From Wikipedia, the free encyclopedia
Լեռներ (լեռնային համակարգեր), ցամաքի խիստ մասնատված մասեր են, որոնք հարակից հարթավայրերից զգալիորեն բարձրացած են 500 մետրով կամ ավելի։ Լեռները հարթավայրերից բաժանված են կա՛մ անմիջապես լանջի ստորոտով, կա՛մ նախալեռներով[1]։ Լեռները կարող են լինել գծային երկարաձգված կամ կամարաձև՝ զուգահեռ, վանդակավոր, շառավղային, փետաձև, էշելոնային կամ ճյուղավորված դիսեկցիոն ձևով։ Կան բարձր լեռներ (ավելի քան 2500 մետր բարձրության վրա), միջին լեռներ (800-2500) և ցածր լեռներ (մինչև 800)[2]։
| Լեռներ | |
|---|---|
 | |
| Կազմված է | լեռնաշղթա |
եռները ձևավորվում են տեկտոնիկորեն ակտիվ տարածքներում։ Ըստ իրենց ծագման՝ լեռները լինում են տեկտոնական, էրոզիոնային և հրաբխային։ Կախված երկրակեղևի դեֆորմացիաների բնույթից, տեկտոնական լեռները բաժանվում են ծալովի, բլոկների և ծալովի բլոկների։
Լեռնային համակարգերը զբաղեցնում են Ասիայի մակերեսի 64%-ը, Հյուսիսային Ամերիկայի 36%-ը, Եվրոպայի 25%-ը, Հարավային Ամերիկայի 22%-ը, Ավստրալիայի 17%-ը և Աֆրիկայի 3%-ը։ Ընդհանուր առմամբ, երկրագնդի մակերեսի 24%-ը լեռնային է։ Բոլոր մարդկանց 10%-ը ապրում է լեռներում։ Երկրագնդի գետերի մեծ մասը սկիզբ է առնում լեռներից։
Լեռները սովորաբար սահմանափակվում են նախալեռներով, որոնք կազմում են դրանց հիմքը։ Ունեն տարբեր տեսակի ջրբաժաններ (լեռնաշղթաներ, գագաթներ, հարթեցման մակերեսներ)։ Լեռնային լճերը հանդիպում են միջլեռնային իջվածքներում և հովիտներում։
Կախված լեռների զբաղեցրած տարածքից, դրանց կառուցվածքից և տարիքից՝ առանձնանում են․
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
