Նոմոգրաֆիա

Նոմոգրաֆիա (հունարեն՝ νόμος — օրենք, կարգ և ․․․ գրաֆիա), մաթեմատիկայի բաժին, որը միավորում է ֆունկցիոնալ հարաբերություններ պատկերող հատուկ գծագրերի՝ նոմոգրամների կառուցման տեսությունը և գործնական մեթոդները։ Նոմոգրամը բաղկացած է մի քանի գծերից (կամ կետերից), որոնցից յուրաքանչյուրը համապատասխանում է ֆունկցիոնալ հարաբերությամբ կապված փոփոխական մեծություններից որևէ մեկին։ Այդ գծերից (կետերից) յուրաքանչյուրը չափանշվում է իրեն համապատասխան փոփոխականի ընդունած մեծություններով։ Առավել կիրառական են հետևյալ տեսակի նոմոգրամները։

1. Կրկնակի սանդղակով նոմոգրամ․ բաղկացած է մեկ գծից, որի երկու կողմերը չափանշվում են երկու՝ իրար հետ կապված փոփոխականների համապատասխան արժեքներով։ Օրինակ կարող են ծառայել լոգարիթմական քանոնի ցանկացած կից սանդղակները։
2. Հավասարեցրած կետերով նոմոգրամ․ կազմված է մի քանի գծերից, որոնք դասավորվում են այնպես, որ փոփոխականների՝ իրար համապատասխանող արժեքները գտնվեն միևնույն ուղիղ գծի վրա։ Օրինակ կարող է ծառայել մարդու նորմալ քաշի որոշումը նրա հասակի բարձրության և կրծքավանդակի շրջագծի միջոցով։
3. Ցանցային նոմոգրամ․ նկարագրում է տրված փոոխականների միջև մի շարք ֆունկցիոնալ հարաբերություններ․ օրինակ՝ F (u, v, w)=0 հավասարման համար այն կազմված է նշագրված գծերի երեք ընտանիքներից, այդ գծերը կառուցված են այնպես, որ յուրաքանչյուր երեք գիծ, որոնց նշագրերը բավարարում են տրված հավասարմանը, հատվում են մի կետում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 336)։

կրկնակի սանդղակով նոմոգրամ

կրկնակի սանդղակով նոմոգրամի բաղադրիչներ