From Wikipedia, the free encyclopedia
1Malaysia Development Berhad սկանդալ՝ սկանդալ, որը հաճախ կոչվում է 1MDB սկանդալ կամ պարզապես 1MDB, շարունակական կոռուպցիայի, կաշառակերության և փողերի լվացման դավադրություն, որի ընթացքում Մալայզիայի ինքնիշխան հարստության հիմնադրամը` «1Malaysia Development Berhad (1MDB)» համակարգված կերպով յուրացվել է, իսկ ակտիվները գլոբալ կերպով ուղղվել են սխեմայի հեղինակներին[1]։ Թեև սկանդալը սկսվել է 2009 թվականին Մալայզիայում, սկանդալի գլոբալ շրջանակը ազդել է քաղաքականության, բանկային և զվարճանքի ոլորտների հաստատությունների և անհատների վրա և հանգեցրել է քրեական հետաքննության մի շարք երկրներում։ «1MDB»-ի սկանդալը որակվել է որպես «աշխարհի ամենամեծ ֆինանսական սկանդալներից մեկը»[2][3] և 2016 թվականին ԱՄՆ Արդարադատության նախարարության կողմից հայտարարվել է «մինչ այժմ ամենամեծ կլեպտոկրատիայի դեպքը»[4]։
2015 թվականի փաստաթղթերի արտահոսքը, որը հաղորդվել է «The Edge», «Sarawak Report» և «The Wall Street Journal» թերթերում, ցույց է տվել, որ Մալայզիայի այն ժամանակվա վարչապետ Նաջիբ Ռազակը իր անձնական բանկային հաշիվներին փոխանցել է ավելի քան 2,67 միլիարդ ռինգգիտ (RM) (մոտ 700 միլիոն ԱՄՆ դոլար) «1MDB»-ից, որը պետական ռազմավարական ընկերություն է[5]։ Սխեմայի ենթադրյալ կազմակերպիչ Ջհո Լոուն կենտրոնական դեր է խաղացել «1MDB»-ի միջոցներն աշխարհով մեկ «shell» ընկերությունների և օֆշորային բանկային հաշիվների միջոցով տեղափոխելու գործում։ 2018 թվականի դրությամբ ԱՄՆ Արդարադատության նախարարությունը պարզել է, որ Լոուն և այլ դավադիրներ, ներառյալ Մալայզիայի, Սաուդյան Արաբիայի և Արաբական Միացյալ Էմիրությունների պաշտոնյաները, ավելի քան 4,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլար են փոխանցել «1MDB»-ից[6]։ Դրանք օգտագործվել են շքեղ ապրանքներ և անշարժ գույք ձեռք բերելու համար, ներառյալ «Equanimity» սուպերզբոսանավը, ինչպես նաև ֆինանսավորել ամերիկյան «Red Granite Pictures» կինոընկերությանը, ինչպես նաև «The Wolf of Wall Street»-ի և այլ ֆիլմերի արտադրությունը[7]։ «1MDB»-ի միջոցները Լոուի, Նաջիբի և նրա կնոջ՝ Ռոսմահ Մանսորի համար ապահովեցին ճոխ ապրելակերպ և Հոլիվուդում տեղավորեցին Նաջիբի խորթ որդի Ռըզա Ազիզին։ Փորձեր եղան նաև ուղղել յուրացված միջոցները ԱՄՆ-ում քաղաքական նվիրատվությունների և լոբբինգի համար[8]։
Բացահայտումները մեծ քաղաքական սկանդալ դարձան Մալայզիայում՝ առաջացնելով բողոքի ցույցեր և հակազդեցություն։ Մալայզիայում մի քանի հետաքննություն սկսելուց հետո Նաջիբը պատասխանեց՝ հեռացնելով իր քննադատներից մի քանիսին կառավարական պաշտոններից, այդ թվում՝ իր տեղակալ Մուհիդդին Յասինին և գլխավոր դատախազ Աբդուլ Գանի Պատայլին։ Նաջիբի դեմ մեղադրանքները հետագայում հանվեցին[9]։ Նաջիբի քննադատների թվում էր նախկին դաշնակից և Մալայզիայի չորրորդ վարչապետ Մահաթիր Մոհամադը[10], ով նախագահում էր «Մալայզիայի քաղաքացիների հռչակագիրը»՝ համախմբելով քաղաքական գործիչներին և այլ կազմակերպություններին՝ Նաջիբ Ռազակի հրաժարականի կամ հեռացման կոչերի համար։ Մալայզիայի կառավարիչների կոնֆերանսը կոչ է արել անհապաղ հետաքննել սկանդալը՝ նշելով, որ այն Մալազիայում վստահության ճգնաժամ է առաջացրել[11][12]։
Մալայզիայից դուրս 1MDB-ի հետ կապված ֆինանսական և հանցավոր գործունեության վերաբերյալ հետաքննություններ են սկսվել առնվազն վեց երկրներում[7]։ Համաձայն իր հրապարակայնորեն ներկայացված հաշիվների՝ «1MDB»-ն մինչև 2015 թվականն ուներ մոտ 42 միլիարդ ռինգգիտ (11,73 միլիարդ ԱՄՆ դոլար) պարտք[13]։ Այս պարտքի մի մասը առաջացել է 2013 թվականին պետական երաշխավորված պարտատոմսերի թողարկումից, որը գլխավորում էր ամերիկյան ներդրումային «Goldman Sachs» բանկը, որը հաղորդվում էր, որ գործարքի համար ստացել է մինչև 300 միլիոն դոլար վճարներ, թեև բանկը վիճարկում է այս թիվը[14]։ Այնուամենայնիվ, «Goldman Sachs»-ին մեղադրանք է առաջադրվել օտարերկրյա կոռուպցիոն պրակտիկայի մասին օրենքի համաձայն և համաձայնվել է վճարել ավելի քան 2,9 միլիարդ դոլար՝ որպես ԱՄՆ Արդարադատության նախարարության (DOJ) հետ համաձայնության մի մաս[15]։ Ամերիկացի ռեփեր Պրասը, «Goldman Sachs»-ի նախկին նախագահ Թիմ Լեյսները և Էլիոթ Բրոիդին «1MDB»-ի հետ կապված ԱՄՆ-ում մեղադրվողների թվում էին։
2018 թվականի ընտրություններից հետո նորընտիր վարչապետ Մահաթիր Մոհամադը վերսկսել է սկանդալի հետաքննությունը Մալայզիայում[16]։ Մալայզիայի ներգաղթի վարչությունն արգելել է Նաջիբին[17] ևս 11 հոգու[18] լքել երկիրը, իսկ ոստիկանությունը 270 միլիոն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ ավելի քան 500 պայուսակ և 12,000 զարդեր է առգրավել Նաջիբի հետ կապված գույքից, որը Մալայզիայի պատմության մեջ ապրանքների ամենամեծ առգրավումն է[19]։ Ավելի ուշ Նաջիբին մեղադրանք է առաջադրվել վստահության խախտման, փողերի լվացման և իշխանության չարաշահման համար, մինչդեռ ենթադրյալ կազմակերպիչ Ջո Լոուն, որն այն ժամանակ միջազգային փախուստի մեջ էր, մեղադրվում էր փողերի լվացման մեջ[20]։ Այնուհետև Նաջիբը մեղավոր ճանաչվեց «SRC International»-ի՝ «1MDB» դուստր ձեռնարկության հետ կապված յոթ մեղադրանքներով և դատապարտվեց տասներկու տարվա ազատազրկման[21]։
2020 թվականի սեպտեմբերին «1MDB»-ից գողացված ենթադրյալ գումարը գնահատվում էր 4,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլար, իսկ Մալայզիայի կառավարության զեկույցում նշվում էր, որ «1MDB»-ի չմարված պարտքերը կազմում են 7,8 միլիարդ ԱՄՆ դոլար[22]։ Կառավարությունը ստանձնեց «1MDB»-ի պարտքերը, ներառյալ 30 տարի ժամկետով պարտատոմսը, որը պետք է մարի 2039 թվականին[23]։ 2021 թվականի օգոստոսին Միացյալ Նահանգները վերականգնել և վերադարձրել է ընդհանուր առմամբ 1,2 միլիարդ ԱՄՆ դոլար 1MDB միջոցները, որոնք յուրացվել են իր իրավասության շրջանակներում[24]՝ միանալով այնպիսի երկրներին, ինչպիսիք են Սինգապուրը և մի քանի այլ երկրներ, որոնք նույնպես սկսել են վերադարձնել կամ արդեն վերադարձրել են ավելի փոքր գումարներ[25]։
Նաջիբ Ռազակը Մալայզիայի վարչապետ է դարձել 2009 թվականին։ Իր պաշտոնավարման առաջին տարում նա հիմնեց «1Malaysia Development Berhad (1MDB)» հիմնադրամը, որը ձգտում էր ռազմավարական ներդրումներ կատարել և նվազեցնել աղքատությունը՝ որպես իր տնտեսական ազատականացման քաղաքականության և «1Malaysia» ապրանքանիշի ծրագրի մաս[2]։ Հիմնադրամն ուներ 1 միլիարդ դոլարի բյուջե ներդրումներ կատարելու համար, ընդ որում Նաջիբը միակ իրավասությունն էր ստորագրել ներդրումները և կառավարել իր խորհրդի և կառավարման թիմի անձնակազմը[26]։ Նրա կինը Ռոսմահ Մանսորն է, ով ունի որդի՝ Ռըզա Ազիզը, որը նախկին ամուսնությունից է[2]։
Ջհո Լոուն մալայզիացի գործարար և ֆինանսիստ է Պենանգից։ Չնայած «1MDB»-ում պաշտոնական դիրք չունենալով՝ Լոուն աջակցեց դրա ստեղծմանը և լայն հասանելիություն ստացավ հիմնադրամին՝ Մալայզիայում և Մերձավոր Արևելքում բարձրաստիճան քաղաքական կապերի և Միացյալ Նահանգներում ժամանցային կապերի շնորհիվ։ Լոուն միացել է բարձր մակարդակի հանդիպումներին և նպաստել բազմաթիվ գործարքների[2]։
Թիմ Լայսները գերմանացի բանկիր է, ով եղել է ամերիկյան «Goldman Sachs» ներդրումային բանկի նախագահը Հարավարևելյան Ասիայի ձեռնարկություններում։ Լեյսներին վերագրվում է 2007-2008 թվականների ֆինանսական ճգնաժամից հետո տարածաշրջանում «Goldman»-ի համար շահութաբեր գործարքներ ապահովելը։ Մալայզիայում «Goldman Sachs7-ի ղեկավար Ռոջեր Նգը Լեյսներին ներկայացրել է Ջհո Լոուին։ Լեյսները և Նգը աշխատեցին Լոուի հետ և օգտագործեցին նրա քաղաքական կապերը գործարքներ հաստատելու և սխեման կազմակերպելու համար[2]։
