Բայոնա (Ֆրանսիա)

Բայոնա^[4][5][6] [^[7] ( ֆր.՝ Bayonne, բասկ.՝ Baiona և իսպ.՝ Bayona ), քաղաք և համայնք Ֆրանսիայի հարավ-արևմուտքում՝ Նոր Ակվիտանիա երկրամասի Ատլանտյան Պիրենեյներ դեպարտամենտում, Իսպանիայի սահմանի մոտ, Նիվե և Ադուր գետերի միախառնման վայրի մերձակայքում։ Այն ինտեգրված է Բասկերի Երկրի պատմական տարածաշրջանի ֆրանսիական մասին, որը կոչվում է Իպարալդե / Iparralde : Անգլետի (Angelu) և Բիարիցի (Miarritze) հետ միասին այն կազմում է Իպարալդեի ամենամեծ քաղաքային ագլոմերացիան։ Ունի մոտավորապես 44 հազար բնակիչ, իսկ նրա շուրջ ձևավորված քաղաքային տարածքը՝ շուրջ 120 հազար բնակիչ։

Բնակավայր
Բայոնա
ֆր.՝ Bayonne[1]
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Ֆրանսիա
Համայնք	canton of Bayonne-Nord?, canton of Bayonne-Est?, canton of Bayonne-Ouest?, Ատլանտյան Պիրենեյներ, arrondissement of Bayonne? և Labourd?
Մակերես	21,68 կմ²
ԲԾՄ	4 մետր, 0 մետր, 55 մետր
Բնակչություն	▲52 749 մարդ (հունվարի 1, 2021)[2]
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Փոստային դասիչ	64100[3]
Պաշտոնական կայք	bayonne.fr​(ֆր.)
Բայոնա (Ֆրանսիա) (Ֆրանսիա)
Բայոնա Վիքիպահեստում

Քաղաքի ներկայիս տարածքում ամրացված բնակավայր է եղել դեռևս հին հռոմեական ժամանակներում, երբ Նիվե և Ադուր գետերին նայող հրվանդանի վրա ամրոց է կառուցվել։ Այդ ամրոցը պահպանվել էր մինչև 20-րդ դարի սկիզբը, երբ պարիսպները մասամբ վերացվել են՝ քաղաքի ընդարձակումը առաջ տանելու նպատակով^[8]։

Բայոնան զբոսաշրջության, առևտրի, մշակույթի ու վարչական կենտրոն է և համալսարանական քաղաք։

Ունի խոշոր նավահանգիստ։

Ժողովրդագրություն

Տարեթիվ Բնակ․ տ․ ±% 1793 12 578 —     1800 13 190 +0.68% 1806 14 006 +1.01% 1821 13 248 −0.37% 1831 14 773 +1.10% 1836 15 912 +1.50% 1841 17 303 +1.69% 1846 18 120 +0.93% 1851 18 870 +0.81% 1856 26 187 +6.77% 1861 25 611 −0.44% 1866 26 333 +0.56% 1872 27 173 +0.52% 1876 27 416 +0.22% 1881 26 261 −0.86% 1886 27 289 +0.77% 1891 27 192 −0.07% 1896 26 918 −0.20%	Տարեթիվ Բնակ․ տ․ ±% 1901 27 601 +0.50% 1906 26 488 −0.82% 1911 27 886 +1.03% 1921 28 215 +0.12% 1926 31 436 +2.19% 1931 31 727 +0.18% 1936 31 350 −0.24% 1946 32 620 +0.40% 1954 32 575 −0.02% 1962 36 941 +1.58% 1968 42 743 +2.46% 1975 42 938 +0.07% 1982 41 381 −0.53% 1990 40 051 −0.41% 1999 40 078 +0.01% 2007 44 498 +1.32% 2012 45 855 +0.60% 2017 51 228 +2.24%
Աղբյուր՝ EHESS[9] and INSEE[10]

Քույր քաղաքներ

•  Ասկոլի Պիչենո, Իտալիա (2008)^[11]
•  Բեյոնն, ԱՄՆ (1970)^[11]
•  Դեյտոնա Բիչ, ԱՄՆ (1998)^[11]
•  Իդրա, Հունաստան (2008)^[11]
•  Կայաանի, Ֆինլանդիա (2008)^[11]
•  Նյիրեդխազա, Հունգարիա (2008)^[11]
•  Պամպլոնա, Իսպանիա (1970)^[11]
•  Սատու Մարե, Ռումինիա (2008)^[11]
•  Վելիկո Տիռնովո, Բուլղարիա (դեկտեմբերի 12, 2005)^[11]
•  Օսպիտալետ դե Լյոբրեգատ, Իսպանիա (2008)^[11]
•  Ֆարո, Պորտուգալիա (2008)^[11]

