Նեսո (արբանյակ)

Նեսո (հին հունարեն՝ Νησώ), հայտնի է նաև որպես Նեպտուն XIII, Նեպտուն մոլորակի անկանոն բնական արբանյակ։ Հայտնաբերվել է Մեթյու Հոլմանի և Բրեթ Գլեդմանի կողմից 2002 թվականի օգոստոսի 14-ին, չնայած այս հայտնաբերումը չէր նկատվել մինչև 2003 թվականը^[2][5]։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Նեսո (այլ կիրառումներ)

Նեսո (S/2002 N 4; Նեպտուն XIII) հին հունարեն՝ Νησώ
Հիմնական տվյալներ
Հայտնաբերվել է	14 օգոստոսի 2002 թ.[1][2] թ. (Մեթյու Հոլմանի և Բրետ Գլեդմանի կողմից)
Հեռավորությունը Նեպտուն	49 285 000 կմ[3]
Ուղեծրային տվյալներ
Մեծ կիսաառանցք	49 285 000 կմ[3]
Էքսցենտրիսիտետ	0,5714[3]
Սիդերիկ պարբերություն	9740,73 օր (26,67 a)
Թեքվածություն	136,439°[3] (Նեպտունի հասարակածի նկատմամբ)
Ֆիզիկական հատկանիշներ
Շառավիղ	60 կմ[4]
Միջին խտություն	1,5 գ/սմ3 ենթադրված
Ալբեդո	0.04 ենթադրված[4]
Մթնոլորտային տվյալներ

Ուղեծրային տվյալները

Նեպտունի անկանոն արբանյակները

Նեսոն պտտվում է Նեպտունի շուրջ ավելին քան 48 միլիոն կիլոմետր շառավղով, այսպիսով հանդիսանալով մոլորակի հայտնի արբանյակներից ամենահեռավորը։ Ունի չափազանց թեքված և էքսցենտրիկ ուղեծիր, որի համեմատությունը Նեպտունի մյուս արբանյակների ուղեծրերի հետ ցույց է տրված դիագրամի վրա։ Հորիզոնական գծից վեր գտնվող արբանյակները ունեն համընթաց շարժում, իսկ ներքևինները՝ հակադարձ։ Դեղին գծերը ցույց են տալիս պերիկենտրոնից ապոկենտրոն ընկած հեռավորությունը, ներկայացնելով էքսցենտրիսիտետը։

Նեսոյի ուղեծիրը համեմատելի է հելիոկենտրոն ուղեծրերի հետ։ Այսպես, օրինակ Նեսոն իր ապոկենտրոնում Նեպտունից հեռանում է մոտ 72 միլիոն կմ, իսկ Մերկուրին իր ապոհելիոնում հեռանում է Արեգակից ընդամենը 70 միլիոն կմ։ Արբանյակը Նեպտունի շուրջ մեկ պտույտը կատարում է ավելին քան 25.5 տարիների ընթացքում, ինչն Արեգակնային համակարգի արբանյակների համար հանդիսանում է առավելագույն արժեքը։
Նեսոյի ուղեծիրը չափազանց նման է Նեպտունի մեկ այլ արբանյակի՝ Փսամաթեի (S/2003 N 1) ուղեծրին։ Ենթադրվում է, որ այս երկու անկանոն արբանյակները ծագել են ավելի մեծ արբանյակի տրոհման արդյունքում^[4]։

Բնութագրական տվյալները

Նեսոն ունի մոտ 60 կմ տրամագիծ, և ենթադրելով, որ այն ունի 1.5 գ/սմ^3[6] խտություն, կարող է ունենալ 1, 6×10¹⁷ կգ զանգված։

Անուն

Նեսոն իր անունն ստացել է ներեիդներից մեկի պատվին։ Մինչև 2007 թվականի փետրվարի 3-ին պաշտոնական անուն ստանալը Նեսոն կրում էր նախնական S/2002 N 4 անունը։

Ծանոթագրություններ

1. ՌՇԼ (2011 թ․ հուլիսի 21). «Մոլորակների արբանյակների հայտնաբերման տվյալները». Ռեակտիվ Շարժման Լաբորատորիա. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
2. Գրին, Դենիել Վ. Ե. (2003 թ․ հոկտեմբերի 1). «S/2001 U 2 և S/2002 N 4». ՄԱՄ թերթիկ. 8213. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
3. Ջակոբսոն, Ռ. Ա. (2008). «NEP078 – ՌՇԼ արբանյակների էֆեմերիդները». Մոլորակների արբանյակների միջին ուղեծրային տվյալները. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 23-ին.
4. Սքոթ Շեփարդ, Դևիդ Ջուիտ, Ժան Կլեյնա (2006). «Նեպտունի շուրջ «նորմալ» անկանոն արբանյակների որոնումը». Աստղագիտական ամսագիր. 132: 171–176. doi:10.1086/504799. {{cite journal}}: Unknown parameter |Bibcode= ignored (|bibcode= suggested) (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
5. Հոլման, Մ. Ջ.; Կավելաարս, Ջ. Ջ.; Գրավ, Տ. (2004). «Նեպտունի հինգ անկանոն արբանյակների հայտնաբերումը» (PDF). Նեյչր. 430 (7002): 865–867. Bibcode:2004Natur.430..865H. doi:10.1038/nature02832. PMID 15318214. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 24-ին. {{cite journal}}: Invalid |display-authors=3 (օգնություն)
6. Ֆիզիկական տվյալները ՌՇԼ կայքից

Արտաքին հղումներ

• ՓՄԿ` Բնական արբանյակների էֆեմերիդները
• Մեթյու Հոլմանի Նեպտունի էջը
• Դևիդ Ջուիտի էջերը
• Սքոթ Շեփարդի էջերը
• Նեսոն գրականությունում