Մարի Գել-Ման (անգլ.՝ Murray Gell-Mann [ˈmʌri ˈɡɛl ˈmæn,], սեպտեմբերի 15, 1929(1929-09-15)[1][2][3][…], Ստորին Մանհեթեն, Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ - մայիսի 24, 2019(2019-05-24)[4][5][2][…], Սանտա Ֆե, ԱՄՆ[6]), ամերիկացի ֆիզիկոս-տեսաբան, ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամ։ Ավարտել է Եյլի համալսարանը (1948)։ Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտի պրոֆեսոր (1956)։ Դաշտի քվանտային տեսության, տարրական մասնիկների և միջուկային ֆիզիկայի բնագավառում աշխատանքները էական նշանակություն են ունեցել ժամանակակից տեսական ֆիզիկայի զարգացման համար։ Գել-Մանը բացատրել է (ճապոնացի ֆիզիկոս Նիշիջիմայի հետ միաժամանակ) տարօրինակ մասնիկների հատկությունները։ Առաջարկել է տարրական մասնիկների ունիտար սիմետրիան, որը նույն նշանակությունն ունեցավ տարրական մասնիկների ֆիգիկայում, ինչ Մենդելեևի պարբերական օրենքը՝ քիմիայում։ Գել-Մանը առաջիններից մեկն էր, որ արտահայտեց տարրական մասնիկների քվարկային կառուցվածքի գաղափարը։ Արժանացել է ֆիզիկայի նոբելյան մրցանակի (1969)։
Արագ փաստեր Մարի Գել-Մանանգլ.՝ Murray Gell-Mann, Ծնվել է ...
Մարի Գել-Ման անգլ.՝ Murray Gell-Mann |
---|
|
Ծնվել է | սեպտեմբերի 15, 1929(1929-09-15)[1][2][3][…] Ստորին Մանհեթեն, Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ |
---|
Մահացել է | մայիսի 24, 2019(2019-05-24)[4][5][2][…] (89 տարեկան) Սանտա Ֆե, ԱՄՆ[6] |
---|
Գերեզման | Red Butte Cemetery |
---|
Բնակության վայր(եր) | ԱՄՆ |
---|
Քաղաքացիություն | ԱՄՆ |
---|
Մասնագիտություն | ոչ գեղարվեստական գրող, ֆիզիկոս-տեսաբան, հետազոտող և ֆիզիկոս |
---|
Հաստատություն(ներ) | Չիկագոյի համալսարան և Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ |
---|
Գործունեության ոլորտ | տարրական մասնիկների ֆիզիկա[7] և ֆիզիկա[7] |
---|
Պաշտոն(ներ) | խորհրդի անդամ |
---|
Անդամակցություն | Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[8], Գիտության զարգացման աջակցության ամերիկյան ասոցացիա[8] և JASON[9] |
---|
Ալմա մատեր | Եյլի քոլեջ, Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ, Եյլի համալսարան, Columbia Grammar & Preparatory School? և Jonathan Edwards College? |
---|
Տիրապետում է լեզուներին | անգլերեն[10][7][11] |
---|
Գիտական ղեկավար | Վիկտոր Վայսկոպֆ |
---|
Եղել է գիտական ղեկավար | Սիդնի Կոուլման, Քենետ Վիլսոն, James Hartle?[12], Jon Mathews?[12], Todd Brun?[12], Cosmas Zachos?[12], Philip Moss Platzman?[12], Sam M. Berman?[12], Carl Iddings?[12], Henry Hoyt Hilton?[12], Donald F. DuBois?[12], Kenneth Young?[12], Rod Crewther?, Christopher T. Hill?, William C. Davidon?[12], Norman Dombey?[13] և George Chapline, Jr.?[14] |
---|
Հայտնի աշակերտներ | Քենետ Վիլսոն և Սիդնի Կոուլման |
---|
Պարգևներ | |
---|
Ամուսին(ներ) | J. Margaret Dow? և Marcia Southwick? |
---|
Կայք | tuvalu.santafe.edu/~mgm |
---|
Ստորագրություն
|
Murray Gell-Mann Վիքիպահեստում |
Փակել
Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
Guggenheim Fellows-ի տվյալների բազա
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 705)։ |