Մելբուռն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Մելբուռն[4] (անգլ.՝ Melbourne /ˈmɛlbə(r)n/, տեղական արտասանության ձևն է նաև ˈmælbən, -bn̩), Ավստրալիայի երկրորդ խոշոր քաղաքը, Վիկտորիա նահանգի մայրաքաղաքը, որը գտնվում է Պորտ Ֆիլիպ ծովածոցի շուրջը։ Քաղաքի բնակչությունը արվարձանների հետ միասին կազմում է 4 246 345 մարդ (2013 թվականի դրությամբ)[5]։ Մելբուռնն աշխարհի ամենահարավային քաղաք-միլիոնատերն է։
Քաղաքը համարվում է Ավստրալիայի հիմնական առևտրային, արդյունաբերական և մշակութային կենտրոններից մեկը։ Մելբուռնը շատ հաճախ անվանում են նաև երկրի «մարզական և մշակութային մայրաքաղաք», քանի որ այնտեղ են անցկացվում Ավստրալիայի բազմաթիվ մարզական և մշակութային իրադարձությունները[6]։ Քաղաքը հայտնի է իր վիկտորիանական և ժամանակակից ճարտարապետությունների համադրությամբ, բազմաթիվ զբոսայգիներով և այգիներով, բազմադեմ և բազմազգ բնակչությամբ։ 1956 թվականին Մելբուռնում են անցկացվել ամառային Օլիմպիական խաղերը, իսկ 2006 թվականին՝ Համագործակցության խաղերը։ 2015 թվականին The Economist ամսագիրը հինգերորդ անգամ անընդմեջ Մելբուռն քաղաքը ճանաչել է բնակվելու համար երկրագնդի ամենահարմարավետ քաղաքը[7]։
Պատմություն
Մելբուռնը հիմնադրվել է ազատ նորաբնակների կողմից 1835 թվականին, որպես գյուղատնտեսական բնակավայր[8]։ Վիկտորիայում ոսկե տենդի շնորհիվ քաղաքը արագորեն վերածվել է մետրոպոլիայի և 1865 թվականին դարձել է Ավստրալիայի ամենախոշոր և կարևոր քաղաքը[9]։ Սակայն XX դարի սկզբին այն իր տեղը զիջեց Սիդնեյին[10]։
1901 թվականից սկսած, երբ ձևավորվել է Ավստրալիայի Դաշնությունը, մինչև 1927 թվականը, երբ երկրի մայրաքաղաք է դարձել Կանբերրան, Մելբուռնում էին տեղակայված ավստրալիական կառավարական հաստատությունները[11]։
Աշխարհագրություն
Մելբուռնը գտնվում է Ավստրալիա մայրցամաքի հարավարևելյան ծայրամասում[12]։ Քաղաքի արևելյան հատվածը գտնվում է Յարրա գետի ափերին և նրա հովտի երկայնքով, որը ձգվում է Պորտ Ֆիլիպ ծոցի ափերից մինչև Դանդենոնգ և Յարրա լեռները։ Հյուսիսային ուղղությամբ քաղաքը ձգվում է հովտի երկայնքով, որը ձևավորել են Յարրա գետի վտակները։ Հարավային և հարավարևելյան ուղղությամբ Մելբուռնը ձգվել է Պորտ Ֆիլիպ ծոցի և Դանդենոնգ լեռների երկայնքով։ Այնուհետև քաղաքային շրջանները թեքվում են դեպի հարավ և հասնում մինչև Փաթերսոն Ռիվեր գետը և Մորնինգթոն թերակղզին։
Կլիմա
Համաձայն Կյոպենի կլիմայի դասակարգման, Մելբուռնը գտնվում է բարեխառն ծովային կլիմայական գոտում և հայտնի է եղանակի հաճախակի և անսպասելի փոփոխություններով[13] : Դա պայմանավորված է նրանով, որ Մելբուռնը հիմնականում գտնվում է հարթավայրում, որը մի կողմից շրջապատված է Դանդենոնգ լեռներով, իսկ մյուս կողմից ողողվում է Պորտ Ֆիլիպ ծոցի ջրերով[14]։
Մելբուռնի ձմեռային ջերմաստիճանը, որպես կանոն, ավելի ցածր է, քան Ավստրալիայի մնացյալ քաղաքներում։ Բացարձակ նվազագույն ջերմաստիճանը գրանցվել է 1869 թվականի հուլիսի 21-ին, երբ այն կազմել է -2,8 °C[15]: Այնուամենայնիվ, Մելբուռնում ձյուն երբեմն է տեղում։ Նախալեռնային շրջաններում ձյուն ավելի հաճախ է տեղում։ Վերջին ձյունը Դանդենոնգ լեռների շրջանում գրանցվել է 2005 թվականի օգոստոսի 10-ին[16], 2006 թվականի նոյեմբերի 15-ին և 2006 թվականի դեկտեմբերի 25-ին[17]։ Ավելի հաճախ քաղաքում կարելի է տեսնել եղյամ և մառախուղ։
| Մելբուռնի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 45.6 (114.1) |
46.4 (115.5) |
41.7 (107.1) |
34.9 (94.8) |
28.7 (83.7) |
22.4 (72.3) |
23.3 (73.9) |
