Քյուի թագավորական բուսաբանական այգիներ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Քյուի թագավորական բուսաբանական այգիներ (անգլ.՝ Royal Botanic Gardens, Kew), կամ Քյուի այգիները (անգլ.՝ Kew Gardens) 132 հեկտար տարածք զբաղեցնող ջերմոցների և բուսաբանական այգիների համալիր[1] Լոնդոնի հարավարևմտյան մասում, Ռիչմոնդ և Քյու արվարձանների միջև։
Քյուի (Լոնդոնի արվարձան) թագավորական բուսաբնական այգիներ | |
Royal Botanic Gardens, Kew* | |
---|---|
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն | |
Երկիր | Մեծ Բրիտանիա |
Տիպ | Մշակութային |
Չափանիշներ | ii, iii, iv |
Ցանկ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ |
Աշխարհամաս** | Եվրոպա |
Ընդգրկման պատմություն | |
Ընդգրկում | 2003 (27 նստաշրջան) |
Համար | 1084 |
* Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման | |
Համաշխարհային ժառանգություն |
Այստեղ են գտնվում "բուսաբանական ու սնկաբանական ամենամեծ ու ամենաբազմազան հավաքածուներն աշխարհում"[2]: 1840 թվականին հիմնադրված Քյու Պարկ / Kew Park էկզոտիկ պարտեզից վերաճելով ներկայիս ընդարձակ ու հարուստ բուսաբանական այգիների համալիրի՝ իր կենդանի հավաքածուներում / living collections ներառում է շուրջ 27.000 taxa[3], իսկ աշխարհում ամենածավալուններից մեկը համարվող հերբարիումում պահպանվում են բույսերի ու սունկերի ավելի քան 8,5 միլիոն նմուշներ[4]։ Գրադարանային ֆոնդը բաղկացած է 750.000-ից ավելի հատորներից, իսկ պատկերազարդումների հավաքածուն ամփոփում է բույսերի պատկերների ավելի քան 175.000 տպվածք ու գծանկար։ Քյու Գարդենսը համարվում է Լոնդոնի զբոսաշրջային ամենագրավիչ տեսարժանություններից մեկը (տարեկան այցելուների թվաքանակն անցնում է մեկ միլիոնից) և ներառվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում[5][6]։
Քյու Գարդենսը, Սասեքսում գտնվող Ուեյքհըրսթի բուսաբանական այգիների հետ մեկտեղ, կառավարվում է «Թագավորական բուսաբանական այգիներ» / Royal Botanic Gardens անվանումը կրող կազմակերպության կողմից և համարվում է միջազգային մասշտաբով կարևոր բուսաբանական հետազոտական ու կրթական հաստատություն, որն ունի ավելի քան 1.100 աշխատակիցներից բաղկացած աշխատակազմ, հանդիսանում է դեպարտամնենտային ենթակայություն չունեցող հանրային մարմին (non-departmental public body), հովանավորվում է շրջակա միջավայրի, սննդի և հողագործության դեպարտամենտի՝ Department for Environment, Food and Rural Affairs-ի կողմից[7]։ Հաստատությունն ամեն տարի հրատարակում է իր գործունեության հանգամանալի հաշվետվությունը[8]։
Քյուի շրջանը, որը պաշտոնապես ծնունդ է առել 1759 թվականին[9], ձևավորվել է 132 հեկտար տարածք զբաղեցրած, Քյու Պարկ կոչված էկզոտիկ պարտեզի շուրջ, որի հիմնադիրը Թյուքսբըրիի 1-ին բարոն Հենրի Քեյփլն է[10]։ Ներկայումս դրան գումարվել են բուսաբանական ջերմատները, առանձնահատուկ հետաքրքրություն ներկայացնող՝ 1-ին աստիճանի չորս, 2-րդ աստիճանի 36 կառույցները, որոնք բոլորն էլ իրենց կարգավիճակներով պաշտոնապես գրանցված են հատուկ գրանցամատյաններում և տեղակայված են միջազգայնորեն նշանակալի ճանաչված տեղանքում[11]։ Քյուի թագավորական բուսաբանական այգիները գրանցված են Անգլիայի պատմական պարկերի ու այգիների գրանցամատյանում՝ որպես առանձնահատուկ հետաքրքրություն ներկայացնող՝ Grade I օբյեկտ[12]։ Այգիներում մի շարք պատմա-մշակութային հուշարձաններ են պահպանվել[13]։
Քյու Գարդենսն ունի իր սեփական ոստիկանական ուժերը՝ Kew Constabulary-ն, որը գործում է 1845 թվականից ի վեր[14]։