Կլիմա

Բիարից-Անգլետ (altitude 69 metres (226 feet), 1981–2010)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F)	23.4 (74.1)	28.9 (84)	29.7 (85.5)	32.1 (89.8)	34.8 (94.6)	39.2 (102.6)	39.8 (103.6)	40.6 (105.1)	37.0 (98.6)	32.2 (90)	27.8 (82)	25.1 (77.2)	40.6 (105.1)
Միջին բարձր °C (°F)	12.0 (53.6)	12.8 (55)	15.0 (59)	16.2 (61.2)	19.6 (67.3)	22.1 (71.8)	24.1 (75.4)	24.7 (76.5)	23.2 (73.8)	20.0 (68)	15.1 (59.2)	12.5 (54.5)	18.1 (64.6)
Միջին օրական °C (°F)	8.4 (47.1)	8.9 (48)	11.0 (51.8)	12.4 (54.3)	15.6 (60.1)	18.3 (64.9)	20.4 (68.7)	20.8 (69.4)	18.8 (65.8)	16.0 (60.8)	11.4 (52.5)	9.0 (48.2)	14.3 (57.7)
Միջին ցածր °C (°F)	4.8 (40.6)	5.0 (41)	7.0 (44.6)	8.5 (47.3)	11.6 (52.9)	14.6 (58.3)	16.7 (62.1)	17.0 (62.6)	14.5 (58.1)	11.9 (53.4)	7.7 (45.9)	5.5 (41.9)	10.4 (50.7)
Ռեկորդային ցածր °C (°F)	−12.7 (9.1)	−11.5 (11.3)	−7.2 (19)	−1.3 (29.7)	3.3 (37.9)	5.3 (41.5)	9.2 (48.6)	8.6 (47.5)	5.3 (41.5)	−0.6 (30.9)	−5.7 (21.7)	−8.9 (16)	−12.7 (9.1)
Տեղումներ մմ (դյույմ)	128.8 (5.071)	111.5 (4.39)	103.5 (4.075)	129.7 (5.106)	113.9 (4.484)	87.8 (3.457)	69.3 (2.728)	98.4 (3.874)	119.6 (4.709)	152.1 (5.988)	185.9 (7.319)	150.4 (5.921)	1450,9 (57,122)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1 mm)	13.4	12.0	11.9	13.6	12.9	10.4	8.8	9.6	9.7	12.5	13.0	12.6	140.5
Միջ. ձնառատ օրեր	0.8	1.0	0.3	0.1	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.3	0.5	3.0
% խոնավություն	77	75	73	77	78	81	80	81	80	78	79	78	78.1
Միջին ամսական արևային ժամ	100.2	114.1	164.4	169.4	193.7	203.3	209.0	206.8	192.8	141.7	103.8	88.3	1887,3
Աղբյուր #1: Météo France[12][13][14]
Աղբյուր #2: Infoclimat.fr (humidity and snowy days, 1961–1990)[15]

Պատկերասրահ

• 
  Տաճարը
• 
  Կամուրջ Ադուր գետի վրա
• 
  Տեսարան քաղաքից
• 
  Տեսարան քաղաքից
• 
  Մուտք Բելեմ՝ Բայոնայի նավահանգստից
• 
• 
  Պարսպի ավերակները
• 
• 
• 
  Փողոց քաղաքի կենտրոնում
• 
  Փողոց քաղաքի կենտրոնում
• 
• 
• 
• 
  Մեծ Բայոնան
• 
  Փոքր Բայոնան
• 
  Նավահանգիստը
• 
• 
  Բասկյան թանգարանը
• 
  Լեոն-Բոնա թանգարանը
• 
  Տաճարի զանգակատունը
• 
• 
  Սինագոգը

Ծանոթագրություններ

1. Code officiel géographique
2. Populations légales 2021 — The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2023.
3. Base officielle des codes postaux — La Poste, 2018.
4. Fernandes, Ivo Xavier. Topónimos e Gentílicos. Vol. I. Editora Educação Nacional, Lda.
5. Gonçalves, Rebelo. Tratado de Ortografia da Língua Portuguesa. Atlântida - Livraria Editora. էջ 351.
6. MACHADO, José Pedro. Verbete "Baiona" (pág. 205, tomo I) do Dicionário Onomástico Etimológico da Língua Portuguesa. Livros Horizonte.
7. Gradim, Anabela. «9.7 Topónimos estrangeiros». Manual de Jornalismo. Universidade da Beira Interior. էջ 167. ISBN 972-9209-74-X.
8. URBACT Projet Results (November 2013). Zoom On Bayonne France, pág. 24.
9. Cassini-Ehess|2448|Bayonne
10. Population en historique depuis 1968, INSEE
11. Atlas français de la coopération décentralisée et des autres actions extérieures — Commission nationale de la coopération décentralisée.
12. «Données climatiques de la station de Biarritz» (ֆրանսերեն). Meteo France. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
13. «Climat Aquitaine» (ֆրանսերեն). Meteo France. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
14. «Biarritz–Pays–Basque (64)» (PDF). Fiche Climatologique: Statistiques 1981–2010 et records (ֆրանսերեն). Meteo France. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 6-ին.
15. «Normes et records 1961–1990: Biarritz-Anglet (64) – altitude 69m» (ֆրանսերեն). Infoclimat. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

Արտաքին հղումներ

• Քաղաքի պաշտոնական կայքէջը 
• «Baiona TV » 

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բայոնա (Ֆրանսիա)» հոդվածին։