ԱՄՆ արդարադատության նախարարությունը սխեման նկարագրել է երեք փուլից բաղկացած ծրագիր։ 2009 թվականի օգոստոսին Նաջիբը և Լոուն Մոնակոյում զբոսանավի վրա հանդիպեցին «PetroSaudi» մասնավոր նավթային ընկերության ներկայացուցիչների հետ՝ քննարկելու «1MDB»-ի առաջին ներդրումը։ Նրանց թվում էին Սաուդյան Արաբիայի թագավորական ընտանիքի անդամներ Թուրկի բեն Աբդուլլահ Ալ Սաուդը և Սաուդյան Արաբիայի քաղաքացի Թարեկ Օբեյդը։ Սաուդյան Արաբիա կատարած այցի ժամանակ Նաջիբը 2,5 միլիարդ դոլար արժողությամբ համատեղ ձեռնարկության համաձայնագիր է ստորագրել PetroSaudi-ի և 1MDB-ի միջև։ Ավելի ուշ Արդարադատության նախարարությունը հայտարարեց, որ դա օգտագործվել է որպես «պատրվակ»՝ 1 միլիարդ դոլար շվեյցարական բանկային հաշվին փոխանցելու համար[26]։
Այնուհետև Goldman Sachs-ը ներգրավեց ևս 1,4 միլիարդ դոլար պարտատոմսերի թողարկման միջոցով և ապօրինի փոխանցեց այն Շվեյցարիայում գտնվող բանկային հաշվին։ Goldman Sachs-ից լրացուցիչ 1,3 միլիարդ դոլար փոխանցվել է նաև Սինգապուրի բանկային հաշվին[26]։ ԱՄՆ իշխանությունները ասում են, որ Goldman Sachs-ը, մասնավորապես՝ Ռոջեր Նգը, կենտրոնական դեր է խաղացել սխեմայի կազմակերպման գործում՝ փողեր լվանալով հիմնադրամից, որոնց մի մասն օգտագործվել է Մալայզիայի և Արաբական Միացյալ Էմիրությունների պաշտոնյաներին կաշառք տալու համար[27]։ Ֆոնդերի օգտագործումը
Ավելի քան 4 միլիարդ դոլար է գողացվել «1MDB»-ից և ծախսվել արվեստի գործերի, ադամանդների և անշարժ գույքի վրա[27]։
Լոուն, իբր, օգտագործել է «1MDB»-ի միջոցները Միացյալ Նահանգներում իր շքեղ ապրելակերպի համար։ Արդարադատության նախարարությունը «PetroSaudi»-ի գործարքից 100 միլիոն դոլար է հայտնաբերել մինչև Հոլիվուդում անշարժ գույք գնելը և 40 միլիոն դոլար՝ Նյու Յորքում բնակարանների համար[2]։ Նա ընկերացավ «Swizz Beats»-ի երաժիշտներ Սվիզ Բիթսի, Ալիսիա Քիսի և Պրասի հետ, նկարվեց ընկերուհի Փերիս Հիլթոնի հետ խնջույքի ժամանակ և միջոցներ օգտագործեց շքեղ իրեր գնելու մոդել Միրանդա Քերի և երգչուհի Էլվա Հսյաոյի համար, որոնց հետ նա ռոմանտիկ կապեր ուներ[2]։
Հաղորդվում է, որ հոլիվուդյան կինոարտադրական «Red Granite Pictures» ընկերությունը, որը 2010 թվականին հիմնադրել են Ռիզա Ազիզը և Ջոի Մաքֆարլանդին, նույնպես յուրացված միջոցներ է ստացել։ Արդարադատության նախարարությունն առաջարկել է դրանք օգտագործել «Ուոլ Սթրիթի գայլը», «Հայրիկը տանն է» և «Հիմարը և ավելի հիմարը 2» ֆիլմերը արտադրելու համար, և մինչև 2017 թվականը խլել է բոլոր երեք ֆիլմերի հոնորարները[28]։ Ջհո Լոուին անձամբ շնորհակալություն են հայտնել «Ուոլ Սթրիթի գայլը»-ի համար[28]։
2009 թվականի սեպտեմբերի 25-ից մինչև 2010 թվակաի մարտի 31-ը հայտարարված 425 մլն ռինգգիտ շահույթը բազմաթիվ քննադատություններ և հակասություններ առաջացրեց «1MDB»-ի հրապարակված հաշիվներում թափանցիկության բացակայության վերաբերյալ։ «Petaling Jaya Utara-ի DAP»-ի պատգամավոր Թոնի Պուան հարցաքննել է «1MDB»-ի խորհրդատվական խորհրդի նախագահ Նաջիբին, պարզելու արդյո՞ք այդ թվերը կառավարության կողմից «1MDB»-ին տրված փոխանցումներ են, ինչպիսին է հողի իրավունքների փոխանցումը ընկերությանը[29][30]։
2010 թվականի հոկտեմբերի խորհրդարանի նիստի ժամանակ «1MDB»-ն պարզաբանեց, որ իր հաշիվներն ամբողջությամբ աուդիտի ենթարկվել և ստորագրվել են «KPMG»-ի կողմից և փակվել 2010 թվականի մարտի 31-ի դրությամբ։ «Deloitte»-ը մասնակցել է պորտֆելի գնահատմանը և վերլուծությանը, իսկ «Ernst & Young»-ը հարկային խորհրդատվություն է տրամադրել «1MDB»-ին։
«1MDB»-ն, ի վերջո, ահազանգեց՝ խնդրելով վեց ամսով երկարաձգել իր տարեկան հաշվետվությունը Մալայզիայի Ընկերությունների հանձնաժողով (CCM) ներկայացնելու ժամկետը մինչև 2013 թվականի սեպտեմբերի 30-ը։ Միաժամանակ կասկածելի է համարվել երեք աուդիտորների փոփոխությունը հիմնադրման օրվանից՝ 2009 թվական[31][32]։ Արձագանքելով ավելի վաղ հնչեցրած քննադատություններին, CCM-ն ասաց, որ 1MDB-ն պատասխանել և ներկայացրել է անհրաժեշտ տեղեկատվությունը, ներառյալ հասցեի գրանցումը, ինչպես պահանջվում է օրենքով[33]։
Սունգայ Բեսի օդանավակայանի ցամաքային տեղեփոխումը տեղի ունեցավ 2011 թվականի հունիսին՝ որպես նախադեպ Բանդար Մալայզիայի զարգացման համար, որն իրենից ներկայացնում էր որպես առևտրային, բնակելի և բարձր տեխնոլոգիաների կանաչ միջավայրի խառը ինտեգրված նախագիծ[34]։ Մինչ այս, խորհրդարանում ընդդիմության կողմից հարցեր կային Բանդար Մալայզիայի հարցում առաջընթացի բացակայության վերաբերյալ, չնայած որ «1MDB»-ն արդեն հավաքել էր 3,5 միլիարդ ռինգգիտ վարկեր և իսլամական պարտատոմսեր՝ նախագիծը ֆինանսավորելու և հողի սեփականությունը վերցնելու համար[35][36]։ 2013 թվականի ապրիլին «1MDB»-ն վերջապես 2,1 միլիարդ ռինգգիտի պայմանագիր է կնքել «Perbadanan Perwira Harta Malaysia»-ի (PPHM) «Lembaga Tabung Angkatan Tentera»-ի (LTAT) դուստր ձեռնարկության հետ՝ կառուցելու աերոդրոմների ութ տեղամասեր՝ Կուալա Լումպուրի ցամաքային ռազմաբազայի տեղափոխման համար, որը պետք է կառուցվեր Սունգայ Բեսիում[37]։ Որպես իր պարտքի ռացիոնալացման ծրագրի մաս, 2015 թվականի դեկտեմբերի 31-ին «1MDB»-ն պայմանագիր կնքեց մի կոնսորցիումի հետ, որը բաղկացած է «Iskandar Waterfront Holdings»-ից և «China Railway Engineering Corporation»-ից՝ վաճառելու «Bandar Malaysia Sdn Bhd»-ում իր բաժնետոմսերի 60%-ը[38]։ Այնուամենայնիվ, այս գործարքն ի վերջո ձախողվեց[39]։
2015 թվականի սեպտեմբերի 7-ին «1MDB»-ի խորհրդականների խորհրդի անդամ Աբդուլ Սամադ Ալիասը հրաժարական տվեց՝ նշելով, որ դա արել է այն բանից հետո, երբ անտեսվել են «1MDB»-ի գործերի վերաբերյալ տեղեկություններ ստանալու իր բազմաթիվ խնդրանքները[40][41]։ Այնուհետև «1MDB»-ն մերժեց Աբդուլ Սամադի կողմից բազմիցս հարցումներ ստանալը՝ նշելով, որ իր նախագահ Արուլ Կանդան անձամբ հանդիպել է Աբդուլ Սամադին այդ տարվա հունվարին և մարտին՝ «ընկերության գործերը քննարկելու համար»[42]։
«1MDB»-ն 2013 թվականից ի վեր իր հաշիվների պատշաճ արտաքին աուդիտ չի իրականացրել, մասամբ՝ «Deloitte Malaysia»-ի պատճառով, որի աուդիտորներն այդ ժամանակաշրջանի սկզբում, 2016 թվականի հուլիսին հայտարարություն են հրապարակել, որում ասվում էր, որ 2014 թվականի մարտի 28-ով և 2014 թվականի նոյեմբերի 5-ով թվագրված «1MDB»-ի իրենց աուդիտորական հաշվետվությունների վրա, որոնք ընդգրկում են համապատասխանաբար 2013 և 2014 ֆինանսական տարիները, այլևս չպետք է հիմնվել[43][44]։ 2015 թվականի մարտի սկզբին, երբ հանրային դժգոհությունն աճեց «1MDB»-ի ենթադրյալ ֆինանսական թափանցիկության բացակայության պատճառով, վարչապետը, որը նաև «1MDB»-ի խորհրդատվական խորհրդի նախագահն էր, Մալայզիայի գլխավոր աուդիտորին հրամայեց իրականացնել «1MDB»-ի աուդիտ[45]։ Այնուամենայնիվ, աուդիտի ավարտից հետո վերջնական հաշվետվությունը դասակարգվեց որպես պաշտոնական գաղտնիք և հասանելի դարձավ միայն «Հանրային հաշիվների կոմիտեին (PAC)», որին հանձնարարված էր հետաքննել «1MDB»-ի անհամապատասխանությունները[46][47]։ Զեկույցի ենթադրյալ պատճենները, սակայն, հայտնվել են համացանցում[48][49][50]։ 2018 թվականի համընդհանուր ընտրություններում Նաջիբի պաշտոնանկությունից հետո լայնորեն արտահոսած աուդիտի հաշվետվությունը գաղտնազերծվեց նոր կառավարության կողմից 2018 թվականի մայիսի 12-ին[51]։
