն էր Դ. Սելզնիկը։ 1980 թվականին դուրս է եկել նաև ամերիկյան էկրանավորումը, անգլերեն մինիսերիալ, իսկ 1984 թ.՝ ավստրալիական մուլտֆիլմ։ Վեպի սյուժեն օգտագործվում է որպես օպերա և մյուզիքլ։

Այնուամենայնիվ ռուսալեզու ընթերցողներին գիրքը համեմատաբար քիչ է հայտնի, հավանաբար, նկատի ունենալով հեղափոխական իրողությունների պատկերները, նրան դարձրել է հարձակման թիրախ մարքսիստական գրականագետների համար։

Արտաքին հղումներ

• Պատմություն երկու քաղաքների մասինը գուտենբերգի նախագծում
• A Tale of Two Cities  Վիքիդարանում (անգլերեն)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պատմություն երկու քաղաքների մասին» հոդվածին։