Էմանուել Ադեբայոր

Էմանուել Ադեբայոր (ֆր.՝ Emmanuel Shay Adebayor, փետրվարի 26, 1984(1984-02-26)^[1][2][3], Լոմե, Տոգո), տոգոյեցի ֆուտբոլիստ, Տոգոյի ֆուտբոլի ազգային հավաքականի հարձակվող։ Ադեբայորը նախկինում խաղացել է «Մեց», «Մոնակո», «Արսենալ», «Մանչեսթեր Սիթի» և «Ռեալ Մադրիդ» թիմերում։

Էմանուել Ադեբայոր ֆր.՝ Emmanuel Adebayor
Քաղաքացիությունը	Տոգո և  Նիգերիա
Ծննդյան ամսաթիվ	փետրվարի 26, 1984(1984-02-26)[1][2][3] (40 տարեկան)
Ծննդավայր	Լոմե, Տոգո
Հասակ	191 սանտիմետր
Քաշ	84 կիլոգրամ
Դիրք	հարձակվող
Պատանեկան կարիերա
1998—1999 Ագազա 1999—2001 Մեց
Մասնագիտական կարիերա*
Տարի	Ակումբ	Խաղ	(Գոլ)
2001—2003 Մեց 44 (15) 2003—2006 Մոնակո 79 (18) 2006—2009 Արսենալ (Լոնդոն) 104 (46) 2009—2012 Մանչեսթեր Սիթի 34 (15) 2011 →  Ռեալ Մադրիդ 14 (5) 2011—2012 →  Տոտտենհեմ Հոտսպուր 33 (17) 2012—2015 Տոտտենհեմ Հոտսպուր 59 (18) 2016 Քրիսթալ Փելաս 12 (1) 2017—2019 Իստանբուլ Բաշակշեհիր 58 (24) 2019—մ.հ. Կայսերիսպոր
Ազգային հավաքական‡
2000—մ.հ. Տոգո 84 (31)
* Մասնագիտական կարիերայում ընդգրկված են միայն առաջնության խաղերը և գոլերը  ըստ 27.08.2019: ‡ Ազգային հավաքականի խաղերն ու գոլերը ըստ 9.02.2019

Ակումբային կարիերա

«Մեց» և «Մոնակո»

«Մեցի» կազմում նորամուտը կատարել է 2001/2002 մրցաշրջանում, բայց էլ ավելի մեծ տպավորություն է թողել բոլորի վրա հաջորդ մրցաշրջանում՝ խփելով 13 գոլ։ Նման խաղով արժանացել է «Մոնակոյի» ուշադրությանը։ Այդ թիմի հետ միասին հասել է մինչև 2003-2004 մրցաշրջանի Չեմպիոնների Լիգայի եզրափակիչ, ինչպես նաև ճանաչվել է տոգոյեցի տարվա լավագույն խաղացող։

«Արսենալ»

«Արսենալի» կազմում նորամուտը կատարել է «Բիրմինգեմի» դեմ խաղում, որտեղ նրա թիմը հաղթել է 2:0, իսկ տոգոյեցին խփել է մեկ գոլ։ 2006/07 մրցաշրջանում Էմանուելը «Արսենալի» կազմում խփել է 8 գնդակ և Անրիի հեռանալուց հետո դարձել իր թիմի հարվածող ուժը։ 2007 թվականի մայիսին Ադեբայորը «Արսենալի» հետ կնքել է երկարաժամկետ պայմանագիր։

2007/08 մրցաշրջանում Ադեբայորը խփել է 30 գոլ՝ դառնալով ակումբի լավագույն ռմբարկուն, և մրցաշարի արդյունքներով ընդգրկվել է անգլիական Պրեմիեր լիգայի խորհրդանշական հավաքականում։ Գոլը, որը խփել էր 2007/08 առաջնության 13-րդ տուրի «Ռեդինգի» դեմ խաղի 52-րդ րոպեին (3:1), «զինագործների» համար դարձել է հազարերրորդը անգլիական Պրեմիեր լիգայում։ Չնայած Ադեբայորի «Միլան» տեղափոխվելու մասին լուրերին, հարձակվողը մնացել է ակումբում։

Զինագործների կազմում անցկացնելով մեկ մրցաշրջան (2008/09, որտեղ Ադեբայորը խփել է 16 գնդակ), Էմանուելը որոշել է տեղափոխվել «Մանչեսթեր Սիթի»։

Ընդհանուր «Արսենալի» կազմում անցկացրել է 142 խաղ և խփել 62 գոլ։

«Մանչեսթեր Սիթի»