2018 թվականի մայիսին, ընդհանուր ընտրություններում Փաքաթան Հարապանի հաղթանակից հետո նոր կաբինետի ձևավորումից հետո, ֆինանսների նախարար Լիմ Գուան Էնգը հրամայեց նշանակել «PricewaterhouseCoopers (PwC)»՝ որպես «1MDB»-ի հատուկ աուդիտ իրականացնող կազմակերպություն, վերանայում իրականացնելու համար[52]։
Զեկուցվել է, որ 2015 թվականի սկզբին «1MDB»-ն կուտակել է մոտ 42 միլիարդ ռինգգիտ պարտք[53]։ Հետագա ենթադրյալ ֆինանսական մարտահրավերները պատճառ դարձան, որ «1MDB»-ի պարտատոմսերը վաճառվեն ռեկորդային ցածր գներով[13][54]։ Բացի այդ, Մալայզիայի կաբինետը մերժել է «1MDB»-ի կողմից 3 միլիարդ ռինգգիտ կանխիկի ներարկումը՝ սահմանափակելով իր պարտքերը ժամանակին մարելու իր տարբերակները[55][56][57]։
2015 թվականի օգոստոսի 3-ին MACC-ը հայտարարեց, որ Նաջիբի անձնական հաշվին մուտքագրված 2,6 միլիարդ ռինգգիտը ստացվել է դոնորներից, այլ ոչ թե «1MDB»-ից, բայց չմանրամասնեց, թե ովքեր են դոնորները կամ ինչու են փոխանցվել միջոցները, ինչպես նաև չի մանրամասնել, թե ինչու է այս բացատրությունը ընդունվել[59][60]։ «UMNO Kuantan» ստորաբաժանման ղեկավար Վան Ադնան Վան Մամատն ավելի ուշ ասաց, որ 2,6 միլիարդ ռինգգիտը ստացվել է Սաուդյան Արաբիայից՝ որպես երախտագիտության նշան Իրաքի և Լևանտի իսլամական պետության դեմ պայքարի համար։ Նա նաև հայտարարեց, որ Ֆիլիպինների, ինչպես նաև հարավային Թաիլանդի մուսուլմանական համայնքը նույնպես նման նվիրատվություններ է ստացել, և քանի որ նվիրատվությունները կատարվել են անձամբ Նաջիբին և ոչ թե «UMNO»-ին, միջոցները փոխանցվել են Նաջիբի անձնական հաշիվներին[61]։
Սաուդյան Արաբիայի արտաքին գործերի նախարար Ադել ալ-Ջուբեյրն ասել է, որ տեղյակ է նվիրատվության մասին և ասել, որ դա իսկական նվիրատվություն է, որի դիմաց ոչինչ չի սպասվում[62][63]։ Գլխավոր դատախազ Մուհամադ Ապանդի Ալին ասել է, որ նվիրատվությունը եղել է Սաուդյան Արաբիայի հանգուցյալ թագավոր Աբդուլլահ իբն Աբդուլ-Ազիզ ալ-Սաուդի որդիներից մեկից[64][65]՝ Թուրքի բեն Աբդուլլահ Ալ Սաուդից[66]։ «ABC News»-ին տված հարցազրույցում «WSJ»-ի ֆինանսական խմբագիր Քեն Բրաունը հայտարարել է, որ գումարը չի ստացվել սաուդցիներից, և իրենք ապացույցներ ունեն, որ դրանք ստացվել են 1MDB-ի հետ կապված ընկերություններից[67][68][69]։
Օգտագործելով այն նախադրյալը, որ «1MDB»-ն կատարել է ոչ ճշգրիտ կամ թերի բացահայտումներ, «Bank Negara»-ն 2016 թվականի սկզբին չեղյալ է համարել «1MDB»-ին նախկինում տրված թույլտվությունները՝ 1,83 միլիարդ դոլար ընդհանուր գումարով արտասահմանյան ներդրումների համար[70][71]։ Այնուհետև «Bank Negara»-ն կոչ արեց Գլխավոր դատախազին սկսել քրեական հետապնդում «1MDB»-ի նկատմամբ՝ «1MDB»-ի դրամական փոխանցումների վերաբերյալ սեփական հետաքննությունն ավարտելուց հետո[72][73]։ «1MDB» պատասխանել է, որ իրենք չեն կարողացել վերադարձնել Բանկի կողմից պահանջված 1,83 միլիարդ դոլարը, քանի որ միջոցներն արդեն օգտագործվել են[74]։
Սկանդալը կտրուկ շրջադարձ ստացավ 2015 թվականի օգոստոսի 28-ին, երբ Նաջիբ Ռազակի սեփական «UMNO» կուսակցության անդամը քաղաքացիական հայց ներկայացրեց նրա դեմ՝ պնդելով, որ նա խախտել է հոգաբարձուի պարտականությունները, և որ նա խաբել է կուսակցության անդամներին՝ չբացահայտելով նվիրաբերված գումարների ստացումը[75]։ Կուսակցության գործադիր քարտուղար Աբդուլ Ռաուֆ Յուսոֆի անունը նույնպես նշված է այս հայցում, որը ներկայացվել է Կուալա Լումպուրի բարձրագույն դատարան։ Մտավախություն հայտնելով, որ Նաջիբ Ռազակը կօգտագործի իր ազդեցությունը՝ հեռացնելու «UMNO»-ի որևէ անդամ «միայն պատասխանատվությունից խուսափելու նպատակով», դատարանը նաև առաջարկեց արգելել «UMNO»-ին, նրա Գերագույն խորհրդին, Պետական կապի մարմնին, ստորաբաժանումներին և մասնաճյուղերին հեռացնել հայցվորին, մինչև հայցի որոշվելը։ Բացի այդ, հայցվորը պահանջել է փոխհատուցում 650 միլիոն դոլարի չափով, որը Նաջիբն իբր ներդրել է սինգապուրյան բանկում, նրա կողմից ստացված բոլոր նվիրատվությունների հաշվառում, Նաջիբում ենթադրաբար պահվող AmPrivate բանկային հաշվի բոլոր միջոցների մասին տեղեկություններ, վնասների փոխհատուցում, ծախսեր և այլ նպաստներ[76]։ Հայցը ներկայացրած «UMNO»-ի ներկայացուցիչներից Անինա Սաադուդինը անմիջապես հեռացվեց կուսակցությունից[77][78][79]։
Ոստիկանության մեկ այլ հաղորդում է ներկայացրել Johor «UMNO»-ի անդամ Աբդուլ Ռաշեդ Ջամալուդինը Նաջիբ Ռազակի դեմ՝ նրա բանկային հաշվին մուտքագրված միջոցների և «1MDB»-ում այլ ապօրինությունների վերաբերյալ[80]։
«UMNO»-ի մեկ այլ անդամ՝ Խեյրուդդին Աբու Հասանը և նրա փաստաբան Մաթիաս Չանգը «1MDB» սկանդալի վերաբերյալ ապացույցներ են ներկայացրել Շվեյցարիայի գլխավոր դատախազին, որպեսզի հետաքննվի, թե արդյոք շվեյցարական որևէ բանկ բիզնես է վարել «1MDB»-ի հետ[81][82]։ Խայրուդդինը նաև բողոք է ներկայացրել Հոնկոնգի ոստիկանություն Նաջիբ Ռազակի և Ջհո Լոուի դեմ՝ կապված չորս ընկերությունների հետ՝ «Alliance Assets International»-ը, «Cityfield Enterprises»-ը, «Bartingale International»-ը և «Wonder Quest Investment»-ը, որոնք իբր զբաղվում էին «1MDB»-ով[83][84]։ Խայրուդինին և Մաթիասին արգելվել է հեռանալ Մալայզիայից[85][86][87]։ Խայրուդդինին և Մաթիասին մեղադրանք է առաջադրվել Անվտանգության իրավախախտումների մասին օրենքի (SOSMA) համաձայն՝ Մալայզիայի բանկային և ֆինանսական հատվածը սաբոտաժի պատրվակով[88][89][90]։
Ընդդիմադիր «Ժողովրդական արդարություն» կուսակցությունը (PKR) հայց է ներկայացրել Նաջիբ Ռազակի, Թենկու Ադնան Թենգկու Մանսորի, «1MDB»-ի և Ընտրական հանձնաժողովի դեմ՝ մեղադրելով նրանց քարոզարշավի ծախսերի վերաբերյալ ընտրական օրենքները խախտելու մեջ՝ օգտագործելով «1MDB»-ից ստացված միջոցները[91][92]։ Այնուամենայնիվ, Մալայզիայի Գերագույն դատարանը մերժել է հայցը՝ ասելով, որ «PKR»-ն իրավական իրավունք չունի դատի տալու Նաջիբին և «1MDB»-ին[93][94]։
Նախկին վարչապետ Մահաթիրը դատական հայց է ներկայացրել Նաջիբ Ռազակի դեմ «1MDB»-ի և 2,6 միլիարդ ռինգգիտի քաղաքական նվիրատվության վերաբերյալ կառավարության հետաքննությանը միջամտելու համար[95][96][97]։
«1MDB»-ի հարցի քննադատությունից հետո փոխվարչապետ Մուհիդդին Յասինը հեռացվեց պաշտոնից և նրա պաշտոնը տրվեց այն ժամանակվա ներքին գործերի նախարար Ահմադ Զահիդ Համիդիին[98][99]։ Պաշտոնից հեռացվեց նաև գյուղական և տարածաշրջանային զարգացման նախարար Շաֆի Ափդալը, ով նույնպես քննադատում էր «1MDB»-ի հարցը[100][101]։ Երկուսն էլ ի վերջո հեռացվեցին «UMNO»-ից 2016 թվականի հունիսին։
Գլխավոր դատախազ Աբդուլ Գանի Փաթեյը, ով ղեկավարում էր բազմագերատեսչական աշխատանքային խումբը, որը հետաքննում էր Նաջիբ Ռազակի և «1MDB»-ի հետ կապված միջոցների յուրացումների մասին պնդումները, պաշտոնանկ արվեց և նրա պաշտոնը տրվեց Դաշնային դատարանի նախկին դատավոր Մուհամեդ Ապանդի Ալիին[102][103][104]։ Բացի այդ, Հանրային գործողությունների կոմիտեի աշխատանքը, որը հետաքննում էր ենթադրյալ կորուստները 1MDB-ում, անորոշ ժամանակով հետաձգվեց այն պատճառով, որ նրա անդամներից չորսը պաշտոններ ստացան Նաջիբ Ռազակի կաբինետում, մասնավորապես՝ PAC-ի նախագահ Նուր Ջազլան Մոհամեդը, Ռիզալ Մերիքան Նաինա Մերիքանը, Վիլֆրեդ Մադիուս Տանգաուն և Մաս Էրմիատի Սամսուդինը[105][106][107]։
