Անդոնգ

Անդոնգ (կորեերեն՝ 안동시), քաղաք Հարավային Կորեայում, Կյոնսան պուտկո նահանգի մայրաքաղաքն է։ Այդ նահանգի հարավային մասի ամենամեծ քաղաքն է։ Գտնվում է Նակտոնգանայի ափին։ Քաղաքը հայտնի է որպես «Կորեական հոգևոր մշակույթի մայրաքաղաք»։ 1970 թվականից Անդոնգը սկսեց արագ զարգանալ, 30 տարում բնակչության թիվը եռապատկվեց։ Այժմ այն զբոսաշրջության և մշակույթի խոշոր կենտրոններից է։ Անդոնգը հայտնի է նաև որպես Կորեայի ազգային մշակույթի կենտրոն, որտեղ պահպանվել են բազմաթիվ հնագույն ավանդույթներ։ Զբոսաշրջիկների շրջանում հայտնի են Անդոնգի կորեական ազգային դիմակները։

Բնակավայր
Անդոնգ
안동시
Երկիր	Հարավային Կորեա
Նահանգ	Կյոնսան պուտկոԿյոնսան պուտկո
Համայնք	Հյուսիսային Գյոնգսանգ[1]
Մակերես	1519 կմ2 կմ²
ԲԾՄ	139±1 մետր
Խոսվող լեզուներ	կորերեն
Բնակչություն	184 108 մարդ
Ժամային գոտի	UTC+9
Հեռախոսային կոդ	+82 54
Փոստային ինդեքս	760003-760944
Փոստային դասիչ	760003–760944
Պաշտոնական կայք	andong.go.kr
Անդոնգ (Հարավային Կորեա)
Անդոնգ Վիքիպահեստում

Պատմություն

Անդոնգը հիմնադրվել է մ․թ․ա 1 թվականին։ Այդ ժամանակ այն կոչվում էր Կոչհան։ Կորեայի եռաթագավորության ժամանակ ղեկավարում էր Սիլլա թագավորությունը։ 930 թվականին Կոչհան քաղաքի մոտ տեղի ունեցավ ճակատամարտ Պեկչեի ու Կորյոյի միջև, հայտնի է որ Վան Գոնը գրավել է այն և վերակոչել Անդոնգ։

Չոսոն դինաստիայի գահակալումից հետո Անդոնգը դարձավ կոնֆուցիականության կենտրոն։ Շատ կոնֆուցիական փիլիսոփաներ այդտեղից էին. Լի Հվանը (1501-1570 թթ.) նրանցից ամենահռչակավորն էր։ Լի Հվանը ծերության ժամանակ վերադարձավ Անդոնգ և այստեղ հիմնեց Տոսան սովոն կոնֆուցիական ակադեմիան։ Այս ընթացքում Անդոնգական ազգանուները էական դեր են խաղացել Կորեայի քաղաքական կյանքում։

16-18-րդ դարերում Անդոնգի ազդեցությունը քչացավ։ 19-րդ դարում տեղական Կիմ դինաստիան ազգակցական կապեր ստեղծեց թագավորականի հետ և նորից սկսեց ուժեղ ուժեղ ազդեցություն ունենալ թագավորական ընտանիքի վրա։

1650 թվականաին Անդոնգի պատմության մեջ տեղի ունեցան անսովոր դեպքեր՝ ճապոնացի դեսպանը փախավ Բուսանից և կորեացիների օգնությամբ թաքնվեց Անդոնգում։ Սակայն չցանկանալով վատթարեցնել հարաբերությունները Ճապոնիայի հետ՝ կայսր Հյոջոնը հրամայեց բռնել նրան և հանձնել Ցուսիմա կայսրության ներկայացուցիչներին։ Դավաճանին ուղարկեցին Ցուսիմայի մոտ և նրա հետագա ճակատագիրը հայտնի չէ, իսկ կորեացիները, որոնք օգնել էին նրան թաքնվել Անդոնգում, պատժվեցին կորեական օրենքներով, սակայն «Ինջո սիլլոկը» չի հաստատում և չգիտենք՝ արդյոք նրանք մահապատժի են ենթարկվել, թե աքսորվել։

1950-ական թվականների Կորեկան պատերազմի ժամանակ Անդոնգը եղել է դաժան պայքարի դաշտ։ Չնայած քաղաք ուժեղ վնասներ էր կրել, վերականգնումը կարճ տևեց։ 1976 թվականին կառուցվել է Անդոնգական ՀԷԿ-ը, որն ապահովում է քաղաքն էլեկտրականությամբ։

1999 թվականին Էլիզաբեթ II թագուհին քաղաքում է նշել իր 73-ամյակը^[2]։

Աշխարհագրություն

Քաղաքը գտնվում է Կյոնսան պուտկո գավառի հարավային մասում։ Արևելքից սահմանակից է Յոնյանոմին և Չհոնսոնոմին, արևմուտքից՝ Եչհոն գավառին, հարավից՝ Իյսոնոմին, իսկ հյուսիսից՝ Յոնջու քաղաքին և Պոնհվա գավառին։ Ի տարբերություն երկրի շատ այլ վայրերի, Անդոնգի լանշաֆտը բավականին հարթ է և դա թույլ է տալիս արդյունավետորեն զբաղվել գյուղատնտեսությամբ։