2009 թվականի հուլիսի 18-ին 25 միլիոն ֆունտ ստերլինգով տեղափոխվել է «Մանչեսթեր Սիթի»^[4]։ Նորամուտային մրցաշրջանում «Սիթիի» կազմում Ադեբայորը Պրեմիեր լիգայում անցկացրած 26 խաղերում խփել է 14 գոլ։ Սակայն 2010/11 մրցաշրջանում Ադեբայորը այլևս չի հայտնվել թիմի հիմնական կազմում և 2011 թվականի հունվարին վարձավճարով տեղափոխվել է Մադրիդ քաղաքի «Ռեալ» ակումբ մինչև մրցաշրջնի ավարտը ժամկետով և 15 միլիոն ֆունտով գնելու իրավունքով։

«Ռեալ Մադրիդ»

2011 թվականի հունվարի 30-ին կատարել է նորամուտը «Ռեալի» կազմում Իսպանիայի առաջնության 2010/11 մրցաշրջնի «Օսասունայի» դեմ խաղում։ Խաղի 65-րդ րոպեին փոխարինելով Անխել դի Մարիային^[5]։ 2011 թվականի փետրվարի 3-ին «blancos»-ի կազմում բացել է գոլերի հաշիվը՝ 2010/11 Իսպանիայի գավաթի խաղարկության «Սևիլյայի» դեմ տնային խաղում։ Գնդակը, որը խաղի 95-րդ րոպեին խփել էր Ադեբայորը (ավելացված ժամանակում), դարձել է «Ռեալի» «Սանտյագո Բերնաբեույում» խփած 5000-րդ գոլը^[6]։

Առաջնության խաղերում հանդես է եկել 6 համարի մարզաշապիկով, սակայն եվրագավաթներում հայտագրվել է Մամադու Դիարայի փոխարեն։ Այդ պատճառով Չեմպիոնների լիգայում խաղացել է 28 համարի ներքո։

«Տոտտենհեմ Հոտսպուր»

2011 թվականի օգոստոսի 25-ին վարձավճարով տեղափոխվել է անգլիական «Տոտտենհեմ»։ 2011/12 մրցաշրջնում 33 խաղերում խփել է 17 գոլ։ Այդպիսի հաջող մրցաշրջանից հետո 2012 թվականի օգոստոսի 21-ին տեղափոխվել է «Տոտտենհեմ» մշտական հիմունքներով։ Տրանսֆերի արժեքը կազմել է £5 միլիոն^[7][8]։

«Քրիսթալ Փելաս»

2016 թվականի հունվարի վերջին տեղափոխվել է «Քրիսթալ Փելաս» ազատ գործակալի կարգավիճակով։

«Իստամբուլ»

2017 թվականի հունվարի 31-ին հայտնի է դարձել Ադեբայորի Տուլայի «Իստաբուլ» ակումբ տեղափոխվելու մասին։ Ադեբայորի հետ կնքած պայմանագիրը եղել է մինչև 2018 թվականը։ Ապրիլի 10-ին երակար ժամանակահատվածում առաջին անգամ խփել է հեթ-տրիկ «Գալաթասարայի» դեմ խաղում։

Կարիերան հավաքականում

Դարձել է Տոգոյի իսկական հերոս՝ խփելով 11 գոլ 2006 թվականի աշխարհի առաջնության Աֆրիկայի որակավորման փուլում և դռնալով լավագույն ռմբարկու, ինչի շնորհիվ Տոգոյի հավաքականն իր պատմության մեջ առաջին անգամ անցավ Մունդիալ։ Չնայած հավաքականի ղեկավարության հետ 2006 թվականի աֆրիկյան ազգերի գավաթի խաղարկությունում ունեցած ոչ մեծ կոմֆլիկտին, Էմանուել Ադեբայորը դարձավ Տոգոյի հավաքականի ավագ։ Ֆեդերացիայի հետ ունեցած տարաձայնությունների պատճառով հեռացել է հավաքականից (այլ տվյալներով դա պայմանավորված էր նրանով, որ այդ թվականի հոնվարի 8-ին Ադեբայորը Տոգոյի հավաքականում իր խաղընկերերի հետ ընկել է հրաձգության տակ, երբ ավտոբուսով գնում էր Անգոլա)։

2016 թվականի փետրվարին հայտարարել է, որ ավարտում է միջազգային կարիերան, բայց մի քանի ամիս հետո վերադարձել է հավաքական։