«The Edge Malaysia»-ի և «The Edge Financial Daily»-ի լրատվական հրապարակումները երեք ամսով դադարեցվել են 2015 թվականի հուլիսին Մալայզիայի ներքին գործերի նախարարության կողմից «1MDB»-ի խնդիրների մասին կեղծ զեկույցներ հրապարակելու համար[108][109][110]։ 2015 թվականին «Sarawak Report» կայքը արգելափակվեց Մալայզիայի հաղորդակցության և մուլտիմեդիա հանձնաժողովի կողմից, որը կարգավորում է ինտերնետ ծառայությունները Մալայզիայում[111][112]։ Մալայզիայի ոստիկանությունը նաև ձերբակալության օրդեր է տվել Քլեր Ռյուքասլ Բրաունին, ով ղեկավարում էր «Sarawak Report»-ը՝ պնդելով, որ մասնակցություն է ունեցել խորհրդարանական ժողովրդավարությանը վնասող գործողություններին և սուտ հաղորդումներ է տարածել վարչապետ Նաջիբի մասին[113][114]։
Ոստիկանությունը նաև ձերբակալել է «UMNO»-ի անդամ Խեյրուդդին Աբու Հասանին այն բանից հետո, երբ նա ոստիկանության հաշվետվություններ է ներկայացրել Լոնդոնում, Սինգապուրում, Ֆրանսիայում և Հոնկոնգում «1MDB»-ի կողմից ենթադրյալ ֆինանսական անհամապատասխանությունների վերաբերյալ[115][116][117]։ Նրա փաստաբանի խոսքով՝ Խեյրուդդինը մեկնում էր Միացյալ Նահանգներ՝ հանդիպելու Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյին (FBI)՝ կոչ անելով նրանց հետաքննել «1MDB»-ն փողերի լվացման գործով[118][119]։ Այնուամենայնիվ, Նյու Յորքի Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի գրասենյակը «WSJ»-ին հաստատել է, որ ոչ մի գործակալ Խայրուդդինի հետ հանդիպում չի կազմակերպել կամ նախկինում որևէ կապ չի ունեցել նրա հետ[120]։
2016 թվականի փետրվարի 3-ին Մուխրիզ Մահաթիրը՝ Քեդայի նախկին «Menteri Besar»-ը, հայտարարեց իր հրաժարականի մասին՝ ասելով, որ դա արել է, քանի որ Նաջիբ Ռազակը իրեն ասել է, որ ինքը սխալ է եղել՝ հրապարակայնորեն քննադատելով իրեն և «1MDB-ին»[121][122]։ Չորս ամիս անց՝ հունիսին, Մուխրիզը հեռացվեց «UMNO»-ից։ Նրա հայրը՝ Մահաթիր Մոհամադը, ով Մալայզիայի չորրորդ վարչապետն էր և աջակցում էր Նաջիբին Նաջիբի պաշտոնը ստանձնելուց ի վեր, դադարեցրեց իր աջակցությունը և հեռացավ «UMNO»-ից նույն ամսվա վերջին[123]։
Ընդդիմադիր պատգամավոր Ռաֆիզի Ռամլին ձերբակալվել է ոստիկանության և կառավարության կողմից և մեղադրանք է առաջադրվել «Պաշտոնական գաղտնիքների մասին» օրենքի համաձայն՝ «1MDB»-ին գլխավոր աուդիտի զեկույցի մասին տեղեկատվության արտահոսքի համար[124][125][126]։
Ներքին գործերի նախարարությունը հայտնել է, որ իրենք և Ինտերպոլը չեն հայտնաբերել «1MDB»-ի հետ կապված տարբեր անձանց՝ հետաքննությանը օգնելու համար, այդ թվում՝ գործարար մագնատ Ջո Լոուին, «1MDB»-ի նախկին ղեկավարներ Քեյսի Թան Քենգ Չին և Ժասմին Լու Էյ Սուոնին՝ «SRC International Nika»-ի գործադիր տնօրենին, Ֆայսալ Արիֆ Քամիլին և «Deutsche Bank»-ի տարածաշրջանային մենեջեր Յուսոֆ Աննուար Յակոբին[127][128][129]։
Ինտերնետ հասանելիությունը կայքերին, ներառյալ «Medium.com»-ը՝ սոցիալական լրագրության հարթակը, արգելափակվել է Մալայզիայի Հաղորդակցության և մուլտիմեդիա հանձնաժողովի (MCMC) կողմից՝ «Sarawak Report»-ի հրապարակած ընդամենը մեկ հոդվածի պատճառով[130][131]։ Մեկ այլ կայք՝ «Asia Sentinel»-ը, արգելափակվեց այն բանից հետո, երբ հրապարակեց հոդված «Sarawak Report»-ում «MACC»-ի հետաքննության եզրակացության վերաբերյալ, որի արդյունքում Նաջիբի դեմ 37 մեղադրանք էր առաջադրվել[132][133][134]։ Մալայզիական «Insider»-ը նույնպես արգելափակվել է, և նրա լրագրողները հետաքննվել են զեկույց ներկայացնելու համար, որում ասվում է, որ «MACC»-ը բավարար ապացույցներ է գտել Նաջիբի նկատմամբ իր հետաքննության ընթացքում՝ նրան կոռուպցիայի մեջ մեղադրելու համար[135][136][137]։ Արգելափակումները վերացվել են 2018 թվականի համընդհանուր ընտրություններում Նաջիբի կառավարությունից իշխանությունը փոխանցելուց անմիջապես հետո[138]։
Մալայզիայի Հանրային Հաշիվների Կոմիտեն (PAC) «1MDB»-ի վերաբերյալ հետաքննությունը պարզեց, որ հիմնադրամի ղեկավարությունը գործել է առանց խորհրդի հավանության և մի քանի անգամ մոլորեցրել է աուդիտորներին[139][140][141]՝ կոչ անելով ոստիկանությանը հետաքննել իր նախկին կառավարչին[142][143]։ «PAC»-ը նաև պարզել է, որ տնօրենների խորհուրդը, որի նախագահն էր Նաջիբ Ռազակը, ձախողել է պատշաճ վերահսկողություն իրականացնել հիմնադրամի ֆինանսների նկատմամբ[144][145]։ «1MDB»-ի տնօրենների խորհուրդն անմիջապես հրաժարականի դիմումներ է ներկայացրել «PAC»-ի եզրակացությունների հրապարակումից հետո[146][147][148]։ «PAC»-ի զեկույցում ասվում էր, որ 3,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլար վճարվել է «Aabar Investments PJS» ընկերությանը։ Այնուամենայնիվ, «IPIC»-ը հայտարարություն է տարածել՝ պնդելով, որ ինքը և նրա դուստր ձեռնարկությունը «Aabar Investments PJS»-ը կապ չունեն Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներում տեղակայված «Aabar BVI» ընկերության հետ և որևէ ֆինանսավորում չեն ստացել դրանից[149][150][151]։
«International Petroleum Investment Company»-ն հայտարարություն է արել Լոնդոնի ֆոնդային բորսայում, որ «1MDB»-ն չի կատարել 1,1 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի վճարում՝ որպես պարտքի վերակազմավորման համաձայնագրի մաս, և որ երկու ընկերությունների միջև պարտքային գործարքը դադարեցվել է[152][153][154]։
2018 թվականի մայիսի 9-ին Մալայզիայում 14-րդ համընդհանուր ընտրություններից հետո, որոնք նշանավորեցին Նաջիբ Ռազակի գլխավորած «Barisan Nasional» կոալիցիայի պատմական պարտությունը, «Pakatan Harapan»-ը ձևավորեց նոր կառավարություն՝ վարչապետ Մահաթիր Մուհամադի գլխավորությամբ։ Կառավարությունը ստեղծեց հատուկ աշխատանքային խումբ՝ նախկին գլխավոր դատախազ Թան Շրի Աբդուլ Գանի Պատայլի գլխավորությամբ՝ «1MDB» սկանդալի հետաքննությունը վերսկսելու համար[155]։
Կառավարությունն արգելեց Նաջիբ Ռազակին լքել երկիրը, և ոստիկանությունը Նաջիբի և նրա կնոջ՝ Ռոսմահ Մանսորի հետ կապված բնակելի միավորներից առգրավեց կանխիկ գումար և արժեքավոր իրեր, որոնք կազմում են 900 միլիոնից մինչև 1,1 միլիարդ ռինգգիտ (220 միլիոն և 269 միլիոն դոլար)։ Ինչպես պնդում է ոստիկանությունը, սա Մալայզիայի պատմության ամենամեծ առգրավումն էր, առգրավված իրերը ներառում էին ավելի քան 12000 զարդեր, 423 արժեքավոր ժամացույցներ և 567 ձեռքի պայուսակներ՝ կազմված 37 շքեղ ապրանքանիշերից[156][157]։ Այնուհետև Նաջիբը ձերբակալվեց «MACC»-ի կողմից[158]։ 2018 թվականի սեպտեմբերին նրան 25 մեղադրանք է առաջադրվել՝ կապված իշխանության չարաշահման և փողերի լվացման հետ, որը կազմում է 2,3 միլիարդ ռինգգիտ (556 միլիոն դոլար)՝ ի հավելումն նախորդ երկու ամսվա ընթացքում նրա դեմ առաջադրված վստահության խախտման և իշխանության չարաշահման քրեական մեղադրանքների[159]։ 2019 թվականի ապրիլի դրությամբ նրան սպառնում էր 42 մեղադրանք։
Կառավարությունը նաև ձերբակալության օրդեր է տվել Ջո Լոուի և «SRC International»-ի նախկին տնօրեն Նիկ Ֆեյսալ Արիֆ Քամիլի նկատմամբ՝ կապված «1MDB» պետական հիմնադրամի հետ կապված կաշառակերության հետաքննության հետ[160]։
2018 թվականի հունիսի 28-ին՝ իր աշխատանքային պայմանագրի ավարտից երկու օր առաջ, «1MDB»-ն պաշտոնանկ արեց իր նախագահին և գլխավոր գործադիր տնօրեն Արուլ Քանդային՝ պարտականությունները թերանալու հիմքով[161]։
2018 թվականի հունիսի ԶԼՄ-ների հաղորդումները նաև ցույց են տալիս, որ «MACC»-ը սառեցրել է «UMNO»-ի հետ կապված բանկային հաշիվները՝ իբր «1MDB» հարցի հետաքննության հետ կապված[162]։
