Շանբերան

Շանբերան, (անգլ.՝ Antirrhinum), առյուծաբերան, խլածաղկազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա դեկորատիվ խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 40 տեսակ։ ՀՀ-ում մշակության մեջ՝ 1 տեսակ՝

• Շանբերան խոշոր (A. majus)։

՞ Շանբերան
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր Տիպ Ծածկասերմեր Դաս Երկշաքիլավորներ Ընտանիք Խլածաղկազգիներ Ցեղ Շանբերան
Լատիներեն անվանում
Antirrhinum L., (1753)
Տիպիկ ներկայացուցիչներ
Շանբերան խոշոր (Antirrhinum majus)
Դասակարգումը Վիքիցեղերում Պատկերներ Վիքիպահեստում

Կենսաբանական նկարագիր

Նշված տեսակը միամյա կամ բազմամյա խոտաբույս է, ցողունի բարձրությունը՝ 30-ից 60 սմ։ Տերևները նշտարաձև են, ծաղիկները՝ խոշոր, երկշուրթ, կարճ ծաղկակոթերով, կարմիր, դեղին կամ սպիտակ։ Սերմերը ձվաձև են, կնճռոտ։ Ծաղկաբույլը հասկանման է, ծաղիկները՝ խոշոր, երկշուրթ, կարճ ծաղկակոթերով, կարմիր, դեղին, սպիտակ և այլն։ Սերմերը մանր են, ձվաձև, կնճռոտ։

Կիրառում

Պարտեզագործության մեջ օգտագործվում են հատկապես խոշոր և վառ ծաղիկներ ունեցող տարատեսակները, գաճաճները՝ ծաղկաթմբերի գազոնների, ծաղկազարդման համար։ Լայնորեն կիրառվում է նաև գենետիկական հետազոտություններում։

Տեսակներ

Հայտնի է Շանբերանի շուրջ 40 տեսակ՝ տարածված Հյուսիսային կիսագնդում։ Հայաստանում մշակվում է խոշոր շանբերանը։

Antirrhinum australe

Antirrhinum barrelieri

Antirrhinum boissieri

Antirrhinum braun-blanquetii

Antirrhinum charidemi

Antirrhinum graniticum

Antirrhinum grosii

Antirrhinum hispanicum

Antirrhinum latifolium

Antirrhinum lopesianum

Antirrhinum majus L. ^[1]

Antirrhinum meonanthum

Antirrhinum microphyllum

Antirrhinum molle

Antirrhinum onubensis

Antirrhinum pertegasii

Antirrhinum pulverulentum

Antirrhinum rupestre

Antirrhinum sempervirens

Antirrhinum siculum

Antirrhinum spurium

Antirrhinum valentinum

Antirrhinum calycinum

Antirrhinum orontium

Antirrhinum breviflorum

Antirrhinum confertiflorum

Antirrhinum cornutum

Antirrhinum costatum

Antirrhinum coulterianum

Antirrhinum fernandezcasasii

Antirrhinum filipes

Antirrhinum kellogii

Antirrhinum kingii

Antirrhinum leptaleum

Antirrhinum multiflorum

Antirrhinum nuttalianum

Antirrhinum ovatum

Antirrhinum subcordatum

Antirrhinum vexillo-calyculatum

Antirrhinum virga

Antirrhinum watsonii

• 
• 
• 
• 
• 
• 

Ծանոթագրություններ

1. NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0. Entry for Antirrhinum L.(անգլ.)

Գրականություն

• Rothmaler W. Taxonomische Monographic der Gattung Antirrhinum, B., 1956.
• Sutton, D.A. (1988) A Revision of the Tribe Antirrhineae. Oxford: OUP.
• Rothmaler W. 1956. Taxonomische Monographie der Gattung Antirrhinum. Akademie-Verlag, Berlin, Germany.
• Romo, A.; Stubing, G.; Peris, J. B. (1995). «A new species of Antirrhinum (Scrophulariaceae) from North Morocco». Annales Botanici Fennici. 32: 165–168.
• Albach, D. C.; Meudt, H. M.; Oxelman, B. (2005). «Piecing together the "new" Plantaginaceae». American Journal of Botany. 92 (2): 297–315. doi:10.3732/ajb.92.2.297. PMID 21652407.
• Tolety J, Sane A. Antirrhinum , in Kole C (ed.) Wild Crop Relatives: Genomic and Breeding Resources. Plantation and Ornamental Crops. Springer 2011, pp. 1-14
• A. R. Doaigey, K. J. Harkiss. Application of epidermis characters to the taxonomy of European species of Antirrhinum (Schrophulariaceae). Nordic Journal of Botany. Volume 11, Issue 5, pages 513–524, December 1991. DOI: 10.1111/j.1756-1051.1991.tb01258.x
• Vargas P, JA Rosselló, R Oyama, J Güemes. 2004 Molecular evidence for naturalness of genera in the tribe Antirrhineae (Scrophulariaceae) and three independent evolutionary lineages from the New World and the Old. Plant Syst Evol 249:151–172.

Արտաքին հղումներ

• Львиный зев - яркое украшение сада
• The Plant List
• Antirrhinum in Topwalks Արխիվացված 2009-07-06 Wayback Machine
• The Genus Antirrhinum (Snapdragon): A Flowering Plant Model for Evolution and Development
• Antirrhinum majus genetic and phenotypic database Արխիվացված 2014-12-16 Wayback Machine

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շանբերան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շանբերան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 448)։