Դա եղել է այսպես…

«Դա եղել է այսպես…», 2019 թվականին «Դարակ» հրատարակչության «Ժամանակ» մատենաշարով հրատարակած Աննա Բաբաջանյանի հոդվածների ժողովածուն։ Խմբագիր՝ Աշոտ Գաբրիելյան։ Ձևավորումը՝ Դավիթ Հակոբյան։ 220 էջ։

Դա եղել է այսպես…
Գրքի շապիկի առաջին էջը
Հեղինակ	Աննա Բաբաջանյան
Ժանր	հոդված
Թեմա	կինո, թանգարանային նմուշներ
Կազմված է	երկու մասից
Բնօրինակ լեզու	հայերեն
Էջեր	220 էջ
Խմբագիր	Աշոտ Գաբրիելյան
Կազմի հեղինակ	Դավիթ Հակոբյան
Երկիր	Հայաստան
Հրատարակման վայր	Երևան
Հրատարակիչ	Դարակ
Հրատարակման տարեթիվ	2019
ԳՄՍՀ	978-9939-9222-7-0
ՀՏԴ	791(479.25)
ԳՄԴ	85.37(5Հ)

Գիրքը բաղկացած է երկու մասից։ Առաջինը՝ «Չերևակված ժապավենն» է, որտեղ ամփոփված են հայկական կինոյի մասին հոդվածներ, իսկ երկրորդը՝ «Իրերը դա գիտենն» է, որտեղ ներկայացված են թանգարանային բացառիկ նմուշների մասին պատմություններ^[1]։

Հատված հեղինակի նախաբանից

Այս գիրքը հիշողության մասին է, այն հիշողության, որ դեպքը դարձնում է իրադարձություն, խոսքը վերածում է պատմության, գործը՝ ժառանգության։ Սա ոչ միայն մարդկանց, այլ նաև իրերի հիշողության մասին է, այն սովորական և արտասովոր իրերի, որոնք իրենց ներսում ամփոփում են պահի հուզական կարևորությունը, կամրջում են անցյալը ներկային և մնում են իբրև համր վավերականություն։ Իրերն էլ, մարդկանց նման, ունենում են իրենց ճակատագիրը։ Նրանցից մեկին վիճակվում է աննկատ, համեստ գոյություն, իսկ մեկ ուրիշը պատմություն է դառնում։ Պատահում է նաև այնպես, որ դրանցից եզակիները հենց իրենք են տնօրինում իրենց կյանքը՝ առանց մարդկային միջամտության^[2]։

Գրքի բովանդակությունը

Մաս 1. Չերևակված ժապավեն

• Վագրը, ֆուտբոլն ու «Նաջարյանի» վերջին դերը
• Նվագախմբի տղաներ՝ պատառոտված զգեստներով
• Երկու եղբոր «եփած» «Տժվժիկը»
• Իր Կարինեին գտավ պատահաբար, պահեց հավերժ
• Մորգանը, հարբած խնամին և Ավետ Ավետիսյանի վերջին կադրերը
• Տարկովսկին չնկարեց «Հեղնար աղբյուրը»
• Անսպասելի Զամբախովը, խոլերան և թիֆլիսցիների սադրանքները
• Պատվիրված ձյունն ու օդում գրված նոտաները
• Երեխայի պես անպաշտպան «Հնձան»
• Հրդեհից առաջացած քաոսն ու կաբարեի «զոհերը»
• «Երկունք». երբ տեսակցեցին պատմությունն ու ժամանակը
• Որպեսզի չսիրահարվեր Սոս Սարգսյանին
• Կարո՞տը սպանեց Ֆրունզիկի փղին
• Գժտության արևը
• Անսովոր Սպարապետն, ու Ջիգարխանյանի ջանքերը
• Երբ Ռազմիկ Արոյանին «հայրիկ» ասողները շատացել էին
• Երգը, որ արցունքներ կորզեց ռեժիսորից
• Տերը. ոչ միայն Ծմակուտի, այլև երկրի պահապանը
• Գինովցած Սոս Սարգսյանի համբույրները
• Առևանգված Ջիգարխանյանից մինչև «վերակենդանացած հանգուցյալ»
• «Հատակում». ֆիլմ՝ ստեղծված նկուղում
• «Էդ ի՞նչ կենեք, ծո´, կփլի գլխիս, կմեռնիմ»
• Գործադուլը, որ փրկեց մահից
• Ուրիշ Փանջունին ու Թամար Հովհաննիսյանի «անվայելուչ» խաղը

Մաս 2. Իրերը դա գիտեն

• Էրենբուրգի կողոպտված աչքերը
• Ժամացույցը, որ խափանում էր սիրահարների հանդիպումները
• Թանգարանային տանկի երկրորդ մարտական «գրոհը»
• Հայոց պատմությունը՝ 99 ուլունքի վրա
• Չարենցի վերջին նվերը
• Զարմանալի արևելքը կամ պարզապես «հայ» գործիքը
• Շախմատ՝ հացի, խաղի և սփոփանքի համար
• Հիշատակներով լի սնդուկի գաղտնիքը
• Խնդրանք, որ կատարվեց մեկ բրնձահատիկի դիմաց
• Սիրող սրտեր կապող գաթանախշիչը
• Խաչատրյանի երկրպագուի կորզած ստորագրությունը
• Երգը՝ ցուցափեղկի տակ
• Զորավար Անդրանիկի մկրատը
• 3 ռուբլի` Գիքորի համար
• Թումանյանի «թուլությունն» ու մի գիշերվա վաստակը
• Մոր նվերը` Մեծարենցին
• Ֆելինիի նամակը` Փարաջանովին
• Շնորհակալություն՝ հայ որբերից
• Խրիմյան Հայրիկի տպագրական մեքենան
• Կոմիտասի ամենաթանկ նվերը
• Դերենիկ Դեմիրճյանի ջութակը
• Դարավոր հիշողություն` մեկ սրվակում
• Անգլիայի թագուհու սուրն Աղազարյաններին
• Բանտում ծնված կտավը
• Զմռսված հուշագիրը` Թամանյանի ստորագրությամբ
• Աբովյանի չուղարկված նամակը
• Վանի մարտերին մասնակցած թուրը, որ «գտավ» Կապուտիկյանին
• Զանգը, որի ղողանջը բերեց Բակունցը
• Փափազյանի «գողացած» մատանին
• Ցվետաևայի նվերը` Իսահակյանին
• Կալենցի «Մադոննան» գտավ իր «եկեղեցին»
• Խաղաղ երկնքի տակ հանգրվանած բնորդուհու առեղծվածը
• Թումանյանի «հյուրասեր» սառցարանը
• Եղեռնը` կրակից փրկված դիմանկարում
• Գաղտնի հուշանվեր` հանուն Ազնավուրի
• Գիրքը, որ բացահայտեց Արա Սարգսյանի կյանքի գաղտնիքը
• Կոջոյանը «մեղմեց» ծխախոտի վտանգը
• Երբ ռամիկը շնորհակալ էր Կարա-Մուրզային

Ծանոթագրություններ

1. «Դա եղել է այսպես․․․»․ կայացավ Աննա Բաբաջանյանի գրքի շնորհանդեսը
2. Աննա Բաբաջանյան, Դա եղել է այսպես…, Ե., Դարակ, 2019, էջ 5։