2018 թվականի օգոստոսին Մալայզիայի ոստիկանությունը քրեական մեղադրանք է ներկայացրել Ջո Լոուի և նրա հոր՝ Լարի Լոուի դեմ՝ 457 միլիոն ԱՄՆ դոլարի լվացման համար, որը ենթադրաբար գողացվել է «1MDB»-ից, ինչպես նաև «Equanimity» սուպերզբոսանավ գնելու համար օգտագործված կանխիկ գումարի մեծ մասը[163][164]։ 2018 թվականի հոկտեմբերի 29-ից նոյեմբերի 28-ն ընկած ժամանակահատվածում «Equanimity»-ն աճուրդի է հանվել քննիչների կողմից (1 մլն դոլարի ավանդի առկայության դեպքում)[165]։ Այն ի վերջո վաճառվեց «Genting Group»-ին 126 միլիոն դոլարով[166]։
2018 թվականի դեկտեմբերին Մալայզիայի գլխավոր դատախազի պալատը քրեական մեղադրանք է ներկայացրել «Goldman Sachs»-ի դուստր ձեռնարկությունների, նրանց նախկին աշխատակիցներ Թիմ Լեյսների և Ռոջեր Նգ Չոնգ Հվայի, 1MDB-ի նախկին աշխատակից Ժասմին Լոյի և Ջո Լոուի դեմ՝ կապված «1MDB» պարտատոմսերի առաջարկների հետ, որոնք կազմակերպվել և ստորագրվել են «Goldman Sachs»-ի կողմից 2012 և 2013 թվականներին։ Դատախազները ի հավելումն մեղավորների ազատազրկման, ահանջում էին ավելի քան 2,7 միլիարդ դոլարի չափով քրեական տուգանքներ, որոնք յուրացվել են պարտատոմսերի եկամուտներից, 600 միլիոն դոլար՝ «Goldman Sachs»-ի կողմից ստացված վճարներից[167][168][169]։
«1MDB»-ի սկանդալի հետաքննության ընթացքում, ըստ 2020 թվականի հունվարին Մալայզիայի հակակոռուպցիոն պաշտոնյաների կողմից բացահայտված աուդիոհոլովակների, ԱՄԷ-ի այն ժամանակվա թագաժառանգ Մուհամմադ բին Զայիդ ալ-Նահյանին Նաջիբ Թուն Ռազակը ենթադրաբար խնդրել է օգնել վարկային համաձայնագիր կազմել, որը ցույց է տալիս, որ իր խորթ որդին ֆինանսավորում է ստացել «IPIC»-ից և ոչ թե «1MDB»-ից՝ փորձելով քողարկել սկանդալը[170]։
2020 թվականի հուլիսի 28-ին Նաջիբը մեղավոր է ճանաչվել «SRC»-ին առնչվող բոլոր յոթ մեղադրանքներով և դատապարտվել 12 տարվա ազատազրկման և 210 միլիոն ռինգգիտ տուգանքի (49,5 միլիոն դոլար)[21]։
Համապատասխանաբար 2021 թվականի դեկտեմբերի 8-ին և 2022 թվականի օգոստոսի 23-ին Վերաքննիչ դատարանը և Դաշնային դատարանը հրապարակել են Նաջիբի դատավճիռը և դատավճիռը «SRC»-ի հետ կապված բոլոր գործերով, որոնցում Նաջիբը մեղավոր է ճանաչվել ընկերության դրամարկղից 42 միլիոն ռինգգիտ յուրացնելու մեջ[171][172]։ 2022 թվականի սեպտեմբերի 1-ին Նաջիբի կինը՝ Ռոսմահ Մանսորը, նույնպես մեղավոր է ճանաչվել Մալայզիայի Գերագույն դատարանի կողմից կոռուպցիայի երեք կետով և դատապարտվել տասը տարվա ազատազրկման և 970 միլիոն ռինգգիտ տուգանքի[173]։
Ավստրալական ֆոնդերի կառավարման «Avestra Asset Management» ընկերությունը, որը տնօրինում էր մինչև 2,32 միլիարդ ռինգգիտ «1MDB» միջոցներ, լուծարվում է և գտնվում է Ավստրալիայի արժեթղթերի և ներդրումների հանձնաժողովի կողմից իր անդամների համար իրավական խախտումների և հնարավոր կորուստների մասին հաղորդումների հետաքննության տակ[174][175][176]։ Երբ Ավստրալիայի Գերագույն դատարանն իմացավ փոխկապակցված կողմերի թաքնված գործարքների, կորպորատիվ իրավունքի 13 հնարավոր խախտումների և հիմնադրամի հատուկ մանդատներին համապատասխան ներդրումներ չկատարելու մասին, հրամայեց փակել «Avestra»-ի կողմից կառավարվող հինգ ներդրումային սխեմաները[177][178]։
Հոնկոնգի ոստիկանությունը հետաքննություն է սկսել Հոնկոնգի «Credit Suisse»-ի մասնաճյուղի 250 միլիոն դոլար ավանդների վերաբերյալ, որոնք կապված են Նաջիբ Ռազակի և «1MDB»-ի հետ[179][180]։
Ինդոնեզիան բռնագրավել է «Equanimity» սուպերզբոսանավը 2018 թվականի փետրվարի 28-ին Բալի կղզում՝ ԱՄՆ-ի Արդարադատության նախարարության խնդրանքով, որպես «1MDB» սկանդալի հետ կապված կոռուպցիոն հետաքննության մի մաս[181]։ Ինդոնեզիայի կառավարությունը զբոսանավը վերադարձրել է Մալայզիա 2018 թվականի օգոստոսին՝ Ինդոնեզիայի, ԱՄՆ-ի և Մալայզիայի միջև փոխադարձ իրավական օգնության պայմանագրերի ակտիվացումից հետո[182][183]։
Լյուքսեմբուրգի կառավարության դատախազները նաև հետաքննություն են սկսել 1MDB-ի նկատմամբ փողերի լվացման վերաբերյալ, քանի որ այն ներառում է մի քանի հարյուր միլիոն դոլարի փոխանցում Լյուքսեմբուրգում բանկային հաշիվ ունեցող օֆշորային ընկերությանը[184][185][186][187]։ Խոսքը գնում է «Edmond de Rothschild» խմբի մասնավոր բանկի մասին, որը կառավարում է փողերը հարուստ հաճախորդների անունից[188][189][190]։
Սեյշելների Ֆինանսական հետախուզության բաժինն օգնում է միջազգային հետաքննությանը 1MDB խնդրահարույց պետական հիմնադրամի վերաբերյալ՝ տրամադրելով մանրամասն տեղեկատվություն Սեյշելներում գրանցված օֆշորային կազմակերպությունների վերաբերյալ, որոնք առնչվում են միջազգային հետաքննությանը[191][192][193]։
«1MDB»-ն չի վիճարկել և դժվար թե վիճարկի որևէ հայց, որը ծագել է օտարերկրյա հետաքննող մարմինների հետաքննություններից[194]։
Սինգապուրում Սինգապուրի արժութային մարմինը (MAS) և Առևտրային հարցերի դեպարտամենտը կալանք են դրել Սինգապուրի մի շարք բանկային հաշիվների վրա՝ փողերի լվացման հնարավոր իրավախախտումների համար՝ կապված «1MDB»-ում ենթադրյալ ֆինանսական վատ կառավարման հետաքննության հետ[195][196][197]։ Սառեցված բանկային հաշիվներից մեկը պատկանում էր Յակ Յու Չիին, ով «1MDB Global Investments Ltd», «Aabar Investment PJS Limited», «SRC International» և «Low Taek Jho» ընկերությունների հարաբերությունների մենեջերն էր[198][199][200]։ Սինգապուրցի «Yeo Jiawei»-ն՝ «BSI»-ի նախկին բանկիրը, մեղադրվում է փողերի լվացման և խարդախության մեջ՝ որպես Սինգապուրի «1MDB»-ի հետաքննության մի մաս, ինչպես նաև «Yeo»-ի գործարքների մեջ «1MDB»-ի հետ կապված «Brazen Sky Ltd» և «Bridge Partners Investment Management» ընկերությունների հետ[201][202]։ Երկրորդ անձը՝ Քելվին Անգ Ուի Քենգը, մեղադրվել է կոռուպցիայի մեջ՝ կապված «1MDB»-ի սինգապուրյան հետաքննության հետ[203][204]։
Գլխավոր դատախազի պալատների և Սինգապուրի արժութային մարմնի համատեղ հայտարարության համաձայն, «1MDB»-ի հետաքննության ընթացքում առգրավվել են 240 միլիոն դոլար գումարի ակտիվներ[205][206]։ Բանկային հաշիվներից և գույքից առգրավված եղել է 120 միլիոն դոլար, որը պատկանում էր Ջո Լոուին և նրա ընտանիքին[207][208][209]։
2017 թվականի մարտին «MAS»-ը 10 տարի ժամկետով արգելման հրաման է արձակել «Goldman Sachs»-ի նախկին բանկիր Թիմ Լեյսների դեմ՝ իր բանկի անունից առանց նրա իմացության կեղծ հայտարարություններ անելու համար[210]։ Խափանման միջոցը, որը նրան արգելում է «Արժեթղթերի և ֆյուչերսների մասին» օրենքի համաձայն որևէ կարգավորվող գործունեություն իրականացնել և կառավարել Սինգապուրում կապիտալի շուկայի ծառայությունների ցանկացած ընկերություն, երկարացվել է 2018 թվականի դեկտեմբերին 10 տարուց մինչև ցմահ այն բանից հետո, նա ընդունել է «1MDB» սկանդալի հետաքննության հետ կապված մեղադրանքները[211][212]։
2018 թվականի սեպտեմբերին Սինգապուրի նահանգային դատարանները «1MDB»-ի 15,3 միլիոն դոլար ընդհանուր արժողությամբ գումարները վերադարձրեցին Մալայզիային, մինչդեռ Մալայզիայի կառավարության փաստաբանները հայտարարեցին, որ հանցավոր ճանապարհով յուրացված այլ ակտիվները վերականգնելու ջանքերը շարունակվում են[213][214]։