Ելույթների վիճակագրություն

Ակումբ	Մրցաշրջան	Լիգա			Գավաթ			Եվրագավաթներ			Ընդհանուր
		Խաղեր	Գոլեր	Փոխանցումներ	Խաղեր	Գոլեր	Փոխանցումներ	Խաղեր	Գոլեր	Փոխանցումներ	Խաղեր	Գոլեր	Փոխանցումներ
Մոնակո	2003/2004	31	8	-	-	-	-	9	0	-	40	8	-
	2004/2005	34	9	-	-	-	-	10	2	-	45	11	-
	2005/2006	13	1	-	-	-	-	2	0	-	15	1	-
Ընդհանուր «Մոնակոյում»		79	18					21	2		100	20	-
Արսենալ	2005/2006	13	4	4	0	0	0	0	0	0	13	4	4
	2006/2007	29	8	4	7	4	0	8	0	0	44	12	4
	2007/2008	36	24	4	3	3	0	9	3	1	48	30	5
	2008/2009	27	10	7	2	0	0	9	6	1	38	16	8
Ընդհանուր «Արսենալում»		105	46	19	12	7	0	26	9	2	143	62	21
Մանչեսթեր Սիթի	2009/2010	26	14	3	5	0	0	-	-	-	26	14	3
	2010/2011	7	1	0	0	0	0	6	4	0	12	5	0
Ընդհանուր «Մանչեսթեր Սիթիում»		34	15	3	5	0	0	6	4	0	45	18	3
Ռեալ Մադրիդ	2010/11	14	5	0	1	1	0	4	2	0	19	8	0
Ընդհանուր «Ռեալ Մադրիդում»		14	5	0	1	1	0	4	2	0	19	8	0
Տոտտենհեմ Հոտսպուր	2011/2012	33	17	4	4	1	0	0	0	0	37	18	4
	2012/2013	25	5	1	1	0	0	8	3	0	34	8	1
	2013/2014	21	11	4	2	1	0	2	2	0	25	14	4
	2014/2015	11	2	2	2	0	0	2	0	0	15	2	2
Ընդհանուր «Տոտտենհեմ Հոտսպուրում»		90	35	11	9	2	0	12	5	0	111	42	11

(2015 թվականի փետրվարի 23-ի տվյալներով)

Ձեռքբերումներ

Թիմային

Ռեալ Մադրիդ

• Իսպանիայի գավաթի դափնեկիր - 2010/11

Անձնական

• Տոգոյի լավագույն ֆուտբոլիստ (4) - 2005, 2006, 2007, 2008
• Աֆրիկացի տարվա ֆուտբոլիստ ԲԲՍ-ի վարկածով (1) - 2007
• Աֆրիկացի տարվա ֆուտբոլիստ (1) - 2008^[9]

Անձնական կյանք

Ադեբայորը զբաղվում է բարեգործությամբ. նա օգնել է որպեսզի Տոգոյում բացվեն դպրոց և կլինիկա։ 2011 թվականին Գանայի Խամիլե և Կորո քաղաքնրի համար նա իշխանություններին է փոխանցել ջրի դուրսքաշմա երկու սարթքավորում իրենց զտիչներով^[10]։ 2015 թվականի հուլիսի սկզբին ընդունել է իսլամ^[11][12][13]։

2017 թվականի դեկտեմբերին Ադեբայորը որդեգրել է Ջունիոր Էմանուելին՝ իր ավագ եղբայր Փիթերի որդուն, որը մահացել էր^[14]։

Ծանոթագրություններ

1. Transfermarkt.com(բազմ․) — 2000.
2. Արգենտինական ֆուտբոլի տվյալների շտեմարան (իսպ.)
3. As (իսպ.) — Madrid: PRISA, 1967. — ISSN 1888-6671
4. «Adeybayor signs for Blues» (անգլերեն). Manchester City FC Official Website. 18.07.2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 18-ին.
5. «Un gol de Camuñas da el triunfo a Osasuna ante un Real Madrid que mereció más» (իսպաներեն). Sitio Oficial del Real Madrid CF. 30.01.2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 30-ին.
6. «2:0: Özil y Adebayor meten al Madrid en la final» (իսպաներեն). Sitio Oficial del Real Madrid CF. 2.02.2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 2-ին.
7. «Ade Returns». tottenhamhotspur.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 21-ին.
8. «Tottenham confirm signing of Emmanuel Adebayor from Manchester City in deal worth £9m — Telegraph». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
9. «Adebayor named Africa's best» (անգլերեն). FIFA. 11.02.2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 11-ին.
10. «Адебайор помогает Гане» (ռուսերեն). iSport.ua. 27.06.2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 27.06.2011-ին.
11. Emmanuel Adebayor converts to Islam in web video
12. Emmanuel Adebayor — 13 Reasons Why I Am A Muslim
13. «Я часто думал о самоубийстве». Почему Адебайор — самый несчастный игрок Европы
14. Адебайор усыновил сына умершего брата

Արտաքին հղումներ

• Adebayor Manchester City Videos Արխիվացված 2018-10-08 Wayback Machine
• Profile Արխիվացված 2014-04-20 Wayback Machine at Arsenal.com
• BBC World Service: African Footballer of the Year 2008
• Emmanuel Adebayor Profile & Stats on ESPN Soccernet Արխիվացված 2010-04-14 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էմանուել Ադեբայոր» հոդվածին։