Ապգարի սանդղակ

Ապգար, Ապգարի սանդակ, նորածնի վիճակի արագ գնահատման համակարգ։

Վիրջինիա Ապգարը հետազոտում է նորածնին

Անեսթեզիոլոգների 27-րդ ամենամյա կոնգրեսում (1952) ամերիկացի բժիշկ-անեսթեզիոլոգ Վիրջինիա Ապգարը առաջին անգամ պաշտոնապես ներկայացրեց կյանքի առաջին րոպեներին նորածնի վիճակի գնահատման իր կողմից մշակված համակարգը^[1]։ Սա երեխայի վիճակի առաջնային գնահատման պարզ մեթոդ է, բացահայտելու համար վերակենդանացման^[2] միջոցառումների անհրաժեշտությունը անմիջապես ծնվելուց հետո^[3][4]։

Սանդղակը առաջարկում է հինգ ցուցանիշների ամփոփ վերլուծություն, որոնցից ամեն մեկը գնահատվում է ամբողջական բալերով՝ 0-2^[1][2][5]։ Գնահատման արդյունքը կարող է լինել 0-10 միջակայքում։

Ապգարի սանդակը հանդիսանում է երեք պարամետրերից մեկը՝ քաշի և հասակի հետ միասին, որը տեղեկացնում են նորածնի ծնողներին։

Չափանիշներ

Հինգ ցուցանիշներ Ապգարի սանդղակով գնահատման համար։

	0 բալ	1 բալ	2 բալ
Մաշկային ծածկույթի գունավորում	Ընդհանուր գունատություն կամ ընդհանուր ցիանոզ	Մաշկի վարդագույն գունավորում և վերջույթների կպտավուն գունավորում (ակրոցիանոզ)	Ամբողջ մարմնի և վերջույթների վարդագույն գունավորում
Սրտի կծկումներ թիվ	Բացակայում է	<100	>100
Ռեֆլեկտոր գրգռողականություն	Չի արձագանքում	Ռեակցիան թույլ է արտահայտված (միմիկա, շարրժումներ)	Ռեակցիա շարժումների, հազի, փռշտոցի, բարձր ճիչի տեսքով
Մկանային տոնուս	Բացակայում է, վերջույթները կախված են	Իջած, վերջույթների որոշակի ծալումներ	Արտահայտված են ակտիվ շարժումներ
Շնչառություն	Բացակայում է	Անկանոն, ճիչը թույլ (թերօդափոխություն)	Նորմալ, ճիչը բարձր

Արդյունքների մեկնաբանություն

Հետևյալ գնահատումը կատարվում է սովորաբար ծննդաբերությունից հետո 1-5 րոպեներին^[5], և կարող է կրկնվել ավելի ուշ, եթե արդյունքները եղել են ցածր։ 3-ից ցածր բալերը նշանակում է նորածնի կրիտիկական վիճակ, 7-ից բարձր բալը համարվում է լավ վիճակ (նորմա)^[1]։

Ապգարի սանդղակը մշակվել է բժշկական անձնակազմի համար որոշելու համար թե ո՞ր երեխաներին է անհրաժեշտ ավելի ուշադիր հսկողություն^[1]։ Երեխան, ով գնահատվել է 5 բալ կարիք ունի ավելի մեծ ուշադրության քան երեխան ով գնահատվել է 7-ից 10 բալ։ Երեխան ով ծնվելուց մեկ րոպե անց գնահատվել է 5-6 բալ, սակայն հինգ րոպե անց բարձրացրել է իր ցուցանիշը 7ից 10 բալի, անցնում է երեխաների այն կատեգորիային որոնց մասին պետք չի անհանգստանալ։ Երեխան, ով սկսել է կյանքը գնահատվելով 5 բալ ըստ Ապգարի սանդղակի և շարունակելով նույն 5 բալով հինգ րոպե անց, կարիք ունի ավելի հեևողական հսկողության։ Իդեալական 10 բալ հանդիպում է շատ հազվադեպ^[6]։

Մնեմոնիկ կանոն անգլախոս մասնագետների համար (ներդրվել է 1963 թվականին մանկաբույժ Ջոզեֆ Բաթերֆիլդի կողմից)^[7].