Շվեյցարիայի իշխանությունները՝ Շվեյցարիայի գլխավոր դատախազության գլխավորությամբ, սկսել են սառեցնել «1MDB»-ի հետ կապված մի քանի միլիոն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ բանկային հաշիվները[215][216][217]։ Շվեյցարիայի գլխավոր դատախազությունը հայտնել է, որ իր հետաքննությունը ցույց է տվել, որ 4 միլիարդ ԱՄՆ դոլար գնահատված միջոցները կարող են յուրացվել և ասել, որ հետաքննում է հնարավոր հանցավոր վարքագծի չորս դեպք[218][219]։ Շվեյցարիայի դատախազը հայտնել է, որ գումար է մուտքագրվել Մալայզիայի նախկին պետական պաշտոնյաների և Արաբական Միացյալ Էմիրությունների ներկա և նախկին պաշտոնյաների շվեյցարական բանկային հաշիվներին[220][221][222]։ Շվեյցարիայի ֆինանսական շուկայի վերահսկող մարմինը (Ֆինմա) հետաքննություն է սկսել շվեյցարական մի քանի բանկերի նկատմամբ՝ որպես «1MDB»-ի հետ կապված փողերի լվացման հետաքննության մաս[223][224][225]։
2018 թվականի մարտի 15-ին Շվեյցարիայի խորհրդարանը մերժեց «1MDB»-ի հետաքննությունից առգրավված գումարները Մալայզիայի ժողովրդին վերադարձնելու միջնորդությունը, ինչի համար լոբբինգ էին անում շվեյցարացի քաղաքական գործիչներն ու ոչ կառավարական մարմինները[226]։ Այնուամենայնիվ, 2018 թվականի հուլիսի 10-ին Շվեյցարիայի գլխավոր դատախազ Միխայել Լաուբերը հայտարարեց, որ Շվեյցարիան չի հարստանա՝ պահելով անօրինական կամ գողացված ակտիվներ և կկարողանա վերադարձնել գումարը՝ իր օրինական պարտավորություններին համապատասխան[227]։
Արաբական Միացյալ Էմիրությունները արգելել են ճանապարհորդել և սառեցրել են Աբու Դաբիի նախկին սուվերեն հարստության հիմնադրամի «International Petroleum Investment Company»-ի աշխատակիցներ Խադեմ ալ-Քուբեյսիի և Մուհամեդ Բադավի Ալ Հուսեյնիի բանկային հաշիվները, ովքեր սերտ կապեր են ունեցել «1MDB»-ի հետ և կարող էին օգտագործել «Aabar Investments PJS»-ը, որը տեղակայված է Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներում, «1MDB»-ից գումար փոխանցելու տարբեր հաշիվների և ընկերությունների ամբողջ աշխարհում[228][229]։
2020 թվականի սեպտեմբերին ԱՄՆ Արդարադատության նախարարությունը քաղաքացիական գործ է հարուցել Միացյալ Թագավորությունում՝ Լոնդոնում գտնվող «Clyde & Co» իրավաբանական ընկերության դեմ «1MDB»-ից 330 միլիոն դոլարի յուրացված գումարի համար, որը, ըստ երևույթին, նախատեսված էր Վենեսուելայում նավթային նախագծի համար, որը հետագայում ձախողվեց[230][231]։
«The Wall Street Journal»-ը 2015 թվականին հայտնել է, որ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոն հետաքննություն է սկսել «1MDB»-ի հետ կապված փողերի լվացման վերաբերյալ[232][233][234]։ ԱՄՆ Արդարադատության նախարարության (DOJ) կոռուպցիայի դեմ պայքարի միջազգային ստորաբաժանումը հետաքննություն է սկսել ԱՄՆ-ում Նաջիբ Ռազակի խորթ որդի Ռըզա Ազիզի հետ կապված գույքի գնումների և Նաջիբ Ռազակի անձնական հաշվին միլիոնավոր դոլարների փոխանցման վերաբերյալ[235][236]։ Հետաքննությունը ուսումնասիրում էր Ռիզա Ազիզին և ընտանիքի մտերիմ ընկերոջը՝ Ջհո Լոուին պատկանող «shell» ընկերությունների կողմից գնված գույքերը[237][238]։ Ներդրումային բանկերին, ինչպիսիք են «JPMorgan Chase & Co»-ն, «Deutsche Bank AG»-ն և «Wells Fargo»-ն, «DOJ»-ը խնդրել է պահպանել և փոխանցել գրառումները, որոնք կարող են կապված լինել «1MDB»-ից ոչ պատշաճ փոխանցումների հետ[239][240][241]։ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոն ծանուցումներ է տվել «Red Granite Pictures» կինոարտադրական ընկերության մի քանի նախկին և ներկա աշխատակիցների, որի համահիմնադիրն է Ռըզա Ազիզը, որը նաև նրա նախագահն է, կապված այն պնդումների հետ, որ «1MDB»-ից հանվել է 155 միլիոն ԱՄՆ դոլար՝ 2013 թվականի «Ուոլ Սթրիթի գայլը» ֆիլմի ֆինանսավորման համար[242][243][244][245]։
Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի և «DOJ»-ի հսկողության տակ է նաև «Goldman Sachs» համաշխարհային ներդրումային բանկի դերը ենթադրյալ փողերի լվացման և կոռուպցիայի մեջ[246][247][248]։ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոն հետաքննեց Նաջիբի և «Goldman Sachs»-ի տարածաշրջանային բարձրագույն ղեկավարի միջև կապը և «1MDB»-ի հետ բազմամիլիարդանոց գործարքներում վերջինիս մասնակցության բնույթը[249]։ Թիմ Լեյսները՝ «Goldman Sachs»-ի Հարավարևելյան Ասիայի մասնաճյուղի նախկին նախագահ և Կիմորա Լի Լեյսների ամուսինը, դատարանի կողմից տրվել է դատաքննության՝ իրենց հետաքննության շրջանակներում[250][251][252]։ 2016 թվականի հուլիսին ԱՄՆ Արդարադատության նախարարության քաղաքացիական հայցում[253], «1MDB»-ի նկատմամբ հսկողություն իրականացնող բարձրաստիճան պետական պաշտոնյան, ով ավելի քան 30 անգամ անվանվել է «Մալազիական պաշտոնյա 1» («MO1»), մեղադրվել է 2013 թվականի մարտի 21-ին և 25-ին Սինգապուրում «Falcon Bank»-ի միջոցով «1MDB»-ից գողացված միջոցներից մոտավորապես 681 միլիոն ԱՄՆ դոլար (2,8 միլիարդ ռինգգիտ) ստանալու մեջ, որից 650 միլիոն ԱՄՆ դոլարը (2,0 միլիարդ ռինգգիտ) 2013 թվականի օգոստոսի 30-ին հետ է ուղարկվել «Falcon Bank»[254]։ 2016 թվականի սեպտեմբերին Նաջիբ Ռազակը որպես «MO1» ճանաչվեց Դաթուկ Աբդուլ Ռահման Դահլանի կողմից, որն այն ժամանակ վարչապետի դեպարտամենտի նախարարն էր[255][256]։ Ենթադրվում էր, որ «MO1»-ի կինը՝ Ռոսմահ Մանսորը, նույնպես ստացել է 30 միլիոն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ զարդեր, որոնք ձեռք են բերվել են թալանված «1MDB» միջոցներից[257]։
2017 թվականի հունիսին Արդարադատության նախարարությունը սկսեց գործողությունները՝ Նաջիբին և «1MDB»-ին մոտ գտնվող մարդկանցից[258][259][260][261] ավելի քան 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար վերադարձնելու գործողություններ՝ բռնագրավելով ակտիվներ, ներառյալ շքեղ գույքեր Բևերլի Հիլզում, Լոս Անջելեսում, Մանհեթենում, Նյու Յորքում և Լոնդոնում[262][263] ինչպես նաև արվեստի գործեր, մասնավոր ինքնաթիռ, շքեղ զբոսանավ և հոնորարներ «The Wolf of Wall Street»-ից և նրա արտադրող «Red Granite Pictures» ընկերության կողմից[264][265][266]։ 2018 թվականի մարտի 7-ին Կալիֆորնիայի դատարաններում ֆիլմի պրոդյուսերները համաձայնեցին վճարել 60 միլիոն ԱՄՆ դոլար՝ Արդարադատության նախարարության հայցերը լուծելու համար, որ իրենք ֆինանսավորել են ֆիլմը «1MDB»-ից հավաքված գումարով[267]։ Պահանջները լուծվել են 2018-ի օգոստոսին, ընդ որում, համաձայնագիրը սահմանում է, որ վճարումը չպետք է մեկնաբանվի որպես «Red Granite Pictures» ընկերության կողմից անօրինականության կամ պատասխանատվության ընդունում[268]։
2018 թվականի նոյեմբերի 1-ին ԱՆ-ը հայտարարեց, որ Goldman Sachs-ի երկու նախկին բանկիրներ՝ Թիմ Լեյսները և Ռոջեր Նգը, ինչպես նաև մալազիացի փախուստի դիմած ֆինանսիստ Ջո Լոուն մեղադրվում են 1MDB-ից յուրացված միջոցների և Մալայզիայի և Աբու Դաբիի տարբեր պաշտոնյաներին կաշառք տալու համար։ Թիմ Լայսները խոստովանել է, որ «1MDB» պարտատոմսերից ավելի քան 200 միլիոն ԱՄՆ դոլարի հասույթը ուղղվել է իր և հարազատի կողմից վերահսկվող հաշիվներին[269][270][271]։ Նա համաձայնել է վճարել 43,7 միլիոն ԱՄՆ դոլար (185 միլիոն ռինգգիտ) և իրեն մեղավոր է ճանաչել «փողերի լվացման և օտարերկրյա կոռուպցիոն պրակտիկայի մասին» օրենքը խախտելու դավադրության մեջ, մինչդեռ Ռոջեր Նգը ձերբակալվել է Մալայզիայում Արդարադատության նախարարության խնդրանքով և արտահանձնվել ԱՄՆ-ին քրեական հետապնդման համար, նախքան վերադառնալը և մեղադրվել Մալայզիայում[272][273][274][275][276]։ Ռոջեր Նգի փաստաբանների խոսքով՝ Մալայզիայի բանտում գտնվելու ժամանակ նա վարակվել է դենգե տենդով և լեպտոսպիրոզով և զգալի քաշ է կորցրել[277][278]։