26.5 (79.7) |
31.4 (88.5) |
36.9 (98.4) |
40.9 (105.6) |
43.7 (110.7) |
46.4 (115.5) |
| Միջին բարձր °C (°F) | 25.9 (78.6) |
25.8 (78.4) |
23.9 (75) |
20.3 (68.5) |
16.7 (62.1) |
14.1 (57.4) |
13.5 (56.3) |
15.0 (59) |
17.3 (63.1) |
19.7 (67.5) |
22.0 (71.6) |
24.2 (75.6) |
19.9 (67.8) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 14.3 (57.7) |
14.6 (58.3) |
13.2 (55.8) |
10.8 (51.4) |
8.7 (47.7) |
6.9 (44.4) |
6.0 (42.8) |
6.7 (44.1) |
8.0 (46.4) |
9.6 (49.3) |
11.2 (52.2) |
13.0 (55.4) |
10.2 (50.4) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | 5.5 (41.9) |
4.5 (40.1) |
2.8 (37) |
1.5 (34.7) |
−1.1 (30) |
−2.2 (28) |
−2.8 (27) |
−2.1 (28.2) |
−0.5 (31.1) |
0.1 (32.2) |
2.5 (36.5) |
4.4 (39.9) |
−2.8 (27) |
| Անձրևի տեղումներ մմ (դյույմ) | 46.8 (1.843) |
48.0 (1.89) |
50.1 (1.972) |
57.3 (2.256) |
55.7 (2.193) |
49.5 (1.949) |
47.5 (1.87) |
50.0 (1.969) |
58.0 (2.283) |
66.0 (2.598) |
60.3 (2.374) |
59.0 (2.323) |
648.3 (25.524) |
| Միջ. անձրևոտ օրեր (≥ 0.2mm) | 8.3 | 7.5 | 9.4 | 11.8 | 14.6 | 15.4 | 16.1 | 16.1 | 14.9 | 14.2 | 11.8 | 10.4 | 150.5 |
| % խոնավություն | 47 | 48 | 49 | 52 | 59 | 63 | 61 | 56 | 53 | 50 | 49 | 47 | 53 |
| Միջին ամսական արևային ժամ | 279.0 | 234.9 | 210.8 | 168.0 | 120.9 | 108.0 | 114.7 | 145.7 | 171.0 | 195.3 | 210.0 | 232.5 | 2190,8 |
| աղբյուր: Bureau of Meteorology"[18] | |||||||||||||
Կրթություն
Ըստ My Choice Schools-ի վարկանշային ցուցակի՝ Ավստրալիայի քսան լավագույն միջնակարգ դպրոցներից հինգը գտնվում են Մելբուռնում։ քաղաքում օտարերկրյա ուսանողների արագ աճ արձանագրվում է[19][20]: Մելբուռնը ճանաչվել է աշխարհի չորրորդ լավագույն քաղաքը՝ արտասահմանում ուսանելու համար 2024 թ. QS[21] վարկանշային ցուցակի համաձայն, և ճանաչվել է չորրորդ լավագույն համալսարանական քաղաքը 2008 թ. Լոնդոնի, Բոստոնի և Տոկիոյի հետո Մելբուռնի Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտի պատվերով անցկացված փորձաքննությամբ։ Մելբուռնում գործում են ութ պետական համալսարաններ[22][23][24]: Մելբուռնի համալսարանը, Մոնաշի համալսարանը, Սվինբուրնի տեխնոլոգիական համալսարանը, Դիկին համալսարանը, Մելբուռնի Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտը (RMIT համալսարան), Լա Տրոբի համալսարանը, Ավստրալիայի կաթոլիկ համալսարանը (ACU) և Վիկտորիայի համալսարանը (VU):
Մելբուռնի համալսարաններն ունեն կամպուսներ ողջ Ավստրալիայում, և որոշ համալսարաններ՝ նաև արտասահմանում: Սվինբուրնի և Մոնաշի համալսարանները ունեն կամպուսներ Մալայզիայում, RMIT-ը՝ Վիետնամում, իսկ Մոնաշը նաև ունի հետազոտական կենտրոններ Պրատոյում, Իտալիա, և համագործակցող հետազոտական ակադեմիա Հնդկաստանի Մումբայի Տեխնոլոգիական ինստիտուտի հետ։ Մելբուռնի համալսարանը, որը Ավստրալիայի երկրորդ ամենահին համալսարանն է, աշխարհի հիմնական երեք վարկանշային ցուցակների համաձայն ունի Ավստրալիայի ամենաբարձր վարկանիշը՝ QS (13-րդ տեղ), THES (34-րդ) և Համաշխարհային համալսարանների ակադեմիական վարկանիշ (32-րդ), որում նաև Մոնաշի համալսարանը մտնում է լավագույն 50-ում՝ QS (37-րդ) և THES (44-րդ)[25]։ Երկուսն էլ Ութ խմբի անդամներ են՝ ավստրալական առաջատար բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների կոալիցիա, որն առաջարկում է համապարփակ և առաջատար կրթություն[26][27][28]։
Քույր-քաղաքներ
Ծանոթագրություններ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.