• Appearance — արտաքին տեսք (մաշկային ծածկույթների գունավորում);
• Pulse (Heart Rate) — երեխայի պուլսը (սրտի կծկումներ թիվ);
• Grimace (Response to Stimulation) — միմիկա, պատասխանի ունակություն գրգռմանը;
• Activity (Muscle Tone) — շարժումնեի ակտիվություն, մկանային տոնուս;
• Respiration — շնչառական շարժումներ։

Գերմանախոս երկրներում տարածված է հեևյալ ակրոնիմը Atmung, Puls, Grundtonus, Aussehen, Reflexe.

Այլընտրանքայի՝ Aussehen, Puls, Gesichtsbewegungen, Aktivität, Respiration (Atmung)։

Օգտագործվում է նաև հեևյալ նեոլոգիզմը՝ American Pediatric Gross Assessment Record.

Իսպանական ակրոնիմ՝ Apariencia, Pulso, Gesticulación, Actividad, Respiración.

Անգլերենում օգտագործվաում է նաև հեևյալ մնեմոտիկական կանոնը How Ready Is This Child (բառացի — ինչքա՞ն է պատրաստ այս երեխան)^[8],

որտեղ՝

• Heart rate — սրտի կծկումներ թիվ,
• Respiratory effort — շնչառություն,
• Irritability — ռեֆլեկսներ և գրգռողականություն,
• Tone — մկանային տոնուս,
• Color — մաշկի գույն.

Բոլոր ցուցանիշների հսկողությունը իրականացվում է ծնվելուց հետո առաջին իսկ րոպեյին, հետո կյանքի 5-րդ րոպեյին։

Որոշ դեպքերում, հատկապես ցածր ցուցանիշներ դեպքում, գնահատակն ըստ Ապգարի դրվում է և կյանքի 10-րդ րոպեյում։

Մորը և հարազատներին որպոս կանոն հայտնում են երկու թիվ, օրինակ՝ 8-9 բալը ըստ Ապգարի սանդղակի ասում է այն մասին, որ երեխայի վիճակը անմիջապես ծնվելուց հետո՝ բավարար է։

Տես նաև

• Ծննդաբերություն
• Պրենատալ զարգացում

Ծանոթագրություններ

1. Simon, Leslie V.; Hashmi, Muhammad F.; Bragg, Bradley N. (2021), «APGAR Score», StatPearls, Treasure Island, Florida: StatPearls Publishing, PMID 29262097, Վերցված է 2021-09-10-ին
2. «The Apgar Score». www.acog.org (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
3. Calmes, Selma H. (May 2015). «Dr. Virginia Apgar and the Apgar Score: How the Apgar Score Came to Be». Anesthesia & Analgesia. 120 (5): 1060–1064. doi:10.1213/ANE.0000000000000659. ISSN 0003-2999. PMID 25899273. S2CID 41296774.
4. Apgar V (1953). «A proposal for a new method of evaluation of the newborn infant» (PDF). Current Researches in Anesthesia & Analgesia. 32 (4): 260–7. doi:10.1213/00000539-195301000-00041. PMID 13083014.
5. «The Apgar Score». www.acog.org. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 1-ին.
6. Gonzales GF, Salirrosas A (September 2005). «Arterial oxygen saturation in healthy newborns delivered at term in Cerro de Pasco (4340 m) and Lima (150 m)». Reproductive Biology and Endocrinology. 3: 46. doi:10.1186/1477-7827-3-46. PMC 1215518. PMID 16156890.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
7. «What Is a Good Apgar Score?». Cleveland Clinic (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
8. Klostranec JM, Hong J, Raghuran K (2012). The Essential Med Notes for Medical Students. Toronto, ON: University of Toronto Press.

Գրականություն

• Apgar V (August 1966). «The newborn (Apgar) scoring system. Reflections and advice» (PDF). Pediatric Clinics of North America. 13 (3): 645–50. doi:10.1016/S0031-3955(16)31874-0. PMID 5946299. (Retrieved from Profiles in Medicine-The Virginia Apgar Papers)

Արտաքին հղումներ

• Online calculator of the Apgar score

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ապգարի սանդղակ» հոդվածին։