2018 թվականի նոյեմբերի 30-ին Արդարադատության նախարարությունը հայտարարեց, որ Ջորջ Հիգինբոթեմը՝ Արդարադատության նախարարության նախկին աշխատակիցը, մեղավոր է ԱՄՆ բանկերին խաբելու դավադրության մեջ՝ օտարերկրյա միջոցների աղբյուրի և նպատակի մասին՝ «1MDB» սկանդալի հետ կապված ԱՄՆ հետաքննության դեմ լոբբիստական արշավի համար։ Արդարադատության նախարարությունը հայց է ներկայացրել՝ վերականգնելու ավելի քան 73 միլիոն ԱՄՆ դոլար (305 միլիոն ռինգգիտ) ամերիկյան բանկային հաշիվները, որոնք Հիգինբոթհամն օգնել է բացել Ջհո Լոուի անունից՝ լոբբիստական արշավը ֆինանսավորելու համար[279][280][281]։ Այնուհետև 2019 թվականի մայիսին Արդարադատության նախարարությունը հայտարարեց, որ մեղադրանք է առաջադրել Ջհո Լոուին և «Fugees»-ի նախկին ռեփեր Պրասին՝ 2012 թվականի նախագահական ընտրությունների համար արտասահմանյան հաշիվներից 21,6 միլիոն ԱՄՆ դոլար փոխանցելու համար[282]։
2019 թվականի նոյեմբերի 1-ին «Barron's»-ը հայտնել է, որ Ջո Լոուն առգրավել է ավելի քան 100 միլիոն դոլար արժողությամբ շքեղ տներ՝ ԱՄՆ դատախազների հետ համաձայնության շրջանակներում։ Ընդհանուր առմամբ նա համաձայնել է ԱՄՆ-ին փոխանցել մոտ 700 մլն դոլարի ակտիվներ։ Արդարադատության նախարարությունը խնդրել է հանել մեղադրանքը՝ առանց մեղքն ընդունելու[283]։
Դաշնային իշխանությունները Էլիոթ Բրոիդիին մեղադրանք են առաջադրել «Օտարերկրյա գործակալների գրանցման մասին» օրենքը խախտելու մեջ՝ համաձայն հանրային դատարանի արձանագրությունների, որոնք հրապարակվել են 2020 թվականի հոկտեմբերի 8-ին։ Հաղորդվում է, որ Բրոիդին 6 միլիոն դոլար է վերցրել մալազիական և չինացի գործակալներից՝ վարչակազմի պաշտոնյաներին լոբբինգ անելու՝ «1MDB» սկանդալի հետաքննությունն ավարտելու համար։ Բրոիդին մեղադրվել է նաև ԱՄԷ-ի անունից Սպիտակ տան պաշտոնյաների լոբբինգի մեջ[284][285]։
2022 թվականի փետրվարի 23-ին «Goldman Sachs Group Inc»-ի նախկին բանկիր Ռոջեր Նգի կաշառակերության դատավարության հիմնական վկան, ով այժմ կալանքի տակ է գտնվում Նյու Յորքում, ցուցմունք տվեց, որ «Goldman Sachs»-ի նախկին նախագահ Լլոյդ Բլանկֆեյնը 2009 թվականին հանդիպել է Մալայզիայի այն ժամանակվա վարչապետ Նաջիբ Ռազակի հետ «1MDB» հիմնադրամի խոշոր պարտատոմսերի գործարքներից անմիջապես առաջ, և որ հանդիպումը եղել է օրակարգով։ Շահութաբեր բիզնեսի դիմաց Գոլդմանը բանկում աշխատատեղեր կապահովեր Նաջիբի երեք երեխաների համար[286]։ Փետրվարի 24-ին Նաջիբի դուստրը՝ Նուրյանա Նաջվա Նաջիբը հաստատել է, որ փորձել է աշխատանքի դիմել «Goldman Sachs»-ում։ Նա ասաց, որ մի անգամ հանդիպել է «Goldman Sachs»-ի երկու նախկին աշխատակիցների՝ Ռոջեր Նգին և Թիմ Լեյսներին՝ որպես «մրցունակ աշխատանք» գտնելու իր ջանքերի մի մաս[287]։ «Goldman»-ի աշխատակիցներից մեկը, ի վերջո, մերժեց խմբում աշխատանքի ցանկացած առաջարկ[288]։
2022 թվականի փետրվարի 24-ին հայտարարվեց, որ Ռոջեր Նգի գործով դատավարությունը դադարեցվել է, քանի որ դատախազները չեն փոխանցել ավելի քան 15000 փաստաթուղթ Ռոբերտ Նգ-ի շահերը պաշտպանող փաստաբաններին[289]։ Նգը մեղավոր է ճանաչվել Մալայզիայում և Արաբական Միացյալ Էմիրություններում փողեր լվանալու և պաշտոնյաներին կաշառելու դավադրության մեջ, ինչպես նաև իր գործատուի ներքին հաշվապահական հսկողությունը խախտելու համար՝ համաձայն «Օտարերկրյա կոռուպցիոն պրակտիկայի» օրենքի[290][291]։ Գողացված փողերից 4,5 միլիարդ դոլարը լվացվել է ԱՄՆ ֆինանսական հաստատությունների միջոցով[292]։
2019 թվականի մայիսի դրությամբ Մալայզիան վերականգնել է 322 միլիոն ԱՄՆ դոլարի (1.3 միլիարդ ռինգգիտ) «1MDB» ակտիվներ՝ 2018 թվականի մայիսի 14-րդ Ընդհանուր ընտրություններից հետո «1MDB» սկանդալի հետ կապված իր նորացված հետաքննությունից հետո[293]։
Գործում ներգրավված ակտիվների արժեքը պահպանելու համար քայլեր են ձեռնարկվել, այդ թվում՝ 2018 թվականի նոյեմբերին Նյու Յորքում գտնվող «Park Lane» հյուրանոցի վաճառքը, որը հաստատվել է Միացյալ Նահանգների Արդարադատության նախարարության կողմից՝ որը կատարվել է օրենքին համապատասխան և առանց որևէ ապօրինություն ընդունելու[294]։ 2018 թվականի օգոստոսին Մալայզիայի իշխանությունները առգրավեցին մի զբոսանավ, որը, իբր, գնել էր Լոուն, վաճառելով այն մոտ ութ ամիս անց՝ նվազագույնի հասցնելով դրա պահպանման հետ կապված ծախսերը։ Լոուի խոսնակը բռնագրավումը որակել է որպես «ապօրինի»[295][296]։ Լեոնարդո Դի Կապրիոն 2017 թվականին ԱՄՆ իշխանություններին է վերադարձրել Լոուի կողմից ստացված նվերները, այդ թվում՝ «Օսկար»-ը, որը շահել է Մարլոն Բրանդոն, ինչպես նաև Պիկասոյի և Ժան-Միշել Բասկիատի արվեստի գործերը[28]։
Վերականգնված միջոցները ներառում են 126 մլն ԱՄՆ դոլար գումարը «Equanimity»-ից, որը դատական կարգով վաճառվել է «Genting Group»-ին, 139 մլն ԱՄՆ դոլար, որը պետք է վերադարձվի Միացյալ Նահանգների կողմից Մանհեթենի «Park Lane» հյուրանոցում Ջհո Լոուի բաժնետոմսերի վաճառքից հետո և 57 մլն ԱՄՆ դոլար՝ «Red Granite Pictures»-ի բռնագրավումից, որը վերադարձվել է Մալայզիա՝ հետաքննությունների, առգրավումների և դատավարությունների համար կատարված ծախսերը հանելուց հետո[293]։
Ի հավելումն վերը նշվածին, Սինգապուրի դատարանները հրամայել են հայրենադարձել «1MDB»-ին առնչվող 50 միլիոն դոլար (152 միլիոն ռինգգիտ) լրացուցիչ գումար[293]։
Մալայզիան աշխատում է առնվազն վեց երկրների հետ՝ վերականգնելու «1MDB»-ից գողացված մոտ 4,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի ակտիվները, որոնցից 1,7 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի (7 միլիարդ ռինգգիտ) ակտիվները Արդարադատության Նախարարությունը պահանջվել է բռնագանձել[293]։
2020 թվականի ապրիլի 15-ին հաղորդվեց, որ Արդարադատության Նախարարությունը Մալայզիա է վերադարձրել 300 միլիոն ԱՄՆ դոլարի «1MDB» սկանդալի ժամանակ գողացված միջոցները[297]։
2020 թվականի հուլիսի 24-ին հայտարարվեց, որ Մալայզիայի կառավարությունը «Goldman Sachs»-ից կստանա 2,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլար կանխիկ գումար, և բանկից երաշխիք, որ նրանք կվերադարձնեն նաև 1,4 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի ակտիվներ՝ կապված «1MDB» պարտատոմսերի հետ[298]։ Ընդհանուր առմամբ, սա զգալիորեն ավելի քիչ էր, քան 7,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլարը, որը նախկինում պահանջել էր Մալայզիայի ֆինանսների նախարարը։ Միևնույն ժամանակ, Մալայզիայի կառավարությունը համաձայնվել է հանել բանկի դեմ ներկայացված բոլոր քրեական մեղադրանքները և դադարեցնել դատական գործընթացները «Goldman»-ի 17 ներկայիս և նախկին տնօրենների դեմ։ Որոշ մեկնաբաններ քննարկեցին, որ «Goldman»-ը հեռացել է շատ լավ գործարքով[299]։
2022 թվականի հունվարին Մալայզիայի կառավարությունը «KPMG»-ի տեղական տեղական մարմնից որպես տուգանք ստացել է 333 միլիոն ռինգգիտ (111 միլիոն դոլար)՝ իր դեմ ներկայացված հայցի լուծման համար[300]։
«Offshore Alert»-ի զեկույցները ցույց են տալիս, որ տարբեր իրավասություններում շարունակվում են յուրացված ակտիվները վերականգնելու ջանքերը[301]։
