From Wikipedia, the free encyclopedia
Սուրճի էքսպերիմենտ Գուստավ III -ի կողմից ստեղծված, երկակի փորձարարություն, որի իսկությունը դրվեց կասկածի տակ[1]։ Փորձը կատարվել է Շվեդիայի թագավորի պատվերով, XVIII-րդ դարի երկրորդ կեսին՝ նպատակ ունենալով պարզել սուրճի ազդեցությունը մարդու առողջության վրա։ Ուսումնասիրությունը չհաստատեց ենթադրյալ սուրճի վնասի առկայությունը։
.png)
Սուրճն առաջին անգամ Շվեդիայում հայտնվեց 1674 թվականին[1], բայց լայն տարածում չունեցավ մինչև XVIII-ը դարը․ այս ըմպելիքը նորաձև դարձավ հարուստների շրջանում[2]։ 1746 թվականին թագավորական հրաման արձակվեց՝ ընդդեմ սուրճի և թեյի, որով արգելվում էր դրանց չարաշահումը[2]։ Օգտագործման համար պետք էր վճարել հարկեր, իսկ հարկերից հրաժարվելու դեպքում սահմանվում էր տուգանք և առգրավում էին բաժակները և ափսեները[2]։ Հետագայում սուրճն արգելվեց ընդհանրապես, չնայած դրա օգտագործումը շարունակվում էր[2]։ Գուստավ III- ը սուրճը դիտում էր որպես հանրային առողջության սպառնալիք և վճռական էր տրամադրված ապացուցել այդ փաստը ՝ կատարելով գիտական փորձ[3]։
Թագավորը պատվիրեց փորձարկել ՝ օգտագործելով երկու երկվորյակների։ Երկուսն էլ դատապարտվել էին մահվան ՝ իրենց հանցագործությունների համար։ Նրանց պատիժը փոխարինվեց ցմահ բանտարկությամբ՝ այն պայմանով, որ երկվորյակներից մեկը ամեն օր խմում էր երեք բաժակ սուրճ, իսկ մյուսը ` նույն քանակությամբ թեյ, ամեն օր` իրենց կյանքի մնացած ժամանակահատվածում[4]։ Երկու բժիշկ նշանակվեց ՝ փորձը ղեկավարելու և արդյունքը թագավորին հաղորդելու համար։ Երկու բժիշկներն էլ մահացան մինչ փորձարկման ավարտը[4]։ Գուստավ III-ը սպանվեց 1792 թվականին և չհասցրեց տեսնել փորձի ավարտը։ Երկվորյակներից առաջինը ՝ թեյ խմողը , մահացավ 83 տարեկանում։ Երկրորդի մահվան ստույգ տարեթիվն անհայտ է[5]։
1974 թվականին կառավարությունը ևս մեկ անգամ փորձեց արգելել սուրճի օգտագործումը։ Օրենքը գործեց մինչև 1820-ական թվականները, բայց չկարողացան արգելել սուրճի օգտագործումը[2]։ Արգելանքի ավարտից հետո , սուրճը դարձավ Շվեդիայում ամենատարածված ըմպելիքը, և Շվեդիան մտավ 10 այն երկրների շարքը, որտեղ ամենաշատն էին օգտագործում սուրճը[4]։ Այս փորձը երբեմն կատակով անվանում են Շվեդիայի առաջին կլինիկական փորձարկում[1]։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