Կլիմա

Անդոնգ (1981–2010)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Միջին բարձր °C (°F)	3.6 (38.5)	6.4 (43.5)	11.8 (53.2)	19.4 (66.9)	24.2 (75.6)	27.4 (81.3)	29.0 (84.2)	29.8 (85.6)	25.5 (77.9)	20.3 (68.5)	12.8 (55)	6.0 (42.8)	18.0 (64.4)
Միջին օրական °C (°F)	−2.2 (28)	0.2 (32.4)	5.3 (41.5)	12.2 (54)	17.4 (63.3)	21.4 (70.5)	24.3 (75.7)	24.8 (76.6)	19.8 (67.6)	13.2 (55.8)	6.1 (43)	0.0 (32)	11.9 (53.4)
Միջին ցածր °C (°F)	−7.4 (18.7)	−5.3 (22.5)	−0.5 (31.1)	5.2 (41.4)	10.8 (51.4)	16.1 (61)	20.6 (69.1)	20.9 (69.6)	15.4 (59.7)	7.7 (45.9)	0.6 (33.1)	−5.2 (22.6)	6.6 (43.9)
Տեղումներ մմ (դյույմ)	20.1 (0.791)	26.9 (1.059)	44.9 (1.768)	68.2 (2.685)	91.5 (3.602)	136.8 (5.386)	244.3 (9.618)	217.8 (8.575)	131.9 (5.193)	36.9 (1.453)	30.6 (1.205)	16.6 (0.654)	1066,4 (41,984)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.1 mm)	5.3	5.8	7.4	7.9	9.2	10.1	14.1	13.2	9.5	5.9	6.2	5.4	100
% խոնավություն	61.6	60.1	59.8	56.7	63.0	71.3	79.3	78.6	77.8	73.3	68.8	64.4	67.9
Միջին ամսական արևային ժամ	185.4	183.0	200.6	218.7	224.5	190.4	148.9	167.1	150.9	181.7	164.7	177.8	2193,6
աղբյուր: {{{աղբյուր 1}}}

Տնտեսություն

Անդոնգի գլխավոր տնտեսության ճյուղերից է՝ զբոսաշրջությունը։ Քաղաքի ներսում գտնվում է երկու առողջարան՝ Տոսանը և Հահոն։ Լավ զարգացած է գյուղատնտեսությունը, մասնավորապես բուծումը և մրգերի մշակումը, հիմնականում խնձոր և սեխ։

Վարչական բաժանում

Անդոնգը վարչականորեն բաժանվում է 1 ըփի, 13 քաղաքատիպ ավանի և 10 դոնգի^[3][4]։

Անվանում	Հանգիլ	Տարածք, կմ2	Բնակչություն, մարդ	Ներքին բաժանում
Պհունսանիպ	풍산읍	96,64	7650	19 գյուղ
Վարյոնմյոն	와룡면	116,96	4762	18 գյուղ
Իլջիկմյոն	일직면	85,56	3805	13 գյուղ
Իմհամյոն	임하면	91,69	3824	8 գյուղ
Էանմյոն	예안면	163,91	2312	16 գյուղ
Իմդոնմյոն	임동면	151,05	2457	12 գյուղ
Կիրանմյոն	길안면	199,02	3590	13 գյուղ
Նամսոնմյոն	남선면	59,08	2706	8 գյուղ
Նամխումյոն	남후면	63,14	2363	9 գյուղ
Նոկչոնմյոն	녹전면	70,82	2208	10 գյուղ
Պուկհումյոն	북후면	76,86	4027	12 գյուղ
Պհունչհոմյոն	풍천면	93,87	5013	13 գյուղ
սոհումյոն	서후면	65,35	4273	11 գյուղ
Տոսանմյոն	도산면	101,9	2215	12 գյուղ
Անգիդոն	안기동	7,29	8575
ՅոնսԱնդոնգ	용상동	26,10	22 776
Կանամդոն	강남동	20,03	10 176
Մյոնյունդոն	명륜동	9,37	6720
Օկտոն	옥동	4,44	20 024
ՊհյոնհվԱնդոնգ	평화동	0,85	8572
Սորգուդոն	서구동	1,56	9168
Սոնհադոն	송하동	9,65	11 326
Տհեհվադոն	태화동	2,31	14 733
Չունգուդոն	중구동	4,28	6196

Զբոսաշրջություն և տեսարժան վայրեր

Անդոնգ կամուրջ

Պատմական վայրերը, բացօթյա թանգարաններն են Չիրը և Հահոն։ Հահվե և Յանդո գյուղերը ընդգրկված են ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի մշակութային ժառանգության օբյեկտների ցանկում^[5]։

Սոջուի թանգարանը գտնվում է Անդոնգում և Կորեայի ավանդական խմիչքի արտադրության առավել հայտնի վայրերից է^[6]։

Քույր-քաղաքներ

•  Իչհոն, Հարավային Կորեա
•  Սագաե, Ճապոնիա (փետրվարի 4, 1974)

Հայտնի բնակիչներ

• Չո Յուն Ջոն, թենիսիստ
• Չի Հվան Ջե, հապկիդոյի ուսուցիչ
• Կիմ Ջին Գյու, ֆուտբոլիստ

Ծանոթագրություններ

1. https://www.tripadvisor.in/Tourism-g1074321-Andong_Gyeongsangbuk_do-Vacations.html
2. История Андона.(անգլ.)
3. Административное деление Андона.(չաշխատող հղում) (կոր.)
4. Сборник указов о Андон. Արխիվացված 2007-09-21 Wayback Machine(կոր.)
5. Деревни Хахве и Яндон на сайте Всемирного наследия.(անգլ.)
6. Музей Соджу. Արխիվացված 2014-08-16 Wayback Machine(անգլ.)

Արտաքին հղումներ

• Քաղաքի պաշտոնական էջ (անգլ.)
• Էջը dmoz.org կայքում Արխիվացված 2013-06-09 Wayback Machine(անգլ.)
• Քաղաքի էջը Galbijim հանրագիտարանում(անգլ.)
• Անդոնգի տեսարժան վայրերը(չաշխատող հղում)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անդոնգ» հոդվածին։