2015 թվականի հունվարին խարդախության հետ կապված մոտ 227,000 արտահոսած փաստաթուղթ տրամադրվել է «Wall Street Journal»-ին և ակտիվիստ բլոգեր Քլեր Ռյուքասլ-Բրաունին, ով գրում է «Sarawak Report»-ը[26]։ Փաստաթղթերի արտահոսքը հրապարակել է Շվեյցարիայի քաղաքացի Խավիեր Խուստոն՝ «PetroSaudi International»-ի նախկին աշխատակիցը[302]։ Այնուհետև Խավիեր Խուստոն թիրախ դարձավ բռնի առցանց զրպարտչական արշավի կողմից, որը գլխավորում էր «Team Jorge» իսրայելական ապատեղեկատվական ընկերությունը, որն աշխատում է հարուստ հաճախորդների համար։ 2020 թվականի վերջին մի կայք և «YouTube»-ի ալիքը, որը ներկայացնում էր նրան, ներկայացնում էր նրան որպես վարձկանի, ով գործում էր բացառապես իրեն հարստացնելու համար և ում խոսքն անվստահելի է։ Այս կայքը և ալիքը լայնորեն տարածվում են սոցիալական ցանցերում կեղծ հաշիվներով՝ որպես ավելի մեծ զրպարտչական գործողության մաս՝ նրան անվանելով գող, թմրամոլ, շանտաժիստ[303]։
2015 թվականի փետրվարին «The Sunday Times»-ը և «Sarawak Report» բլոգը, վկայակոչելով էլեկտրոնային նամակագրության արտահոսքը, հայտնում են, որ Փենանգում գտնվող Լոու Թաեկ Ջոն, ով կապեր ունի Նաջիբ Ռազակի հետ, 700 միլիոն ԱՄՆ դոլար է ծախսել «1MDB»-ի և «PetroSaudi International»-ի միջև համատեղ վենչուրային գործարքից «Good Star Ltd»-ի միջոցով[304][305][306][307][308]։ Թեև Լոուն երբեք բարձր պաշտոն չի ստացել «1MDB»-ում, նրան նկարագրում են որպես մեկը, ում հետ պարբերաբար խորհրդակցել են «1MDB»-ի վերաբերյալ՝ թեև նա չի ունեցել որոշումներ կայացնելու որևէ լիազորություն[309]։ Էլեկտրոնային փոստը պարզեց, որ Լոուն ստացել է Նաջիբից 1 միլիարդ դոլար վարկի հավանություն, բայց ոչ մի հավանություն չի ստացել «Bank Negara»-ից[310][311]։
Գերմանական Neckarstadtblog տեղական լրատվական կայքի[312] 2022 թվականի զեկույցի համաձայն՝ Սուադ Ա. Ալ-Աթթասը՝ Մուհամեդ Բադավի Ալ Հուսեյնիի նախկին կինը, ստացել է մոտ 40 միլիոն ԱՄՆ դոլար «1MDB» սկանդալից և հետագայում հանդես է եկել որպես գերմանական անշարժ գույքի սեփականություն հանդիսացող ընկերության բաժնետեր, որի սեփականատերն էր գերմանացի անշարժ գույքի կառուցապատող Թոմ Բոքը, տրամադրելով մոտ 5,5 միլիոն եվրոյի վարկ՝ ենթադրելով, որ Գերմանիայի Մանհեյմում «Turley» անշարժ գույքի նախագծում օգտագործված միջոցների մի մասը գոյացել է «1MDB» սկանդալից յուրացված միջոցներից։
Մալայզիայում «The Edge»-ն այն սակավաթիվ լրատվամիջոցներից էր, որը հրապարակեց սկանդալի հետաքննությունը։ Նրա լիցենզիան կասեցվել է Մալայզիայի կառավարության կողմից, որի հրատարակչի կարծիքով դա գրաքննություն էր[2]։
«The Wall Street Journal»-ում հրապարակված զեկույցում ասվում է, որ 2012 թվականին «1MDB»-ն Մալայզիայում ձեռք է բերել էներգետիկ ակտիվներ «Genting Group»-ի միջոցով ուռճացված գնով։ Այնուհետև «Genting Group»-ը, իբր, նվիրաբերել է այս գումարը Նաջիբի կողմից վերահսկվող հիմնադրամին, որն օգտագործել է այդ միջոցները նախընտրական քարոզարշավի նպատակներով 2013 թվականի Ընդհանուր ընտրությունների ժամանակ[313][314][315]։ Համաձայն «1MDB»-ի մեջբերվող լուրերի, ընկերությունը հերքել է, որ իրեն գերավճար են տվել իր էներգետիկ ակտիվների համար։ Ըստ «1MDB»-ի՝ էներգետիկ ոլորտում դրանց ձեռքբերումները կատարվել են միայն այն ժամանակ, երբ ընկերությունը համոզվել է դրա երկարաժամկետ արժեքի մեջ[316]։
«The Wall Street Journal»-ը նաև նշել է, որ «1MDB»-ից փոխանցվել է 700 միլիոն դոլար և ներդրվել է «AmBank» և «Affin Bank» բանկեր Նաջիբի անունով բացված հաշիվներում[317][318]։ Այս մեղադրանքները հետաքննող աշխատանքային խումբը սառեցրել է Նաջիբի և «1MDB»-ի հետ կապված վեց բանկային հաշիվներ[319][320]։ Հետագայում՝ 2015 թվականի օգոստոսին, Մալայզիայի հակակոռուպցիոն հանձնաժողովը (MACC) հանեց այս մեղադրանքը «1MDB»-ի վրայից։ Մալայզիայի հակակոռուպցիոն հանձնաժողովը հայտարարություն է տարածել, որում, ի թիվս այլ բաների, ասվում է. «Հետաքննության արդյունքները պարզել են, որ 2,6 միլիարդ ռինգգիտը, որը, իբր, փոխանցվել է Նաջիբ Ռազաքին պատկանող հաշվեհամարին, գոյացել է դոնորների ներդրումներից և ոչ թե «1MDB»-ի միջոցներ[321]։
Նաջիբ Ռազակը ի սկզբանե հերքել է այն պնդումները, թե գողացված գումար է հայտնաբերվել իր բանկային հաշիվներում՝ ասելով. «Եթե ես ցանկանայի գողանալ, ես, անշուշտ, չէի գողանա այդ գումարը և չէի փոխանցի այն Մալայզիայում գտնվող հաշվեհամարին»[322]։ Ի պատասխան՝ «WSJ»-ն առցանց հրապարակեց բանկային հաշվի մանրամասները՝ Նաջիբի և նրա կողմնակիցների հերքումներին հակազդելու համար[323][324][325]։ Սինգապուրի ոստիկանությունը սառեցրել է Սինգապուրի երկու բանկային հաշիվներ՝ «1MDB»-ում ենթադրյալ ֆինանսական խախտումների վերաբերյալ սեփական հետաքննության շրջանակներում, այն բանից հետո, երբ տեղեկություններ տարածվեցին այն մասին, որ 700 միլիոն դոլարի ավանդներ են փոխանցվել Սինգապուրի «Falcon Bank»-ի միջոցով Մալայզիայում Նաջիբի անձնական հաշիվներին[326][327]։ Այնուամենայնիվ, «1MDB»-ն հերքեց, որ որևէ տեղեկություն ունի իրենց հաշիվների սառեցման մասին և ասաց, որ իրենց հետ չեն կապվել օտարերկրյա հետաքննող մարմիններից[328]։
Ըստ դրամական փոխանցման փաստաթղթերի, «Wall Street Journal»-ը նաև պարզել է, որ 2014 թվականին «1MDB»-ն երեք գործարքներով մոտավորապես 850 միլիոն դոլար է ուղարկել մի ընկերության, որը գրանցված է եղել Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներում՝ մի անունով, որը թաքցրել է իր նկատմամբ վերահսկողությունը Արաբական Միացյալ Էմիրությունների պետական ներդրումային կազմակերպության՝ «International Petroleum Investment Company (IPIC)» կողմից[329][330][331]։
«WSJ»-ը հրապարակել է զեկույց, որում ասվում է, որ «1MDB»-ն չի վճարել «IPIC»-ին 1,4 միլիարդ դոլար։ Այս գումարը պարտք էր «IPIC»-ին այն բանից հետո, երբ նա երաշխավորեց «1MDB»-ի կողմից թողարկված 3,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի պարտատոմսեր՝ 2012 թվականին էլեկտրակայանի ակտիվների գնումը ֆինանսավորելու համար[332][333][334]։ «WSJ»-ն հրապարակեց ևս մեկ զեկույց, որում ասվում էր, որ բացակայում է ևս 993 միլիոն դոլար, որը «1MDB»-ն պետք է վճարեր «IPIC»-ին[335][336][337]։ «1MDB»-ն արձագանքեց «WSJ»-ի հաշվետվությանը, ասելով, որ ընկերությունը շարունակում է ամուր գործարար հարաբերություններ ունենալ «IPIC»-ի հետ, ինչի մասին վկայում է պարտադիր ժամկետային թերթիկի ստորագրումը, որի համաձայն «IPIC»-ը պարտավորություն է ստանձնել 3,5 միլիարդ դոլարի պարտատոմսերի համար, որը ներկայումս գտնվում է 1MDB-ի մոտ և դրան հետևում է հունիսին «IPIC»-ի կողմից «1MDB»-ին 1 մլրդ դոլար կանխիկ վճարումը[338]։ Ավելի վաղ՝ 2015 թվականի հոկտեմբերին, «IPIC»-ը վերահաստատեց իր հանձնառությունը՝ աշխատելու «1MDB»-ի և Մալայզիայի ֆինանսների նախարարության հետ[339]։
«WSJ»-ի մեկ այլ զեկույց ցույց է տալիս, որ 1MDB-ն, ԱՄՆ քաղաքական դրամահավաքի հետ կապված, «DuSable Capital Management LLC»-ի հետ, ստորագրել է համատեղ վենչուրային համաձայնագիր՝ ստեղծելով «Yurus PE Fund» հիմնադրամը՝ Մալայզիայում արևային էլեկտրակայաններ զարգացնելու համար[340][341]։ Համատեղ ձեռնարկության համաձայնագրի ստորագրումից վեց ամիս անց «1MDB»-ն 69 միլիոն դոլարով գնեց «DuSable»-ի բաժնետոմսերը՝ «Yurus»-ի 49%-ի չափով, նախքան որևէ շինարարությունսկսվելը[342][343]։ Հիմնվելով բանկային փոխանցումների տվյալների վրա՝ «WSJ»-ն հայտնել է, որ Նաջիբը մոտ 15 միլիոն դոլար է ծախսել հագուստի, ոսկերչական իրերի և ավտոմեքենայի վրա տարբեր երկրներում, ներառյալ Միացյալ Նահանգները, Սինգապուրը և Իտալիան՝ օգտագործելով մի քանի մասնավոր բանկային հաշիվներից մեկի վարկային քարտը, որին փոխանցվել են «1MDB» միջոցները[344][345][346][347]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.